ศิลาจารึกวัดศรีชุม (2 )

อาทิตยวารสวัสดิ์ ที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ ค่ะ


อักษรปัจจุบัน : ด้านหนึ่ง(ต่อ)

สรีสรธาราชจูลามูณีจิงญสองมีบงงคํพบใหโมงดูแทใสงายเส……. …..เปนเจามิสรธาโอยทานตนทีนนนไวตน.ทีนนนก…ท…….. .มิ…รอยทำญอดทีนนนพระเปนเจาปราดีหารไดสามเดิอนเปนอสสจรรย …ทงงหลายสกลใน….ส…….เขาทีนนน………….. ..(ร)ดดนธา(ดุ)..คีวาธาดุพระท……พระทนตธาดุพระธาดุ………… กลางหาวชาวสีหลเหนแกตามีสรธาลง……..มาห.รูบ…….. จูลามูณีไวเหนิอจอมเขาส….กทำบูนชาวพระ…บูชา……….น…… อนนนิง.ฉลกกดวย….แหงเทนูรา.สาง……ภิ..ส……บาท..ค… คาไปก่..พระเจ(ดี)ใ(น)….ะคีนมาฉ(บบ)พ(นนร)งงสี……ขิน………… .งช………เมิอ………………………………………………… .กกสา….งพระสรี(ราช)จูลามูณี……………………………… …สู….ด………………………………………………………. ……ทีตย…………………………………………………….. ชำรุด ชำรุด

