ขนร่วง คันและตัวเหม็น !! มาหาสาเหตุกัน

ขนร่วง คันและตัวเหม็น !! ระบบผิวหนังเป็นระบบที่เห็นการเปลี่ยนแปลงได้ง่ายที่สุด จึงเป็นเรื่องที่ท่านเจ้าของใส่ใจกันมากเป็นพิเศษ อาการน่าเป็นห่วงของผิวหนังสัตว์ขอเริ่มที่ปัญหา “ขนร่วง คันและตัวเหม็น” เป็นส่วนที่สำคัญมาก ไม่ว่าจะเป็นผิวหนังของมนุษย์เราหรือของสัตว์ลี้ยง เพราะผิวหนังเป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดของร่างกาย การที่สัตว์มีผิวหนังนั้นก็เพื่อปกป้องร่างกายจากสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ที่เข้ามาทำอันตรายหรือที่สัตว์ไปสัมผัสมา เช่น สารเคมี แสงแดด ความร้อน แม้แต่ฝุ่นละออง สิ่งเหล่านี้ต้องผ่านและถูกสกัดกั้นจากผิวหนังก่อน อวัยวะของร่างกายส่วนนี้จึงเปรียบเหมือนกำแพงสำคัญที่ปกป้องห่อหุ้มร่างกาย นอกจากนี้ ผิวหนังยังเป็นส่วนที่ทำให้หมาแมวรู้สึกได้ถึงสิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ เช่น ความร้อน ความเย็น ความเจ็บปวด เพราะบริเวณดังกล่าวมีเซลล์ประสาทรับความรู้สึกมาก เมื่อร่างกายสัตว์สัมผัสโดนบางสิ่ง อย่างเช่น เหยียบของแหลม ผิวหนังจะสามารถรับความเจ็บปวดอย่างรวดเร็ว และร่างกายสั่งการแล่นเข้าสมอง เมื่อสมองรับรู้ก็เกิดปฏิกิริยาสั่งให้สัตว์ชักเท้าขึ้นอย่างรวดเร็ว จึงลดโอกาสที่เท้าจะเหยียบของแหลมเข้าไปเต็มแรงจนเกิดการบาดเจ็บอย่างสาหัสสากรรจ์ สมมติว่า ถ้าไม่มีผิวหนังจะเกิดอะไรขึ้น เรียกว่าไม่มีปราการด่านแรกรับความรู้สึกเหล่านี้ เพราะถ้าสัตว์ไม่มีผิวหนังคอยรับความรู้สึกต่าง ๆ ผลก็คือ จะทำให้เกิดอันตรายได้อย่างมาก อย่างเช่น เมื่อเหยียบถูกของแหลมคมแทนที่จะเกิดความเจ็บปวดแล้วชักเท้ากลับ เมื่อไม่รู้สึกก็ทำให้ไม่เจ็บ สัตว์อาจจะเหยียบและกดฝ่าเท้าลงบนวัตถุแหลมคมดังกล่าวอย่างเต็มแรงและลงหนักเต็มขั้น คิดดูว่า ร่างกายจะมีบากแผลฉกรรจ์ขนาดไหน อาการขนร่วง จัดให้เป็นอาการน่าเป็นห่วงในเรื่องแรก เพราะเป็นปัญหาที่มีคนถามมากที่สุด สงสัยมากที่สุด กังวลมากที่สุด ซึ่งท่านเจ้าของมักคิดเอาว่า ขนร่วงเหลือเกิน ลูบทีขนก็ร่วงติดมือมามากมาย หมาแมวป่วยแน่ ๆ ก่อนอื่นต้องมาดูก่อนว่า อาการขนร่วงอย่างไรจึงจัดว่าเป็นปัญหา ปรกติแล้วการผลัดขนของสัตว์จะมีระยะของเค้าอยู่ ใดใดในโลกล้วนอนิจจัง จึงไม่มีขนเส้นไหนที่งอกออกมาแล้วคงอยู่ทนถาวรชั่วนาตาปี ขน มีการเปลี่ยนแปลง 3 ระยะ คือ ระยะเจริญเติบโต ระยะงอกยาว และระยะพักที่มีการหลุดร่วงออกไป ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ขนมีการหลุดร่วง