BlogGang.com : : sirivinit : มานมนัสรมเยศ ...จีวรสีขมิ้น

มานมนัสรมเยศ ...จีวรสีขมิ้น

พุธวารสิริสวัสดิ์-มานมนัสรมเยศที่ ๑๗ มิถุนายน ๒๕๕๒

วันนี้ มีความรู้ทั่วไป มาเล่าให้ฟังค่ะ ว่าด้วยเรื่องจีวร

จีวร เป็นภาษาบาลี หมายถึงผ้าที่ใช้นุ่งห่มของพระภิกษุในพระพุทธศาสนา ผืนใดผืนหนึ่งในจำนวน 3 ผืน เรียกไตรจีวร

คือ ผ้าซ้อนนอกหรือผ้าทับซ้อน เรียกสังฆาฏิ
ผ้าห่ม เรียกอุตราสงค์
ผ้านุ่ง เรียกอันตรวาสก

แต่คนทั่วไปในกรุงศรีอยุธยานิยมเรียกเฉพาะผ้าห่มคืออุตราสงค์ว่าจีวร

ลักษณะผ้า 3 ผืน หรือไตรจีวร คล้ายเครื่องนุ่งห่มของชาวกรีก-โรมัน หรือโยนกที่อยู่ในอากาศหนาวๆ ทางเหนือๆขึ้นไปไกลมาก

สมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าโปรดให้ภิกษุใช้ผ้าบังสุกุลจีวร ไม่ทรงอนุญาตให้ภิกษุรับคหบดีจีวร คือจีวรที่ชาวบ้านถวาย พระต้องเก็บเศษผ้าที่เขาทิ้งตามกองขยะ ผ้าห่อศพในป่าช้ามาซักเย็บ ประกอบเป็นจีวร

เมื่อพระศาสดาเสด็จทักขิณาคีรีชนบท ทอดพระเนตรอันนาของชาวมคธ จึงโปรดให้ พระอานนาท์ตัดจีวรแบบอันนานั้น คือเป็นกระทง มีเส้นคั่นระหว่างดุจคันนาขวาง เรียกว่า อัฒกุสิ รวมมณฑล อัฒมณฑล และอัฒกุสิ เรียกว่า ขัณฑ์ ระหว่างขัณฑ์ มีเส้นคั่นดุจคันนายืน เรียกกุสิ

จีวรผืนหนึ่งให้มีขัณฑ์ไม่น้อยกว่า 5 ขัณฑ์ เกินกว่านั้นได้ แต่ต้องเป็นขัณฑ์ขอน 7,9,11 ขัณฑ์ ผ้าขอบจีวร เรียกอนุวาต

จีวรโปรดให้ย้อมด้วยของ 6 อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่ง คือ

1.รากหรือเหง้าไม้ เช่น หัวขมิ้นชัน ว่านนางดำ
2.ต้นไม้เช่น แก่นขนุน ที่เรียกว่ากรัก คือย้อมสีกรัก
3.เปลือกไม้ เช่น เปลือกคูน
4.ใบไม้ เช่น ใบสะตือ
5.ดอกไม้ เช่น ดอกคำ ดอกพุด
6.ผลไม้ เช่น ลูกซัด ย้อมแล้วเรียกว่า กาสายะ หรือ กาสาวะ คือย้อมด้วยน้ำฝาด

ทรงห้ามสีบางอย่าง คือ สีคราม สีเหลือง เช่น สีดอกบวบ ดอกคูน สีแดง เช่นแดงชาด แดงเลือดนก สีบานเย็น (แดงฝาง) สีแสด สีชมพู สีดำ

สีที่รับรองกัน คือ เหลืองเจือแดงเข้ม หรือเหลืองหม่น ไม่เป็นของกาววาว เป็นดอกลาย รูปสัตว์ ดอกไม้ หรือเป็นริ้ว เช่น แพรโล่

อุตราสงค์ และสังฆาฏิ ให้มีห่วงหรือดุมกลัดได้ ดุมไม่ให้ใช้ของงดงาม ในบาลีระบุให้ใช้ ของทำด้วยกระดูก งา เขา ไม้ไผ่ ไม้รวก ไม้แก่นครั่ง กะลา โลหะ สังข์ หรือด้ายถัก

การครองจีวร ให้ทำสำเหนียกว่า จักนุ่งห่มให้เป็นปริมณฑล คือเรียบร้อย.

จากคอลัมน์ อ่านแผ่นดิน ท้องถิ่นของเรา สุจิตต์ วงษ์เทศ

22. จีวรสีขมิ้น

มติชนสุดสัปดาห์ หน้า 78 ฉบับที่ 1504 วันที่ 12-18 มิถุนายน 2552

ขอขอบคุณ

Create Date : 17 มิถุนายน 2552

Last Update : 17 มิถุนายน 2552 11:47:19 น.

0 comments

Counter : 1007 Pageviews.