(พระ)
…………………อู…………………………………………

อักษรปัจจุบัน : ด้านสอง

………..มนีรดดนปด..ราคไพ…การปรพาสพ….แ… ………นแต่งแง่ลูกสาวสองฅ่นใสทองปลายแขนแหวน.ย….. ………..หนกกหนาโอยทานใหแกทานผูมาข่ดวยมหาสรร….. ………..แตงแง่เลงดูมีรูบงามแก่ตาโอยทานใหแก่ทานผู๋มาข่แลออก… ……ปรารถนา(เปน)พระพุทธน..อุ..จิงพิเนสกร่มออกจากรดดนภูมีสพายบา(ตร) ……ทงงหลาย..ดงจงเตรหาพระสรีรดดนมหาธาดุปราถนาเพียจกกกทำกุสล.. …………แก่สรรเพญูเดญาณอิงใตตนพระสรีมหาโพธิจิงแสวงหาเพีอปลุก.. …….นครสุโขไทบางฉลงงสรีสชนาไลยใครใจจกกใหเปนธรรมบูราลางแหงก ……พระสรีรดดนมหาธาดุปลูกเนาวรดดนพระสรีมหาโพธิสางพิหารอาวาสอนน. ….พระพุทธรูบอนนงามพีจีตรตองจารีตไวในทีนี กทำกูดีอาสรํมบทอนนอดดิพิเ.. ……ลางแหง….แลมากทำมหาสพานปลูกดอกไม๋ต๋นใหญ่หล่ายพรรณแ. ….พระสรีมหาโพธิไว(คน) แต่งเฝารกกสาหลายครววมีทงงสวนหมากสวนพลูไวนากร.. …พทุกพรรณทงงหลายเดีอนดบบเดีอนเพญวนนอุโปสดถปวารณาแต่งใหอุบดด.. ก….ลางตีนพระมหาเถรานูเถรานูเถรภิกสุสงฆทงงหล่ายลางแห่งปลูกมหาตำนกกสาลามหาตร.. ก่ทงงมหาเจดีปลูกพระสรีมหาโพธิ กทำมหาพุทธรูบลางแห่งเทตลาดซีสดตววทงงหลายโป (รส)อนนเปนต๋น(วา)คนอิกแพะแลหมูหมาเปดไก่ทงงห่านนกห่กปลาเนิอฝูงสดตววทงงหลาย ……ตววดีมีรูปโฉมงามแลวฉลกกสนนทอนนงามฉลกกพระพุทธรูบในต๋นไม๋อินทรมา.. ..ทีดงใน…ในเขานางตายเอาช๋างไปบูชาพระเปนเจ๋าโปรสทีนนนลางแหงที่ชุ ํนุ ํพระมหาธา ดุเปนเจ๋าอนน….ทงงหลายดรธานเปนป่าเปนดงสำเดจพระมหาเถรสรีสรรธาราชจูลามูณีเป นเจ๋าทีตนเขาไป เลอกใหกทำพระมหาธาดุหลวงฅีนพระมหาธาดุ ดว๋ยสูงเก๋าสิบหาวาไม่ …เหนิอพระธาดุหลวงไสสองอ๋อมสามอ๋อมพระสรีราชจูลามูณีเปนเจ๋าพยายามให…. ..(แ)ลวจิงก่..ขินเจดวาสทายปูนแล๋วบรีบวรณพระธาดุหลวงก่ใหม่เก่าดว๋ยสูงไดรอยสอ งวาขอมรยกพระธํนน๋นแล๋ สถีดเคริงกลางนครพระกริส เมิอจกกสทายปูนในกลางป่า ….อนนหา ปูนยากหนกกหนาหาปูนมีไดพระสรีราชจูลามูณีเปนเจ๋าจิงอธิสสถานว่าดงงนี ….(กู) แล๋ญงงจกกไดตรสสแกสรรเพณุเดญาณเปนพระพุทธจริงวาใสจุงใหพบปูนด… .น.(อธิ) สสถานบดดแมง แหงหนนดายกลายพบสงงปูนอนิงทายาทหนกกหนาเอามาสทา ยพระธาดุก่ใหม่เก่าแลวเอามาต่พระพุทธรูปหีนอนนหกกอนนพงงบรีบวรณแล๋วปูนก่ ญ(งง)เหลิอเลย พระมหาธาดุหลวงนน๋น(ก) ทำปราดีหารอสสจรรยหน่กกหนาแล๋มีพระธา (ดุ)อนนใหญลอมหลายแกกํ (ฉ)ลองมหาพีหารใหญ่ดวยอิดเสรจบริบวรณแล๋วจิงไป สา..