เป็นเรื่องของความยาวแสงค่ะ มีการตรวจพบว่าในหมาแมวนั้น ในช่วงเวลาที่มีความยาวแสง ขนของสัตว์จะร่วงมากและมีการผลัดขน ในบ้านเรามักเป็นช่วงเดือนมกราคมจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ จะพบว่าหมาที่เลี้ยงอยู่นอกบ้านมีโอกาสถูกแสงแดดทุกวัน ขนก็จะร่วงมาก ๆ ส่วนหมาแมวอีกกลุ่มหนึ่งที่ถูกเลี้ยงในบ้านนั้น จะพบว่ามีการหลุดร่วงของขนตลอดปีค่ะ เพราะโอกาสที่หมาจะได้รับแสงแดดเต็ม ๆ ก็ไม่มีอยู่แล้ว การร่วงของขน การผลัดขน ต้องมีขนขึ้นใหม่ตลอดนะคะ จะต้องไม่มีตรงไหนแหว่งเว้า ไม่มีสะเก็ด ไม่มีตุ่มขึ้น ไม่แดง ไม่คัน เพียงแค่เราหวีดูจะพบขนติดมา ปริมาณของขนที่ร่วงในหมาแต่ละสายพันธุ์นั้นก็ต่างกันค่ะ หมาพันธุ์ที่มีปัญหาขนร่วงมาก ๆ เนื่องจากมีขนที่แน่นและละเอียด ก็เช่น พันธุ์เยอรมัน เชพเพิร์ด, ดัลเมเชี่ยน, บ็อกเซอร์, โกลเด้น รีทรีฟเวอร์, เชา เชา หมาพันธุ์ที่ไม่มีปัญหาขนร่วงคือ พันธุ์พูเดิ้ลค่ะ อาการขนร่วงในหมาแมวที่แสดงถึงความผิดปรกติจะพบว่ามีหลายรูปแบบค่ะ มีตั้งแต่ขนร่วงแหว่งเฉพาะที่ บริเวณที่พบมากได้แก่ ขอบใบหูสองข้าง ขอบตา ใบหน้า ศอกพับนอก อก หลัง และท้อง เอาเข้าจริง ๆ ก็เกือบทุกที่ของร่างกาย ยกตัวอย่างเช่น หมาที่เป็นโรคเรื้อนแห้ง มักจะมีขนร่วงแหว่งพร้อมมีสะเก็ดผิวหนังหนาที่ขอบใบหูทั้งสองข้าง ที่ศอกพับนอก ที่ท้อง จากนั้นก็เริ่มลุกลามไปทั้งตัว ถ้าหากเป็นโรคเรื้อนเปียก มักจะเริ่มที่ใบหน้า ที่แก้ม คิ้ว มีตุ่มเล็ก ๆ ขึ้นแล้วก็ร่วง หรืออย่างหมาตัวที่มีปัญหารูขุมขนติดเชื้อแบคทีเรียอักเสบเป็นตุ่มเป็นหนอง อันนี้จะพบว่ามักมีลักษณะขนร่วงเป็นวงกลมเล็ก ๆ กระจาย บางตัวเป็นที่สีข้าง บางตัวเป็นที่ใต้ท้อง ขนร่วงอีกกลุ่มหนึ่ง คือ พวกที่ร่วงทั้งตัว เรียกว่า แหว่งเว้าไปทั่ว อย่างนี้เราต้องพิจารณาเรื่องของรูปแบบการร่วงว่าเป็นแบบใด สำหรับโรคที่พบว่ามีปัญหาคือ เรื่องของฮอร์โมนในร่างกายสัตว์ โรคต่อมไร้ท่อ ถ้าโรคนั้นส่งผลถึงผิวหนังของหมาแมวจะทำให้มีอาการขนร่วงแบบเท่ากัน เท่ากันอย่างไร? ต้องแบ่งลำตัวสัตว์เป็นซีกซ้ายและขวา เมื่อเราแบ่งแล้วมองเทียบกันนั่นแหละ จะเป็นแบบเท่า ๆ กันทั้งสองฝั่ง ในกรณีที่เป็นโรคแล้วขนร่วงทั้งตัวแต่ไม่สมดุลกัน เรียกว่าร่วงสะเปะสะปะ แสดงว่า สัตว์เลี้ยงป่วยอย่างมากแล้วล่ะ เราไม่ได้สังเกตเห็นตั้งแต่แรก ๆ หรือไม่ก็เห็นแต่นึกว่าเป็นเพียงโรคธรรมดาไม่สนใจ เผลอแผล็บเดียว 4-5 วันผ่านไปเป็นทั้งตัวก็มี นอกจากจะมีอาการขนร่วงแล้ว ในหมาแมวมักมีอาการอื่นตามมาอีกด้วย เช่น คัน เกา มีตุ่มหนอง ผิวหนังอักเสบเป็นแผล