หลักเกณฑ์ในการจำแนกกฎหมายในโลกนี้ แยกออกเป็น 2 ระบบคือ

1.ระบบกฎหมายซีวิล ลอว์ ( Civil Law System ) หรือกฎหมายที่เป็นแบบลายลักษณ์อักษร ซึ่งระบบนี้ได้เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยพระเจ้า จัสติเนียน ได้เกิดกฎหมาย 12โต๊ะ ขึ้นคลิกที่ ผ่าโครงสร้างอาณาจักรโรมัน

2.ระบบกฎหมายคอมมอน ลอว์ ( Common Law )หรือกฎหมายแบบไม่เป็นลายลักษณ์อักษรหรือกฎหมายแบบจารีตประเพณี

กฎหมายสารบัญญัติ ( Substantive ) หมายถึงกฎหมายที่เป็นส่วนเนื้อแท้ของกฎหมาย ที่ใช้บังคับความประพฤติของพลเมือง ทั้งในทางแพ่งและทางอาญา เช่น กฎหมายอาญา กำหนดว่าการกระทำใดเป็นความผิดต้องได้รับโทษ อย่างไรเป็นต้น

กฎหมายวิธีสบัญญัติ ( Adjective or Procedural Law ) หมายถึงกฎหมายที่กล่าวถึงกระบวนวิธีการที่จะบังคับให้เป็นไปตามกฎหมาย ทั้งแพ่งและอาญา เช่น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง  ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เป็นต้น

หลักพิจารณาคดีอาญามีดังนี้

1.ต้องมีการฟ้องร้อง จึงจะมีการพิจารณาคดีอาญาได้ ( ศาลไม่มีอำนาจพิจารณาคดีอาญาได้เอง )

2.การพิจารณาต้องกระทำโดยเปิดเผย

3.การพิจารณาต้องกระทำต่อหน้าจำเลย

4.คดีอุกฉกรรจ์ หรือ ที่เด็กกระทำและในขณะกระทำกฎหมายบัญญัติว่าเป็นความผิด ถ้าไม่มีทนาย ให้ศาลตั้งทนายให้เมื่อจำเลยต้องการ