คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

พระโพธิสัตว์ แปลว่าผู้ข้องอยู่ในความรู้ ในความหมายคือ บุคลาธิษฐานในพุทธศาสนา หรือแปลง่ายๆ คือ บุคคลที่ตั้งใจจะศึกษาและปฏิบัติธรรม เพื่อบรรลุเป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตทั้งในความเชื่อของฝ่ายมหายานและเถรวาท

ในฝ่ายเถรวาท ความเชื่อในพระโพธิสัตว์ก็เป็นเพียงความเชื่อที่ว่า บุคคลอาจจะอธิษฐานเป็นพระโพธิสัตว์เพื่อบรรลุเป็นพระพุทธเจ้า (คำว่าอธิษฐานแปลว่า ความตั้งใจ ไม่ได้แปลว่าขอ)

แต่ในฝ่ายมหายาน ความหมายของพระโพธิสัตว์มีมากกว่าฝ่ายเถรวาท โดยแบ่งพระโพธิสัตว์เป็น 2 ประเภท

ประเภทที่หนึ่งเรียกว่า มนุษิโพธิสัตว์ ซึ่งจะมีคุณลักษณะเหมือนกับพระโพธิ สัตว์ฝ่ายเถรวาท อีกประเภทหนึ่งเรียกว่า พระธยานิโพธิสัตว์ คือ พระโพธิสัตว์ ผู้ได้บำเพ็ญบารมีพร้อมที่จะตรัสรู้เป็นพระพุทธ เจ้าแล้ว แต่ด้วยเมตตาบารมีที่สูงมากจึงมีเมตตาที่จะช่วยหรือโปรดให้สรรพสัตว์พ้นทุกข์ไปก่อน

อีกแนวทางหนึ่งของพระโพธิสัตว์ในฝ่ายมหายานหรือพระธยานิโพธิสัตว์นั้น เกิดจากอำนาจญาณของพระพุทธเจ้า เป็นภาคบุคลาธิษฐานแสดงพระกรุณาคุณและปัญญาคุณของพระพุทธเจ้า หรือเป็นภาคสำแดงในฝ่ายมหายาน พระธยานิโพธิสัตว์ที่เกิดจากญาณของพระธยานิพุทธเจ้าทั้งห้าพระองค์มีรายชื่อดังต่อไปนี้

พระไวโรจนะพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ประจำ พระองค์คือ พระสมัตตภัทรโพธิสัตว์ และ มัญชุศรีโพธิสัตว์

พระอโมฆะสิทธิพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ประจำพระองค์คือ พระเมตไตรยะโพธิสัตว์ พระวิศวปาณิโพธิสัตว์ และภาคของปัญญา ที่แสดงเป็นอิตถีเพศ คือ ตารา

พระอักโษภยะพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ประจำพระองค์คือ พระวัชรปาณิโพธิสัตว์ และ พระกษิติครรภะโพธิสัตว์

พระรัตนสัมภวะพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ประจำพระองค์คือ พระรัตนปาณิโพธิสัตว์

พระอมิตาภพุทธเจ้าพระโพธิสัตว์ประจำพระองค์คือ พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ พระมหาสถามปรามต์โพธิสัตว์ พระปัทมปานิโพธิสัตว์

พระโพธิสัตว์ทั้งหมดนี้จะได้บรรยายคติ และสัญลักษณ์ในตอนต่อไป

หน้า 6

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริวิบูลย์ค่ะ

Create Date : 02 กันยายน 2555
Last Update : 2 กันยายน 2555 11:43:41 น.		0 comments
Counter : 3059 Pageviews.
Share Tweet