|
ยกมือ ′อภัย′ ข้างเดียว หรือสองข้างก็ได้
โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ
(ซ้าย) พระพุทธรูปประทับนั่งปางประทานอภัย ศิลา พิพิธภัณฑ์ เมืองมถุรา ศิลปะอินเดียแบบมถุรา (ขวา) พระพุทธรูปประทับยืนปางประทานอภัย ศิลา พิพิธภัณฑ์เมืองสารนาถ ศิลปะอินเดียแบบคุปตะ
(รูปและคำอธิบายจากหนังสือประวัติศาสตร์ศิลปะประเทศใกล้เคียง โดย ศ. หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งที่หก พ.ศ.2553)
(ที่มา คอลัมน์สยามประเทศไทย หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน ฉบับประจำวันที่ 2 มกราคม 2555)
ประทานอภัย เป็นพระพุทธรูปยกพระหัตถ์เบื้องขวา แล้วตั้งหันฝ่าพระหัตถ์ไปข้างหน้า ส่วนพระองค์ทำเป็นพระยืนก็มี เดินก็มี นั่งขัดสมาธิก็มี
ข้อความยกมานี้ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงมีพระนิพนธ์อธิบายไว้ในหนังสือตำนานพุทธเจดีย์ แล้วทรงเพิ่มเติมว่า "ช่างโยนก" (หมายถึงช่างกรีกในอินเดีย) ทำพระพุทธรูปปางประทานอภัยแล้ว ตั้งแต่ยุคแรกสร้างพระพุทธรูป ราวหลัง พ.ศ. 500 เรียกศิลปะแบบคันธารราฐ สืบเนื่องจนถึงศิลปะแบบมถุรา และแบบคุปตะ
เมื่อพระพุทธรูปอินเดียแพร่หลายถึงอุษาคเนย์ รวมทั้งสยามประเทศไทย ก็ถูกปรับเปลี่ยนเพิ่มเติมปางต่างๆ หลากหลาย ให้ยกพระหัตถ์ข้างเดียวก็มี ยกพระหัตถ์สองข้างก็ได้ โดยไม่ระบุตายตัวว่าชื่อปางอะไร จึงเรียกไปต่างๆกัน เช่น ปางโปรดสัตว์, ปางห้ามญาติ ฯลฯ
จนไม่เกิน 100 ปีมานี้ ถึงศึกษาศิลปะอินเดียตามแบบตะวันตก แล้วฟื้นฟูรูปแบบพระพุทธรูปอินเดียยุคเก่าๆ โดยเริ่มสร้าง "ตำรา" ให้เรียกปางประทานอภัยตามแบบอินเดียโบราณ
ข้อมูลและหลักฐานที่ยกมานี้ ผมฟังคำบอกเล่าจาก อ. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล ม.ธุรกิจบัณฑิตย์ ว่าปางประทานอภัยแสดงพุทธประวัติอย่างเดียวกัน มีใจความย่อๆ (จากหนังสือพระพุทธรูปปางต่างๆ ในสยามประเทศ โดย ศาสตราจารย์ไขศรี ศรีอรุณ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2539) ว่า
"พระเจ้าอชาตศัตรูซึ่งมีพระนิสัยพาล ได้คบคิดกับอาจารย์ที่เป็นพาลคือพระเทวทัตต์ แล้วกระทำปิตุฆาต
ต่อมาทรงสำนึกผิด เมื่อเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ ก็ทูลเล่าเรื่องทุกข์ที่เกาะกินพระทัย และขอประทานอภัยโทษ
พระพุทธองค์ทรงรับทราบความผิด และตรัสว่าการที่บุคคลเห็นผิดและยอมรับผิด แล้วสารภาพตามความจริง ถือเป็นความชอบในพระธรรมวินัยของพระอริยเจ้า"
ยกมือ "อภัย" ข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ ไม่กำหนดตายตัว ขอแต่ให้เข้าใจตรงกันเสียใหม่ตามที่ อ. เกษียร เตชะพีระ สรุปไว้ในบทความเรื่องอภัยธรรม (มติชน ฉบับวันศุกร์ที่ 23 ธันวาคม 2554 หน้า 6) ว่า
