นักจิตวิทยาชาวโซเวียตผู้มีชื่อเสียง Lev Vygotsky (1896-1934) เป็นหนึ่งในบุคคลที่อธิบายเรื่องการเล่นได้เป็นอย่างดี เขาเขียนเอาไว้ว่าการเล่นเป็นเหมือนนั่งร้านแห่งพัฒนาการ (scaffolding of development) เด็กได้พัฒนาทักษะนานาชนิดจากง่ายไปหายาก ทั้งเรื่องกล้ามเนื้อและสังคม โดยได้อธิบายเพิ่มเติมว่าเด็กพัฒนาได้ด้วยตัวคนเดียวก็จริง แต่เมื่อถึงขีดหนึ่งจะถึงอุปสรรค และเมื่อถึงตอนนั้นเขาต้องการความช่วยเหลือจากคนอื่น ความช่วยเหลือนี้จะมากับการเล่นได้อย่างกลมกลืนมากที่สุด ซึ่งเรียกช่วงเวลาที่เด็กคนหนึ่งเดินทางมาถึงจุดที่ต้องได้ความช่วยเหลือว่า Zone of Proximal Development(ZPD) แต่ความช่วยเหลือนั้นมิได้มาในรูปแบบของการเรียนหนังสือหรือคำสั่ง แต่เนียนกว่ามากด้วยการเล่น (อ้างถึงVygotsky LS. Play and its role in the mental development of the child. In: Bruner J, Jolly A, Sylva K, eds. Play. New York, NY: Basic Books; 1976:609–618)
1.ช่วยเสริมสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์
ศิลปินชาวสเปนนาม ปาโบล ปิกัสโซ เคยกล่าวไว้ว่า “ เด็กทุกคนล้วนเป็นศิลปิน ปัญหาคือ จะทำยังไงให้ความเป็นศิลปินคงอยู่เมื่อเขาโตขึ้น ”การรที่เราได้ปล่อยไห้เด็กได้แสดงตัวตนออกมาผ่านทางศิลปะ เราก็จะสามารถเห็นจินตนาการของพวกเขาได้ จากงานศิลปะของพวกเขา เช่นการวาดรูป ระบายสี หรือ การปั้นดินน้ำมัน
2.เป็นการออกกำลัง และกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้ง 5 ให้ทำงานสัมพันธ์กัน
การออกกำลังที่ดีสำหรับเด็กๆ คือการเล่น เช่น การเล่นกีฬา หรือการเล่นในสนามเด็กเล่น สิ่งเหล่านี้ยังช่วยให้พวกเขาได้พักผ่อน จากการเรียนที่หนักหน่วงอีกด้วย นอกจากการเล่นในลักษณะนี้จะทำให้ร่างกายแข็งแรงแล้ว มันยังช่วยให้จิตใจปลอดโปร่งแจ่มใส เพราะเป็นการเพิ่มออกซิเจนให้สมอง และทำให้เด็กตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ ได้ดีขึ้น ในระยะยาว ลูกคุณจะมีสุขภาพที่แข็งแรงอีกด้วย
3.ช่วยพัฒนาบทบาททางเพศ
ในกการเล่นบางอย่าง สามามมรถช่วยให้เด็กได้รับรู้ถึงเพศของตนเอง สามารถที่จะเข้าใจ และเรียนรู้ได้ผ่านการเล่นคุณพ่อคุณแม่วสามารถเห็นได้จากการแสดงออกของลูกเมื่อมีการเล่น พ่อแม่ลูกกับเพื่อน หรือเล่นกับตุ๊กตาโดยสมมติให้เป็นลูก หรือเล่นแต่งตัว เป็นต้น
4.เสริมสร้างพัฒนาการทางด้านความคิดและสติปัญญา
การเล่นช่วยทำให้เด็กได้มีการฝึกคิดวิเคราะห์ และแก้ไขสถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า ทั้งนี้การเล่นยังช่วยในการจดจำ และเป็นการฝึกนิสัยช่างสังเกตไปในตัวให้ลูกอีกด้วย เช่น การเล่นต่อจิ๊กซอว์ ต่อบล็อก หรือแม้แต่การเล่นไล่จับ หรือเล่นซ่อนหา เป็นต้น
5.เสริมสร้างสมาธิและความสนใจให้แก่เด็ก
นิสัยเด็กเล็กนั้นจะอยู่ไม่นิ่ง การที่คุณพ่อกับคุณแม่ยอมให้ลูกนั่งอยู่หน้าทีวี ดูการ์ตูนหรือรายการทีวีต่างๆ ในโทรทัศน์ แม้จะช่วยลดการยุ่งวุ่นวายให้คุณพ่อคุณแม่ได้บ้าง แต่กลับส่งผลเสียทำให้ลูกน้อยกลายเป็นเด็กสมาธิสั้น อยู่ไม่นิ่ง เพราะการจ้องสิ่งที่เคลื่อนไหวตลอดเวลาทางหน้าจอมีผลต่อสมาธิโดยตรง ดังนั้นผู้ปกครองควรให้ลูกได้เล่นในกิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิ อย่างเช่น การวาดรูป การปั้นดินทราย หรือต่อตัวต่อ สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้เด็กมีสมาธิมากขึ้น
อ่านบทความดีๆ จากทาง โรงเรียนบ้านดอนเสาธง ได้ที่ นานาสาระ
