|
|
| | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | |
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
วิถี แห่ง เกม
~ บทนำ ~
ในที่สุดรางวัลเศรษฐศาสตร์อันทรงเกียรติแห่งแบงก์สวีเดนสำหรับปีนี้ ก็ตกเป็นของนักทฤษฎีเกมอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่รางวัลนี้ก็เคยถูกครอบครองโดยนักทฤษฎีเกมไปแล้วเมื่อทศวรรษก่อน ในปี ค.ศ. 1994.. แค่นี้ก็เห็นถึงความสำคัญของทฤษฎีเกมแล้วใช่ไหมละ! ผมคิดว่าสำหรับคนส่วนมากความน่าสนใจของทฤษฎีเกมมันอยู่ที่ชื่อครับ คือมันฟังดูล้ำลึก และลี้ลับ เมื่อพูดถึงเกมคนเราก็จะนึกถึงเรื่องสนุกๆที่ทำกันทุกวัน ไม่ว่าจะเป็นการเล่นไพ่ เล่นเกมกด เตะบอล พอมีทฤษฎีเกมขึ้นมา คนเราก็จะนึกประมาณว่า เฮ๊ย สิ่งที่พวกเราได้สนุกและสัมผัสกันทุกวันกลายเป็นทฤษฎีที่โด่งดังได้อย่างไร ความสงสัยก่อตัวขึ้น!
ว่าแต่จริงๆแล้วทฤษฎีเกมคืออะไรละ? เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ
~ จากการแข่งขันสมบูรณ์แบบ ถึง ทฤษฎีเกม ~
ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ยุคแรกเริ่มนั้น เอเจ้นทุกตัวในระบบแบบจำลองเศรษฐศาสตร์นั้นเหมือนอาศัยอยู่ในโลกที่โดดเดี่ยวเดียวดาย ทุกอย่างดำเนินไปด้วยกลไกของตลาดที่มีการแข่งขันสมบูรณ์แบบ (perfect competition) คำว่าสมบูรณ์ในที่นี้หมายความว่าในตลาดมีผู้ซื้อ ผู้ขาย และผู้ผลิต อยู่เต็มไปหมด ทำให้เอเจ้นแต่ละตัวมีขนาดเล็กมากๆเมื่อเทียบกับขนาดของตลาด ดังนั้นเอเจ้นแต่ละตัวเดี่ยวๆ จะไม่สามารถส่งผลกระทบต่อเอเจ้นตัวอื่นได้เลย หน้าที่ของเอเจ้นในสิ่งแวดล้อมแบบนี้นั้นคือการสังเกตุดูราคาตลาด และเลือกการกระทำตามฐานะ และสภาพของตนเองแค่นั้น! ไม่มีการไปให้ความสนใจเอเจ้นตัวอื่น! โลกแห่งนี้เป็นโลกที่ไม่มีกลยุทธ์
แต่โลกแห่งความจริงไม่ใช่อย่างนั้นเสมอไป! การแข่งขันในตลาดที่เราพบเจอกันในชีวิตประจำวันส่วนมากจะไม่สมบูรณ์แบบ ยิ่งในยุคโลกาภิวัฒน์ในตอนนี้ที่เม็ดเงินจะไหลไปไหนก็ได้ ตลาดยิ่งมีแนวโน้มที่จะไม่มีการแข่งขันสมบูรณ์แบบเข้าไปใหญ่ กลยุทธ์เป็นสิ่งสำคัญในสิ่งแวดล้อมลักษณะนี้ ยกตัวอย่างเช่น ถ้าผู้ผลิตมีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดของตลาด การตัดสินใจของผู้ผลิตเกี่ยวกับจำนวนสินค้าที่ต้องผลิต จะส่งผลต่อราคาตลาด และกระทบไปถึงผู้ผลิตรายอื่นด้วย ดังนั้นเวลาจะตัดสินใจทำอะไร เอเจ้นแต่ละตัวในระบบเศรษฐกิจจะต้องให้ความสนใจต่อการกระทำของเอเจ้นตัวอื่นเป็นอย่างสูง เพราะการกระทำของเอเจ้นตัวอื่นจะสามารถส่งผลกระทบต่อพวกเขาได้ โลกแห่งนี้เป็นโลกที่มีกลยุทธ์เป็นหัวใจ!