หาเอาพระพุทธรูปหีนเก่าแตกมาบูชาดวย.กลชววสองสามฅีนเอามาปรดิสสถาไว ในมหาพีหารลางแห่งไดฅไดตนลางแหงได ผํไดแฃนไดอกลางแห่งไดหววตกไกล แลสีคนหาบเอามาจิงได ลางแห่งได๋แฅ่งไดขาลางแห่งไดมีไดตีนญอ่มพระหีนอนนใหญ่ ชกกมาดวยล่ดว๋ยกวยนเขนเฃ๋าในมหาพีหารเอามาต่ตีดปรกิดดว๋ยปูนมีรูปโฉมพรรณอนน งามพีจีตรดงงอินทรนีรมีดเอามาปรกิดชิดชนเปนตนพระพุทธรูบอนนใหญ่อนนถ่าว อนน …งามหนกกหนาเอามาไวเตมในมหาพีหารรยหลายถ่อง ช่องงามหนกกหนาแกกํ …ในมฌิมเทสในบาดลีบุดตนครใกลฝงงน๋ำอโนมานทีพระสรีรดดนมหาธาดุเปนเจ๋าชีสรีธาญก ดกา พระกรีสพระ(เจ๋าห)ากปรดิสถา พระกรีสน๋นคีตนพระมหาสามีสรีสรธาราชจูลามูณีสรีรดดนลง กาทีบเปนเจ๋าคิตนพระรามพระนารายเทพจยุดหากทยวในสงสาราภพอนนโทลเกอดไปมาแล เมดไต โย..โคตโมคาลานีมีแห่งมหานิทานแล พระเจดีสูงใหญ่รอบนนนฉลกกหีนหารอยชาดิติรเทสงา (ม)พิจิ(ตร)หนกก(หนา)แกกํ ตรุกมล๋างเอาทอ.ดรธาน สำเดจพระมหาสามีจากแตสีหลมาเอาฝูง คหบติ…แบกอีดแตตำขืนไปกทำพระเก๋าทานฅีนบริบวรณดวยสรธาญงงเอาพระ สรีรดด(นมห)าธาดุสองลูกแตสีหลมาปรดิสถานทีนนนโสดบ่มีคณนาถีเลย ลางแหงครีง ….วบใกลฝงงนำมาวลิกคงคาทีพระพุทธเปนเจปูจรามขนนปรดิสถาพระเกสธาดุ(พระ) ..ธาดุพระบรีโภคธาดุพระสรีรดดนมหาธาดุรยกชีมหิยงงคนมหาเจดีแลพระเปนเจา .นนนเสดจปราดีหารอสสจรรยแกกํ บลลลงงพระมหาธาดุพงงฝ่ายบูรพทีสสิบสามวากูมี (สร)ธาพยายาม.น.อิดปรกิดเฃ๋าจทายปูนมีถองถว๋น เมิอทาปูนแตญอดแกกํเถิงดินสูง ใหญขาวงามดงงเฃาไกลาสทาต่ตีนต่มีต่ทงงตนพระพุทธรูบหลายแหงทำโหนงงก่แ ลนเปนตนพระพุทธรูบหีนงามแกกํ กูหากใชตนกูกทำการบูนยสํภารวนนดยวญีสิบแปดการ พระมหาธาดุเปนเจาจิงเสดจปราดีหารหนกกหนาดงงนำมหาสมุทรรลอกดงงฝนตกห่า ใหญรสส(สมี)ลางอนนดงงพนนสะจรวดสวายสูภาลูกาบุสบธารารสสสมีลางอนนเหลิ(อม) (ด)งงดวงดาวฅ่ำเหลิอมดงงนำทองไหลจรสสไปทุกแหงรสสสมีลางอนนขาวดงง. …ดรดดนดงงดอกซอนดอกพุดเหนแก่ตาดาสทววจกกกราพาลพระเกสธาดุเสดจ(ปราดี)หา(ร) มู ี งดงงสายฟาแมลบดงงแถวน๋ำแล่นในกลางหาวอสสจรรย สีงนิงเหนตวนน. ….ออกขยวดงงสุงเผาหม๋อเผาไห พระคีวาธาดุเสดจจากเจดีทองพุงขี(น)ไปยงง …นเหนดงงตวนนสองอนนเริองใสงามหนกกหนาแพ๋พระอาทิตยพิดสดูพระ คีวาธาดุปร..