สะเก็ดผิวหนังเห่อขึ้นมา แหม! เริ่มน่าหนักใจมากขึ้น เพราะ อาการที่ตามมานั้นทำให้สัตว์ต้องได้รับยามากขึ้น และท่านต้องเสียสตางค์มากตามมาด้วย อาการตัวเหม็น ทราบกันแล้วว่าขนร่วงเป็นอย่างไร อาการแดงคันที่ผิวหนังเป็นอย่างไร อาการที่สำคัญ 2 อย่างเป็นอาการที่สังเกตได้ง่ายที่สุดในหมาแมวเมื่อเค้าป่วยเป็นโรคผิวหนัง เชื่อมั้ยว่า ปัญหาโรคผิวหนังนี้มีคนคิดว่าเป็นเรื่องปรกติและเกิดขึ้นได้เป็นปรกติก็มีเช่นกัน ครั้งนี้ขอเล่าถึงเรื่องของอาการตัวเหม็น กลิ่นตัวแรง และอาการสะเก็ดผิวหนังร่วง ซึ่งเป็นอาการที่พบมากเช่นกัน และส่วนใหญ่เจ้าของนึกว่าเป็นธรรมชาติของหมาแมวที่ต้องมีกลิ่นตัว หรือธรรมดาที่จะพบเห็นสะเก็ดบนตัวหมาแมว มันเกิดได้เดี๋ยวก็หายได้เอง คิดแบบนี้ ทำให้ไม่ได้พามาหาหมอแต่แรก ปล่อยทิ้งไว้จนเนิ่นนาน พอพามาหาหมอทีย่อมทำให้อาการของโรคมันพัฒนาไปมากจนบางทีเป็นทั้งตัวก็มี ทำไมถึงตัวเหม็น ? จริง ๆ แล้วสัตว์มีกลิ่นตัว กลิ่นหมา กลิ่นแมว แต่ไม่ใช่กลิ่นเหม็นหึ่งหรือเหม็นเปรี้ยว ถ้าถึงขั้นเมื่อหมาเดินผ่านแล้ว ท่านต้องหันมามองตามต้นตอของกลิ่นว่ามันรถขยะหรือหมาน่ะ ช่างเหม็นเหลือเกิน เหม็นอย่างนี้ผิดปรกติแล้วล่ะ กลิ่นเหม็นมาจากที่ใดบ้าง มีหลายตำแหน่งค่ะ ในสุนัขนั้นจุดแรกให้ท่านดูที่ในหูทั้งสองข้าง ถ้าเหม็นแรง ๆ อับ ๆ ให้เปิดดูที่นี่เป็นที่แรก ที่ต่อมาคือ บริเวณรอยพับ เช่น ที่รักแร้ ขาหนีบ และรอยพับที่ใบหน้าของหมาหน้าย่นทั้งหลาย เช่น พันธุ์ชาร์ไปย์ หรือแมวหน้าย่น สัตว์ที่มีผิวหนังซึ่งพับย่นมาก ๆ มักมีกลิ่นมาจากตรงนี้ได้ นอกจากนี้ ตำแหน่งที่ทำให้สัตว์ตัวเหม็น คือ ต่อมข้างก้น กลิ่นเหม็น ๆ เค็ม ๆ มักเกิดได้จากตอนที่ต่อมข้างก้นหมาหลั่งสารเคมีออกมา ตอนที่เกิดการตกอกตกใจหรือตื่นเต้นจะมีสารคัดหลั่งที่เป็นน้ำสีเหลืองอมน้ำตาลไหลออกมา ซึ่งเป็นสารคัดหลั่งที่มีกลิ่นเฉพาะตัว เรียกว่าเป็นสารที่หมาใช้สื่อสารซึ่งกันและกัน ถ้าเหม็นมาก ๆ จากจุดนี้ ท่านสามารถสังเกตเห็นความผิดปรกติร่วมได้ เช่น หมามีอาการก้นแดง มีการเอาก้นไถพื้น เลียก้นตลอด อย่างนี้ ปัญหาที่เหม็น ๆ ที่ก้นอาจจะต้องตรวจดูให้แน่ว่าหมาเรามีก้อนฝีที่ต่อมข้างก้นหรือไม่ สายพันธุ์ใดบ้างที่มักจะพบว่ามีกลิ่นตัวแรง เหม็น เนื่องจากอาการป่วยเป็นโรคผิวหนัง ? พันธุ์ที่มีปัญหามากที่สุดจะเป็นพันธุ์ที่อยู่ใกล้ชิดคนเป็นส่วนใหญ่ เช่น พูเดิ้ล ชิสุห์ และพันธุ์อิงลิช ค็อกเกอร์สแปเนียล สามพันธุ์นี้ละคะ ส่วนใหญ่ที่มีปัญหาให้เจ้าของร้องเรียนมาว่า หมาเหม็นเหลือเกิน