ณ แมนดาลา

เรามาถึงกันเกือบเที่ยงพอดิบพอดี ตามแผนที่วางไว้ว่าจะมากินมื้อเที่ยงกันที่นี่ ระหว่างทางที่นั่งรถกันขึ้นมาก็มีนกให้เห็นบ้าง ส่วนมากคือเหยี่ยวทะเลทรายพันธุ์หิมาลัย (Himalayan Buzzard) นกกระจอกป่าท้องเหลือง (Russet Sparrow) และนกภูหงอนคอลาย (Stripe-throated Yuhina) ตัวเล็ก น่ารัก มีหงอนยาวตั้งเป็นรูปสามเหลี่ยม


เรานั่งรถเข้ามาลึกกว่าที่มาเมื่อวาน เลาะไปตามถนนลูกรังบนสันเขา จนกระทั่งเริ่มมองเห็นแนวเทือกเขาหิมะที่อยู่อีกฝั่งหนึ่ง ไม่ต้องสงสัยเลยว่านั่นต้องเป็นประเทศภูฐานแน่นอน เพราะอีกด้านหนึ่ง หรือด้านเสลาที่เราไปมาเมื่อวันก่อน คือฝั่งธิเบต ต้นไม้ใหญ่แทบทุกต้นบริเวณนี้ ดูหน้าตาเก่าแก่มีอายุกันทั้งนั้น เพราะรกรุงรังไปด้วยสิ่งที่เรียกกันว่า “ฝอยลม” ซึ่งเป็นไลเคนชนิดหนึ่ง ไลเคนนั้นคือส่วนประกอบของสาหร่ายกับรา เป็นสิ่งมีชีวิตที่ใช้เป็นดัชนี้ชี้วัดคุณภาพอากาศได้อย่างดีเยี่ยม เพราะไลเคนหลายๆไม่สามารถทนต่อมลพิษได้ ฝอยลมก็เป็นไลเคนอีกชนิดหนึ่งที่ทนต่อมลพิษได้น้อยมาก แต่สำหรับที่นี่เราถึงกับตื่นตาตื่นใจกับ “ต้นฝอยลม” หลายๆต้น ซึ่งความจริงคือต้นไม้ใหญ่ที่ตายแล้ว แต่ถูกปกคลุมไปด้วยฝอยลมจนดูเผินๆราวกับเป็นใบของต้นไม้ต้นนั้นเลยทีเดียว ซึ่งภาพแบบนี้หาไม่ได้แล้วในเมืองไทย


แต่หลังจากที่เราเริ่มรู้สึกว่าเป็นการเสียเวลาที่จะนั่งรถต่อไปเรื่อยๆ เพราะหนทางดูจะไม่มีที่สิ้นสุด และแดดก็ร้อนเหลือเกิน เราจึงหันหลังกลับและมานั่งพักกินอาหารเที่ยงกันกลางป่ากุหลาบพันปีดึกดำบรรพ์ มื้อเที่ยงของเราเป็นมื้อเที่ยงแบบอินเดี๊ย...อินเดีย ประกอบไปด้วยจาปาตี คล้ายๆแผ่นโรตีที่เรารู้จักกันนั่นเอง แต่จะหนานุ่ม และด้วยกลวิธีใดก็ไม่ทราบ อร่อยกว่าแผ่นโรตีที่ขายในเมืองไทยมาก เป็นอาหารหลักของชาวแขก เหมือนข้าวของเรานั่นเอง แต่จาปาตีพกพาสะดวกกว่าเยอะ เหมาะกับการพกไปกินกลางป่าแบบนี้จริงๆ ราดหน้าด้วยแกงสีเหลืองๆ ที่มีกะหล่ำดอก กับมันฝรั่งเป็นส่วนประกอบหลัก อยู่ที่นี่เรากินเจ้าแกงอย่างที่ว่านี้กันจนชินไปแล้ว ซึ่งมันก็อร่อยใช้ได้เลยทีเดียว แต่วันนี้สงสัยทุกคนจะหิวกันมาก เลยกินกันจนเกลี้ยงเลย จนลืมนึกไปว่าคนขับรถเรายังไม่ได้แตะเลยสักนิด ทำเอาเราทุกคนรู้สึกผิดกันใหญ่ หันไปก็เห็นคนขับนั่งเคี้ยวจาปาตีเปล่า ใจเราก็ตกฮวบไปอยู่ที่ตาตุ่ม