นเท่ากลองเงินอนนใหญรอบนนนดวยกวางแสงจรสสโอภาแลปลาดค วรแลว่ามีฉบบพนนรงงสีเหลิองแดงดำขยวขาวภาวจรสสสอ่งในโลกธาดุทุกแ หงปราดีหารแตแดดอุนเถิงสองชนนฉายจกกใกลทยงชาวสีหลห๋าบา ๋นขามนำคงคา พายมาสาธุการสยงรอ๋งมีโกลาหลหนกกหนาเขาอาราธนาพระบมีเสดจลงมาเขาใหกู อาราธนาพระจิงลงมาปรทกกสีนรอบพระเจดีทองแลวผยองฃีนเมิอเลา กูมีสรธาหนกก หนากูจิงทอดตนกูโอยทานใหชีพิดดขาดวาจกกสทำสาสนาในลงกาทีบจกกฟงงคำพระ เปนเจาทุกอนนแล พระเปนเจาจิงลงมาฉวดดรอบสูวนนเจดีรสสมีกรลยกงามหนกก (หนา).ลดงงกงกวยนแกวแลวพระคีวาธาดุเจาจิงเสดจเฃาในโกสทองฝูงพระธาดุ. ……จิงเขามาสู่พระเจดีพดงงเผิงพา.เฃามาสู๋(ร)งงนนนแล กูจิงลุกขีนอญชูลิ .ลองมา….น.ยมาพระสริรดดนมหาธาดุเจากู ลูกนิงมีพรรณงามดงงทองรสสมีเทา ลูกหมาก….เสดจมาแตกลางหาวลงฉวดดรอบตนทานแลจิงเสดจขีนอยูเหนิอห ววแลพระรดดนธาดุจิงเสดจมาอยูเกิงหนาผากพระสริสรธาราชจูลามูณีสรีรดดนลงกาที ปจิงญสองมีรบบเอาแลไหวพระเกสธาดุเสนนิงเหลิอมงามฅวางมาแตบนสพดตเห นิอหววพระสรีสรธาราชจูลามูณีณีนสรธานำตาถงงตกหนกกหนาบูชาทงงตนอกเข่าซองท งงหลายบมีวาถีเลย ชาวสีหลทงงหลายเหนอสสจรรยดงงอนนเขาจิงชนนทอดตน ไหวคนน ทพดดเบญจางคนอนพกชงงตินพระสรีสรธาราชจูลามูณีคนทงงหลายไหว. นเตมแผนดีนอุบมาดงงรยงทอนออ๋ยไวมากดามดาสเตมทีสถานนนนแล เขาจิง. ขีนบงคํลางคนว่าเจ๋าราชกุมารมหาสามีนีหนอพุทธางคจริงแลน่ เขาจิงเอานำมาลา(งตีน) พระมหาสามีสํอานำกินขุดเอาดินทิมหาสามีสริสรธาราชจูลามูณีอยยบทิใดญตีนทินน นขุดเอาดินทินนนอนนอินนีเขาไวไหวบูชา รุงนนนพระมหาธาดุสองลูกเริอง..(ด) งงดาวคอยเสดจไปกลางหาวกอนพระสรีสรธาราชจูลามูณีจิงฃามนำคงคาไป..(ช) ววคีนนีงพระเจาเสดจเขาในโกส.สงแลวเมิอรุงจิงเสดจออกอยูบดดแมงใหค(นทง) งหลายเหนสรธาสาธุการแลจิงเสดจฅินเริองเทากงจกกรกลิงไปกลางหาวสู… เจดิทองทิเการสสมิถูกซานตอ๋งพรายเริองงามชิงแสงพระอาทิตยเมิอพุงขี(น) พระเปนเจาทินนนปราดิหารไดสามสิบเอดวนน หยมพระเปนเจ๋าปราดิ(หารด) งงอนนเพิอจกกใหสํแดงแก่คนทงงหลายใหไปชอยญธรรมในลงกาท(วีป) เปนมหากุสลอนนใหญใหปรากตแก่พุทธสาส ลางแหงไปเถิงอารญิกนอ(กเมิ) องกำพไลชาวสีหลจิงปรดบบธชบดากทิบธูบคนธมาลาเขาจิง..บ(พระ)มหา… ธาดุดวยยสปริพารมากมายหลวงหลายอนนไปถดดมหา….เถร… เถรมีหมูสงงฆเถรอนนทรงธุดงคสีลาพระมหาสามีอ……สี… ถดดฝูงอมาตยราชเสนาอูบาสกอูบาสีกาบมิอาจคณนาเล(ย)…….สารท… ทองเอาพระมหาทนตธาดุมีพระ.ก.หนกกหนาใสเ…..สามี…