1. เราไม่กลัวท่าน และ 2. ท่านก็ไม่ต้องกลัวเรา
ขอบคุณ มติชนออนไลน์ คุณสุจิตต์ วงษ์เทศ
สิริสวัสดิ์ภุมวารค่ะ
Create Date : 03 มกราคม 2555 |
Last Update : 3 มกราคม 2555 18:12:19 น. |
|
0 comments
|
Counter : 4230 Pageviews. |
|
|
|
|
|
|
/
2558
2556
2555
น้ำใจจากคุณ krittut 2554
2553
สิริสวัสดิ์วรวาร
เปรมปรีดิ์มานรื่นรมณีย์นะคะ
ยินดีต้อนรับ
สู่บล็อกของคนใฝ่รู้ สำหรับผู้ใส่ใจใฝ่รู้ค่ะ
เชิญอ่านตามสบายนะคะ
มีดีๆให้คุณได้ทราบหลากหลายค่ะ
๑ - ๑/๑ ฉันรักในหลวง
๒.๓.๑๐.๑๕.๓๐.๒๔.๕๙.๖๓.๙๐.ธรรมะ
๔ - ๔/๑ รวมพลคนดัง
๕. ศาสนาพุทธสุดประเสริฐ
๖. ความรู้ทั่วไปในศาสนาพุทธ
๗. ๑๖. ประวัติศาสตร์
๘ - ๙/๑ ไม้ดอก ไม้ใบ
๑๑ - ๑๑/๑ เกม
๑๒.๓๗.๔๐-๔๓.๕๓.๗๕.๘๖.ศิลปะเทศ
๑๔ - ๑๔/๑. ๒๐๘. ข่าวคนดังเทศ
๑๘. ๑๙. ๒๒. ราชวงศ์ไทย
๒๐.๑๑๖-๑๑๖/๒ ๑๙๐-๑๙๐/๘ ละคร ทีวี
๒๑. ๓๑. ๒๐๘. ราชวงศ์เทศ
๒๔. นักเขียนไทย
๒๔/๑. กลอนชั้นบรมครู
๒๙/๑-๒๙/๔โปสการ์ดจากเพื่อนบล็อก
๓๓. สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
๓๙.๑๘๑-๑๘๑/๗ สุธาโภชน์รสเลิศล้ำ
๔๑.๔๒.๕๐.๕๘.๖๐.๖๑.๘๖.มหาวิหาร
๕๗. ปราสาท พระราชวัง คฤหาสน์เทศ
๖๒. วัด
๖๕ - ๖๕/๑ การ์ตูน
๖๕/๒. นิทานเซน
๖๗. ความตายมาพรากให้จากไป
๖๙ - ๖๙/๒ สารพัดสัตว์
๗๔. สุนัข
๗๖. อุทยานสวรรค์
๗๗. ซูเปอร์แมน - แบทแมน
๗๘ - ๘๓. แสตมป์สะสม
๘๕-๘๕/๑ หนังสือสะสม
๘๗ - ๘๗/๒ ๒๑๕ ข่าวกีฬา
๘๙. ๘๙/๑ จีนแผ่นดินใหญ่
๙๐/๑ .ทิเบต
๙๑. จันทร์สูริย์ดารา
๙๒. สมเด็จพระปิยมหาราชเจ้า
๙๓ - ๙๓/๒ ภาพยนตร์
๙๔ - ๙๔/๓ ยานยนต์
๙๕ - ๙๕/๑ ดูดวง
๙๖ - ๙๖/๑ . ๒๑๑ วิทยาศาสตร์
๙๗ - ๙๗/๑.๒๐๙ แวดวงวรรณกรรม
๙๘. ภาพพุทธประวัติ
๙๙. ๑๒๗ - ๑๒๗/๑ ดนตรี
๑๐๑. ป้าย R สะสม
๑๐๒. บัตรภาพตราไปรฯสะสม
๑๐๓. DIY
๑๐๗/๑ เล่าเรื่องเมืองญี่ปุ่น
๑๐๘ - ๑๐๘/๑ หนังสือ
๑๑๓ - ๑๑๓/๑ บ้านสวย
๑๑๕. พระเครื่อง
๑๒๐. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
๑๒๓. เจ้าฟ้าเพชรรัตน์ฯ
๑๒๕. เหรียญที่ระลึก
๑๒๕/๑ เหรียญสะสมต่างประเทศ
๑๒๕/๒ เหรียญที่ระลึกจังหวัด
๑๒๕/๓ ธนบัตรที่ระลึก
๑๒๕/๔ บัตรโทรศัพท์
๑๒๕/๕ กล่องไม้ขีด และอื่นๆ
๑๓๑.เรื่องสั้นชั้นครู"เจียวต้าย"
๑๖๔.บล็อกพิเศษ วันเดียวอั๊พ 100
เอนทรี่ ให้คุณป้า"ร่มไม้เย็น"ชม
๑๙๐/๓ เรื่องย่อละคร
๑๙๓. คดีเขาพระวิหาร
๒๑๒. ศิลปะ
๒๑๗. วิถีแห่งอำนาจ บูเช็กเทียน
๒๑๗/๑.วิถีแห่งอำนาจ เจงกิสข่าน
๒๑๗/๒.วิถีแห่งอำนาจ จูหยวนจาง
๒๑๗/๓.วิถีแห่งอำนาจ ซูสีไทเฮา
๒๑๗/๔.วิถีแห่งอำนาจ หงซิ่วฉวน
๒๑๗/๕.วิถีแห่งอำนาจ แฮรี่ พอตเตอร์
ข่าวทั่วไปล่าสุด บล็อกล่างสุดค่ะ
เปิดบล็อก 1 มกราคม 2552
08.27 - 250811
207 flags collected 300316
|
|
|
|
|
|
|
|