มีหมาพันธุ์ใหญ่อีกพันธุ์ที่มีคนร้องเรียนว่าตัวเหม็นมาก คือ เจ้าหมาพันธุ์โกลเด้น รีทรีฟเวอร์ เนื่องจากพันธุ์ขนยาวสีทองพันธุ์นี้มีหลายท่านเอาไปเลี้ยงในห้องนอนด้วย หมาแมวที่มีกลิ่นเหม็นมาก ๆ มักจะมีสาเหตุมาจากอะไร เดี่ยวมือหนึ่งเรื่องกลิ่นเหม็นในหมาต้องยกให้เจ้าโรคผิวหนังที่เกิดจากยีสต์บนผิวหนังค่ะ เหม็นมาก ๆ และนอกจากนั้นยังมีสะเก็ดบนผิวหนังอีกต่างหาก อันดับสองคือ การติดเชื้อแบคทีเรียที่รูขุมขน เนื่องจากเจ้าเชื้อแบคทีเรียมักจะเข้ามาแทรกซ้อนจากโรคอื่น เช่น เป็นเรื้อนในรูขุมขนเมื่อเป็นไปสักระยะจะเป็นตุ่มหนองและตุ่มเลือดแดงแตกออกมาเหมือนสิว เหม็นมาก เพราะเริ่มติดเชื้อแบคทีเรีย พวกเรื้อนแห้งก็เหม็นครับ เพราะมักมีการแทรกซ้อนจากแบคทีเรียเช่นกัน อีกพวกคือ เป็นฝีเป็นแผลติดเชื้อ เช่น หมาถูกกัดมาแล้วแผลติดเชื้อเกิดเป็นฝีขึ้น อันนี้ค่อนข้างจะตรวจพบง่ายมาก เพราะมักมีบริเวณที่บวมเมื่อคลำจับจะพบว่านิ่มและมีจุดยอดของฝีที่บาง ๆ มีหนองไหลออกมา เหม็นจริง ๆ ครับ หมาแมวตัวเหม็นต้องทำอย่างไร ? ต้องเริ่มทดสอบโดยเปิดดูส่วนต่าง ๆ ดังนี้ เริ่มจากต้องสังเกตรอบ ๆ ตัวก่อน หมาแมวตัวที่มีกลิ่นเหม็นเพราะเป็นโรคผิวหนังมักมีร่องรอยความผิดปรกติให้เห็น หากท่านพบแล้วก็เริ่มตรวจเข้าไปใกล้ขึ้น เริ่มจากเปิดดูหูสองข้าง ถ้าพบเป็นเชื้อราพวกยีสต์นั้น สัตว์จะมีอาการแดงรอบใบหู ด้านในมีสะเก็ด มีขี้หูเยอะมาก หมาจะคันมาก ๆ สะบัดหูและเกาหูตลอด นอกจากนี้ถ้าลามไปส่วนอื่น ๆ จะพบเลยว่าที่ลำตัวด้านใต้คอ อก ใต้ท้อง รักแร้ และขาหนีบจะมีผิวหนังที่แดงคัน มีสะเก็ด ตัวจะหนืด ๆ เช่นกัน เพราะเจ้ายีสต์ที่สร้างปัญหากินผิวหนัง และคายเอาไขมันออกมามาก ทำให้มีกลิ่นและตัวหนืด ๆ ในรายที่เป็นเรื้อนแห้งมักมีอาการคันมากที่ขอบใบหูสองข้าง ลามไปที่ใต้ท้องมีเม็ดตุ่มขึ้นแล้วก็จะลามไปทั้งตัว ขนร่วง มีสะเก็ด และผิวหนังอักเสบในที่สุด ส่วนตัวเหม็นจากเรื้อนเปียกนั้น มักเริ่มเป็นที่ใบหน้าก่อน เป็นตุ่มเล็ก ๆ แล้วแพร่กระจายไปเรื่อย ๆ ในรายที่เป็นเรื้อนเปียกอย่างรุนแรงนั้นจะมีเม็ดตุ่มทั้งตัว เริ่มแตกเป็นตุ่มเลือดติดเชื้อแบคทีเรีย ตัวเหม็นนั้นมีทางรักษาค่ะ อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะทุกอย่างมันย่อมมีที่มาที่ไปของมัน หาสาเหตุของโรคได้และรักษาอย่างตรงจุด เท่านี้ก็ยุติปัญหาได้ค่ะ ที่มา : petgang น.สพ.ทศพร นักเบศร์ (ขอบคุณค่า)

Create Date : 23 กรกฎาคม 2549		0 comments
Last Update : 5 พฤศจิกายน 2549 8:58:54 น.
Counter : 13786 Pageviews.
Share Tweet