อักษรปัจจุบัน : ด้านสอง(ต่อ)

พระมหาสามิสรรดดนลงกาท(วิป)……..ว……งไ.ขา…. ด.ว.งแพรเ.เทายอด………..(อาร)ยไมตริเ………… ..วสมาธิคงตรงใตตน…………..สริรดดน….. วาทบุรมหานครแหง……………….นา ..กิสรีรดดนธาดุดได……………………………………พุท ธรูบมูนิยาวพรรณด……………………………….. …แสนหาหมีน…………………………………….. …รบมิอาจคณณา………………………………….


บรรณานุกรมศิลาจารึกวัดศรีชุม ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์. ศิลปากร, กรม. (๒๕๒๕). แบบเรียนหนังสือภาษาโบราณ. กรุงเทพฯ : วัชรินทร์.


คำศัพท์ศิลาจารึกวัดศรีชุมจังหวัดสุโขทัย ทีป

ทวีป
มาวลิกคงคา

ลำน้ำในประเทศศรีลังกาปัจจุบันชื่อมหาเวลิคงคา
เมืองกำพไล

เมืองคัมปลอยู่ในประเทศศรีลังกาใกล้แคนดี
เถิง

ถึง
สระหลวง

เดิมสันนิษฐานกันมาว่า ได้แก่เมืองพิจิตรแต่ปัจจุบันเชื่อว่าเป็นเมืองแฝดกับสองแคว คือเมืองพิษณุโลกเพราะมหาเถรเกิดในนครสระหลวงสองแคว ท่านจะเกิดในเมืองสองเมืองไม่ได้
สองแคว

เมืองพิษณุโลก
ฉอด

เมืองที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเมย เวลานี้เรียกว่าอำเภอแม่สอด อยุ่ในจังหวัดตาก
พยาม

วา
เบื้องหัวนอน

ทิศใต้
เบื้องตีนนอน

ทิศเหนือ
แก่กม

ที่สุด
ผดาจ(คำเขมร)

แยกทางกันไป
เวน

ถวาย,มอบให้
เมือ

ไป,กลับ
โขลญ(คำเขมร)

หัวหน้า
ผสบ

ประสบ , พบ
พายพัง

หนี , ยอมแพ้
มิสู้เข้า

ไม่ยอมเข้า
กมรแดงอัญ(คำเขมร)

คือ เจ้า สำหรับใช้นำหน้าพระนามเจ้า และพระบาทกมรแดงอัญ คือ พระเจ้า สำหรับใช้นำหน้าพระนามพระเจ้วอยู่หัวและเป็นคำประกอบชื่อคนสำคัญ และมักใช้นำหน้าชื่อเป็นตำแหน่งสูงคล้ายพรญา
ผีฟ้า

เจ้า ผีคือเจ้า
ศรีโสธรปุระ

คือกรุงยโศธรปุระ หรือนครธม
ขันชัยศรี

พระแสงอาญาสิทธิ์
เหียม

เพราะเหตุ, มูลเหตุ
ตบ

บรรจบ
เพรง(คำเขมร)

ครั้งก่อน
ทูลหรือภุล

เกิด เพิ่มพูน
บ่มิกล่าวถี่เลย

ไม่สามารถกล่าวได้ครบถ้วน
พรนธิบาล

เป็นผู้รักษาวรรณะ
พายลูนปูนหลัง

ภายหลัง
โอยทาน

ให้ทาน
บ่

ไม่
คาบ

ครั้ง
ดังอั้น

ดังนั้น
วัดปริบัติ

วัตรปฎิบัติ
มักถเมรเทศ

ชอบเดินธุดงค์
เลิก

ยกย่อง
เคียด

เคือง , โกรธ
กระสานติ

สงบราบคาบ
สราย(คำเขมร)

ปล่อย
ซือ

แม้ว่า
จุ่ง

จง
เยิน

ยืน
ช้างสราย(คำมอญ)

ช้างศึก
คนหนดิน

คนที่ดิน คือ จตุรงคบาท
ยักเพลียก

เดินโขยก
บ่อย่า

ไม่หยุด
เงือด

ชะงัก , หยุด
อาส

ปรารถนา
จำบัง(คำเขมร)

รบกัน ศึก
บัด

ประเดี๋ยว
อนิตยะ

ไม่ยั่งยืน
อนาถะ

ไม่มีที่พึ่ง
มล้าง

ล้าง,ทำลาย
สวะพันละ

สวะ คือ สละ เช่นในยวนพ่ายว่า สวะบาปแสวงบุญ สวะพันละ=สละภาระ
กระยาทาน

สิ่งของถวาย
แต่งแง่

แต่งตัว
ภิเนกษกรมณ์

ออกบวช
สรรเพณุเดญาณ

สัพพัญญุตญาณ
เดือนดับ

สิ้นเดือน
เดือนเพ็ญ

กลางเดือน วันเพ็ญ
สทาย

ผสมปูน
บริบวรณ

บริบูรณ์
พระธม(คำเขมร)

