BlogGang.com : : sirivinit : คำและความอันงดงามไพเราะจากมหาเวสสันดรชาดก (๑๗)

คำและความอันงดงามไพเราะจากมหาเวสสันดรชาดก (๑๗)

สิริคุรุวารสวัสดิ์-มานมนัสภิรมยา ที่ ๒๓ กรกฏาคม ๒๕๕๒ ค่ะ

มหาเวสสันดรชาดก
วนปเวสน์ กัณฑ์ที่ ๔

พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ต้นฉบับ ฉบับพิมพ์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระสมมตอมรพันธุ์

อนุสนธิพระธรรมเทศนา มีบุพพาปรลำดับจับประพันธ์แต่ทานกัณฑ์สืบมา เต จตฺตาโร ขตฺติยา อันว่ากษัตริย์ทั้งสี่พระองค์ คือสมเด็จพระวิสุทธิพงศ์ภูวนาถเจ้าประชาชาติชาวสีพี และสมเด็จพระมเหสีนารีรัตน์ และสองดรุณกษัตริย์ คือพระชาลีศรีรัตนราชกุมาร และพระเยาวมาลย์กัณหาชินาราชบุตรี

เมื่อเสด็จโดยวิถีภูวสถาน ดำเนินโดยบทมาลย์ในทางกันดารดั่งกล่าวมาสมเด็จพระบรมโพธิสัตว์ พระองค์ทรงอุ้มพระชาลี สมเด็จพระมัทรีทรงอุ้มนางกัณหาชินา

เสด็จโดยมรรคานุกรมในวารปฐมที่สองสามตามลำดับไป เมื่อใดๆได้ประสบพบมนุษย์ซึ่งเป็นบุรุษหรือสตรีที่เดินทวนวิถีทางมา บ้างก็ตรัสถาม ว่า กุหึ วงฺกตปพฺพโต ท่านทั้งหลายยังได้ความตามการที่เคยไป หรือฟังแต่ใครๆบ้างหรือ ภูเขาซึ่งเขาเล่าลือโดยชื่อว่าวงกต หรือว่าเขาคดเป็นสำคัญนั้นอยู่ที่ไหน

พวกชนเดินทางก็ให้การว่าสถานนั้นตูข้าได้รู้ว่าอยู่ไกลยิ่งนักพระเจ้าข้า เตน วุตฺตํ ด้วยเหตุนี้แหละจึ่งมีพระคาถาเป็นพระพุทธปฎิญญา ในคัมภีร์จริยาปิฎกยกเป็นปัฐยาวัตฉันท์ว่า ยทิ เกจิ มนุชา เอนฺติ เป็นต้น

ความในพระคาถาพุทธนิพนธ์ในพระคัมภีร์อื่นก็มีดั่งแสดงมา แปลกแต่ที่ว่าปฏิปุจฺฉาม ฯลฯ อมฺเห ปสฺสิตฺวา เป็นต้น ตามพุทธนิพนธ์เป็นปฏิญญา ว่าเราทั้งหลายสี่กษัตริย์ได้ไต่ถาม และได้ฟังความแต่คนผู้เห็นเราทั้งหลายเท่านั้นไม่ผิดกันไปเท่าไร

และเมื่อสี่กษัตริย์เสด็จไปโดยมรรคากันดาร สองราชกุมารทอดพระเนตรเห็นต้นไม้ที่สูงๆใหญ่ๆประกอบไปด้วยดอกและผล มีสีสัญฐานและอาการอันประหลาดหลาก ก็เกิดความอยากจะใคร่ได้มาทรงเล่น

ก็รบเร้าสมเด็จพระชนกชนนีให้ทรงเก็บดอกและผลพิเศษ ซึ่งทอดพระเนตรเห็นนั้นมาประทาน ครั้งนั้นทวยเทพทุกสถานพิมานไม้ ก็มีน้ำพระทัยสงสารแก่สองกุมารนั้นหนักหนา บันดาลให้กิ่งพฤกษาซึ่งทรงดอกและผลโอนอ่อนลงจนสี่กษัตริย์ยื่นพระหัตถ์เก็บถึงได้

ด้วยอัศจรรย์อันนี้เป็นไป สี่กษัตริย์ก็มีน้ำพระทัยเชื่อถือในบุญบารมี เชื่อได้ว่าเสด็จไปครั้งนี้จะไม่มีอันตราย เห็นทวยเทพทั้งหลายในป่า จะกรุณารักษาทุกสถาน

ความในพระคาถาสาธกจริยาปิฎกบาลีก็มีนัยเหมือนกัน จะกล่าวไปก็เป็นซ้ำความนั้นไม่แปลกไป เชตุตฺตรนครโต จะคิดคำนวณนับลำดับตำบลในสถลมรรคาลัย แต่กรุงไกรเชตุดรนครมาถึงภูผาชื่อสุวรรณคิริตาลบรรพต กำหนดนับโยชน์ได้ห้า

แต่นั้นไปถึงแม่น้ำโกติมาราก็ห้าโยชน์เหมือนกัน และไปต่อแต่นั้นถึงเข้าอันชนคิรีก็มีประมาณโยชน์ได้ห้า และแต่นั้นไปถึงบ้านพราหมณ์ชื่อตุณณวิถนาลิคัณฑคามตามระยะก็ห้าโยชน์

และแต่นั้นไปอีกสิบโยชน์ จึ่งจะถึงที่วิเศษโสดชื่อมาตุลนคร ในแว่นแคว้นแดนเจตราษฎร์ เทพเจ้าผู้มีฤทธิ์อำนาจหากบันดาล ให้ทางไกลในประมาณสามสิบโยชน์นี้เป็นวิถีทางสั้น สี่กษัตริย์เสด็จเดินไปในวันหนึ่งก็ถึงมาตุลนครเจตราษฎร์

คุรุวารสิริสวัสดิ์-มานมนัสรมณีย์ที่มาอ่านค่ะ

Create Date : 23 กรกฎาคม 2552

Last Update : 23 กรกฎาคม 2552 12:12:05 น.

0 comments

Counter : 774 Pageviews.