ตรงจุดที่เราแวะพักนั้นมีลักษณะเป็นแอ่งกว้าง เหมือนพื้นดินยุบลงไป กลายเป็นสนามหญ้าใหญ่ๆ ล้อมรอบด้วยดงดอกกุหลาบพันปีไซส์บิ๊กที่หาไม่ได้ในเมืองไทย ตามพื้นมีหิมะปกคลุมเป็นหย่อมๆ ดูแล้วแปลกตาพิลึก พอทุกคนจัดการกับอาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว เราก็เริ่มออกเดินดูนกกัน โดยตกลงว่าจะเดินย้อนลงไปตามถนนข้างล่าง แล้วอีกสักครึ่งชั่วโมงค่อยให้รถตามลงไปเก็บ แต่เผอิญว่าตรงแอ่งกว้างนั้นมีเจ้านก Winter Wren ตัวเล็ก คล้ายนกกระจิบ เป็นนกที่พบเฉพาะแถบยุโรปและหิมาลัยกระโดดหากินอยู่ และเป็นอีกตัวที่ผมอยากได้รูปมาก เลยขอว่าจะอยู่ตรงนี้ก่อน ให้คนอื่นเดินลงไปเลย แล้วก็บอกแดเนียลว่าจะขอเดินเข้าไปแถวๆป่าหลังแอ่งนี้สักหน่อย ถ้าจะไปแล้วก็บีบแตรรถเรียกละกันจะได้วิ่งขึ้นมา ปรากฏว่าเจ้า Winter Wren ตัวจ้อยนั้นหายไปไหนแล้วก็ไม่รู้ ผมเลยเดินเลาะเข้าไปในป่ากุหลาบพันปีเรื่อยๆ ปรากฏว่าข้างในนั้นยังมีแอ่งขนาดใหญ่อีกแอ่งหนึ่ง แถมยังมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำขัง คล้ายป่าพรุ ถ้าใครที่เคยไปดอยอินทนนท์แล้วได้ขึ้นไปที่ยอดดอย จะมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติที่ชื่อว่า เส้นทางศึกษาธรรมชาติอ่างกา อยู่ ลักษณะพื้นดินตรงนี้ก็คล้ายๆกับพื้นในอ่างกาเลย คือเป็นดินเปื่อยๆ สะสมไปด้วยเศษใบไม้และชื้นแฉะเพราะมีน้ำขังตลอดทั้งปี แต่ยังไม่ทันไร “พรึ่บๆๆๆ” นกสีน้ำตาลลายตัวใหญ่สองตัวบินขึ้นมาจากแอ่งน้ำด้านล่างนั้น หายเข้าไปในแนวป่าด้านข้าง พร้อมกับส่งเสียงร้องดังอยู่นาน รูปร่างของนกทั้งสองตัวก็พอจะบอกได้ว่าเป็นนกประเภทไก่อย่างแน่นอน ตัวใหญ่ หนา แถมยังอยู่บนพื้น ผมพยายามส่องหาตัวนกทั้งสองบนต้นไม้แต่ก็หาไม่เจอก่อนที่เสียงร้องจะไกลออกไป และเงียบหายไปในที่สุด ในตอนนั้นที่พอคิดได้ก็มีเพียงนกประเภทไก่ฟ้าในกลุ่มที่เรียกว่า Tragopan ซึ่งถ้าเป็นตัวผู้มักจะมีสีแดงสดและประพรมด้วยจุดสีขาวทั่วทั้งตัว ส่วนตัวเมียจะเป็นสีน้ำตาลตุ่นๆ ลายพร้อย ซึ่งมักมีรายงานเจอได้แถวนี้ทั้งหมดประมาณ 3 ชนิด นอกจากกลุ่ม Tragopan แล้ว ที่พบได้แถวนี้ก็มีไก่ฟ้าสีเลือดอีกตัว ซึ่งเห็นไปแล้วที่เสลา แต่เสียงร้องของมันนั้นแตกต่างกันมาก เสียงของเจ้าสองตัวนี้ไม่เหมือนกับเสียงของไก่ฟ้าสีเลือดที่เห็นที่เสลาเลยแม้แต่น้อย ผมเลยตัดสินใจว่าเดี๋ยวกลับลงไปจะต้องไปขอฟังเสียงของกลุ่ม Tragopan จากปีเตอร์เสียหน่อย


หลังจากหายตกใจกับไก่ปริศนาสองตัวนั้น ผมก็เริ่มเดินต่อเข้าไป กะว่าจะลองไปนั่งเฝ้าอยู่แถวชายป่าริมแอ่งนั้น แต่ไม่ทันไรก็พบว่าตัวเองถูกล้อมไว้ด้วยฝูงนกขนาดเล็กนานาชนิดนับสิบตัว ประกอบไปด้วยเบื้องหน้า มีนกเปลือกไม้ 2 ชนิด กำลังไต่อยู่บนตอไม้เตี้ยๆห่างออกไปไม่เกิน 5 เมตร ได้แก่ นกเปลือกไม้พันธุ์ยูเรเซีย และนกเปลือกไม้ข้างสีสนิม (Rusty-flanked Treecreeper) ซึ่งทั้งสองชนิดไม่สามารถพบได้ในเมืองไทย เบื้องบน มีนกติ๊ดสีถ่าน (Coal Tit) กำลังไล่จิกตีกับนกติ๊ดก้นแดง (Rufous-vented Tit) ตัวเล็ก สีสวย มีหงอนตั้งยาวบนหัว เบื้องหลังมีนกเขนน้อยข้างสีส้ม (Orange-flanked Bush Robin) ตัวผู้สีน้ำเงินสด ท้องขาว ตัดกับสีข้างสีส้มสด และไกลออกไปอีกนิดบริเวณแอ่งน้ำมีนกเดินดงคอดำ (Black-throated Thrush) ฝูงหนึ่งและนกเดินดงดำคอขาว (White-collared Blackbird) ทั้งตัวผู้และตัวเมียกระโดดหากินอยู่ การปรากฏตัวของนกทั้งหมดนี้เกินขึ้นในระยะเวลาเดียวกัน ทำเอาผมแทบตั้งตัวไม่ทัน เกือบจะเข่าอ่อน เป็นลมล้มพับไปซะตรงนั้นเลยทีเดียว