พระใหญ่
เคริง

ครึ่ง
หั้น

นั้น
ประกิด

ประกอบ , ประดับ
อันถ่าว

สวยงาม
ถ่อง

แถว
จยุติ

จุติ
อันโทล

ท่องเที่ยว
ตรุก

คนโง่
โสด

ทีเดียว , ประการหนึ่ง
จรามขัน

แผ่นหนัง
พรรษะจรวดสวาย

ฝนชะช่อมะม่วง
สูภาลูกาบุสบธารา

ธารน้ำมีาสะอาดประดุจหนึ่งดอกไม้
แมลบ

แลบ
สุงเผาหม้อ

สุมหม้อ
แพ้

ชนะ
ภาว

สีประภัสสร , เลื่อมพรายเหมือนแก้วผลึก
ห้าบ้าน

ห้าหมู่บ้าน
ผยอง

เหาะ,ลอย
ขึ้น

ขึ้นไป
ฉวัดรอบ

เวียนรอบ
กระเลียก(คำเขมร)

ดู, แลดู
ยอ

ยก
คัน

คือ คัล = เฝ้า ใช้เป็นคำคู่กับบังคม
พก

ห่อไว้กับตัว เอาใจความได้ว่า กอด
ชัง

แข้ง
ดามดาส

แน่น , เต็ม
บัดแมง

สักประเดี๋ยว , ชั่วครู่
ราทปุระมหานคร

อนุราธปุระมหานคร เป็นราชธานีโบราณของศรีลังกา
ดัชนีคำศัพท์ศิลาจารึกวัดศรีชุมจังหวัดสุโขทัย ก

- กมรแดงอัญ(คำเขมร)
- กระยาทาน
- กระสานติ
- กระเลียก(คำเขมร)
- แก่กม
ข

- ขันชัยศรี
- โขลญ(คำเขมร)
ฃ ค

- คนหนดิน
- คาบ
- เคริง
- เคียด
- คัน
ฅ ฆ ง

- เงือด
จ

- จยุติ
- จรามขัน
- จุ่ง
- จำบัง(คำเขมร)
ฉ

- ฉวัดรอบ
- ฉอด
ช

- ช้างสราย(คำมอญ)
- ชัง
ซ

- ซือ
ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด

- ดามดาส
- เดือนดับ
- เดือนเพ็ญ
ต

- ตบ
- ตรุก
- แต่งแง่
ถ

- ถ่อง
- เถิง
ท

- ทีป
- ทูล หรือ ภุล
ธ น บ

- บริบวรณ
- บ่
- บ่อย่า
- บัด
- บัดแมง
- เบื้องตีนนอน
- เบื้องหัวนอน
ป

- ประกิต
ผ

- ผดาจ(คำเขมร)
- ผสบ
- ผีฟ้า
ฝ พ

- ผยอง
- พยาม
- พรนธิบาล
- พรรษะจรวดสวาย
- พระธม(คำเขมร)
- พายพัง
- พายลูนปูนหลัง
- เพรง
- แพ้
ฟ ภ

- ภาว
- ภิเนกษกรมณ์
ม

- มล้าง
- มาวลิกคงคา
- มิสู้เข้า
- เมือ
- เมืองกำพไล
- แมลบ
- มักถเมรเทศ
ย

- ยอ
- เยิน
- ยักเพลียก
ร

- ราทปุระมหานคร
ล

- เลิก
ว

- เวน
ศ

- ศรีโสธรปุระ
ส

- สวะพันละ
- สระหลวง
- สราย(คำเขมร)
- สทาย
- สองแคว
- โสด
- สุงเผาหม้อ
- สูภาลูกาบุสบธารา
ษ ห

- หั้น
- ห้าบ้าน
- เหียม
ฬ อ

- อนาถะ
- อนิตยะ
- อาส
- โอยทาน
- อันถ่าว
- อันโทล


ชอชอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี


สิริอาทิตยวารวรสวัสดิ์ - จิตมนัสรื่นรมณีย์ปรีดิ์เขษม ที่มาอ่านค่ะ

Create Date : 01 พฤศจิกายน 2552		0 comments
Last Update : 1 พฤศจิกายน 2552 18:17:59 น.
Counter : 2488 Pageviews.
Share Tweet