หลังจากเริ่มตั้งสติได้ ก็ตัดสินใจว่าควรจะเดินออกไปเรียกคนอื่นเข้ามาดีกว่า แต่พอออกไปถึงก็พบว่าคนอื่นๆเดินไปกันหมดแล้ว หันไปหันมาก็เจอเจ้า Winter Wren ตัวเก่ากระโดด มุดๆมาตามรากไม้ เลยยืนเฝ้าให้มันเข้ามาใกล้ๆดีกว่า และก็เป็นดังคาด เจ้านกกระโดดขึ้นมาเกาะอยู่บนขอนไม้ใหญ่กลางแจ้ง แล้วเริ่มประกาศศักดา ด้วยการตะโกนแหกปากร้องเสียงดัง จนไม่น่าเชื่อว่านกตัวกระเปี๊ยกแค่ 10 เซนติเมตร จะร้องเสียงดังก้องได้ขนาดนี้ หลังจากโชว์ออฟอยู่สักพักใหญ่ๆก็กระโดดผลุบลงไปอยู่ในเงามืดเหมือนเดิม ท่าทางของมันดูเผินๆคล้ายกับหนูมากกว่านก เพราะมันชอบมุดอยู่ตามพื้น ในเงาของพุ่มไม้ แล้วเคลื่อนไหวรวดเร็ว มองตามไม่ค่อยทัน สรุปว่าผมก็ถูกเจ้านกตัวเล็กนี่ดักไว้อีกนานกว่า 10 นาที ก่อนที่แดเนียลจะส่งสัญญาณว่ารถจะออกแล้ว


ผมรีบขึ้นรถแล้วนั่งลงไปตามหาคนอื่นๆ เมื่อไปถึงจุดที่ทุกคนยืนอยู่ผมก็รีบเล่าให้ฟังว่าเจอนกอะไรบ้างตรงแอ่งนั้น ทั้งเรื่องไก่ ทั้งเรื่องฝูงนกมากมายที่มาพร้อมๆกันในเวลาเดียว ทุกคนจึงรีบพากันขึ้นรถแล้วบึ่งกลับขึ้นไปอีกครั้ง ด้วยความหวังว่าจะได้เห็นนกอย่างนั้นบ้าง เมื่อไปถึงแต่ละคนก็ค่อยๆเดินเข้าไปข้างใน แต่คราวนี้นกทั้งหลายกลับเงียบ ไม่มีเสียงเจี๊ยวจ๊าว คึกคักเหมือนตอนที่ผมเดินเข้ามาคนเดียว มีเพียงไม่กี่ตัวที่ออกมาให้ดู ผมเริ่มรู้สึกไม่ค่อยดี เหมือนกับพาคนอื่นมาเสียเวลากันเปล่าๆ แต่ก็ยังดีที่มีฝูงนกเดินดงคอดำอยู่เช่นเคย กับนกเดินดงดำคอขาว ที่ออกมากระโดดจับไส้เดือนโชว์ให้เห็นกันชัดๆ นอกจากนั้นก็แทบไม่มีอะไรน่าสนใจเลย หลังจากนั่งรออยู่นาน ท่ามกลางป่ากุหลาบพันปีดึกดำบรรพ์ทึบ และกองหิมะหนา ทุกคนก็ตัดสินใจเดินออก เราจึงกลับมาขึ้นรถและนั่งลงไปยังที่พักกัน


เมื่อลงมาถึงผมก็แบกกล้องออกไปเดินตามถนนรอบๆที่พัก หวังจะได้เจอตัวอะไรแปลกๆบ้าง เพราะแถวนั้นก็มีนกเยอะมากทีเดียว แต่ไม่ทันไรก็ตกใจเสียงป้าโอ๋ ตะโกนเรียก หันไปหันมาก็เจอป้ากำลังยิ้ม โบกมือให้จากหน้าต่างบนที่พัก โอย เวลานั้นดีใจยิ่งกว่าตอนที่เจอนกบนแมนดาลาซะอีก