และตรงนี้เองที่ทฤษฎีเกมมีบทบาดที่สำคัญ.. ทฤษฎีเกมช่วยให้เราสามารถที่จะอธิบายโลกที่กลยุทธ์เป็นสิ่งสำคัญได้! กลยุืทธ์ในที่นี้หมายถึงการตัดสินใจอะไรก็ตามที่จะต้องขึ้นอยู่กับคนอื่นๆ ตอนนี้มีทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของทฤษฎีเกมมากมาย เช่น ทฤษฎีการแข่งขันที่มีผู้ผลิตรายใหญ่ในตลาด ทฤษฎีการประมูล และทฤษฎีเกี่ยวกับแรงจูงใจที่จะทำงาน ทฤษฎีเกมทำให้นักเศรษฐศาสตร์อธิบายมนุษย์ได้ดีขึ้นมากๆ
~ แนช อีควิลิเบรี่ยม I : คอนเซ็ป ~
จุดดุลยภาพในทฤษฎีเกมนี้มีชื่อว่าแนช อีควิลิเบรี่ยม (Nash Equilibrium) จุดดุลยภาพนั้นเป็นคอนเซ็ปที่สำคัญสำหรับเศรษฐศาสตร์ มันเป็นจุดในระบบแบบจำลองทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ที่สิ่งต่างๆในระบบจะวิ่งเข้าไปหา มันเป็นจุดที่ทุกอย่างในระบบจะอยู่นิ่งช่วยให้นักเศรษฐศาสตร์กระทำการวิเคราะห์ได้ ถ้าไม่มีจุดดุลยภาพนี้อะไรก็สามารถที่จะเกิดขึ้นได้ในแบบจำลองทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ ทำให้เราไม่สามารถที่จะวิเคราะห์อะไรได้เลย! สิ่งที่นักทฤษฎีเกมทำกันก็คือการตั้งระบบที่กลยุทธ์มีความสำคัญขึ้นมา และก็พยายามวิเคราะห์ระบบโดยการนั้งหาแนช อีควิลิเบรี่ยมนี่ละ!
ดังนั้นแนช อีควิลิเบรี่ยมจึงมีความสำคัญต่อทฤษฎีเกมมาก.. ว่าแต่แนอีควิลิเบรี่ยมมันคืออะไรละ? แนช อีควิลิเบรี่ยมเป็นจุดที่ไม่มีเอเจ้นตัวไหนในระบบที่อย่างจะเปลี่ยนการกระทำของตัวเอง นี่ก็หมายความว่าการกระทำของเอเจ้นแต่ละตัวเป็นการตอบสนองที่ดีที่สุดต่อกระทำของการกระทำของเอเจ้นตัวอื่นๆในระบบ!
งงละสิ? ผมก็งงๆเองเหมือนกัน คือว่ามันประมาณนี้ครับ
~ แนช อีควิลิเบรี่ยม II : ตัวอย่าง ~
สมมุติว่าในระบบมีเอเจ้นสองตัว ชื่อว่านาย ก กับนาย ข ให้นาย ก ทำการกระทำที่ชื่อว่า A และนาย ข ทำการกระทำที่ใช่ว่า B.. ในขณะที่พวกเขาทั้งสองสามารถเลือกที่จะทำอย่างอื่นที่ไม่ใช่ A และ B ก็ได้นะครับ!.. ถามว่าจุดแห่งการกระทำที่นาย ก ทำ A และนาย ข ทำ B นี้ คือแนช อีควิลิเบรี่ยมใช่หรือไม่?
จุดๆนี้จะเป็นแนช อีควิลิเบรี่ยม ถ้าเมื่อนาย ข ทำ B นาย ก จะเลือกที่จะทำ A และเมื่อนาย ก ทำ A นาย ข จะเลือกที่จะทำ B จะเห็นว่าการกระทำของทั้งสองเป็นการตอบสนองที่ดีที่สุดต่อกันและกันในจุดแห่งการกระทำจุดนี้ ที่จุดๆนี้ทั้งสองนายจะไม่อยากที่จะเปลี่ยนแปลงการกระทำเลย และที่แหละคือแนช อีควิลิเบรี่ยม!
ในขณะเดียวกันจุดๆนี้จะไม่ใช่แนช อีควิลิเบรี่ยม ถ้าเมื่อนาย ข เลือกที่จะทำ B นาย ก เลือกที่จะทำอย่างอื่นที่ไม่ใช่ A และ/หรือ เมื่อนาย ก เลือกที่จะทำ A นาย ข จะเลือกไปทำอย่างอื่นที่ไม่ใช่ B จะเห็นว่าจะมีคนใดคนหนึ่งหรือทั้งสองคนเปลี่ยนแปลงการกระทำของตนเองเมื่อจุดแห่งการกระทำคือจุดนี้ การกระทำของนาย ก และ นาย ข จะไม่ใช่การกระทำที่ตอบสนองที่ดีที่สุดต่อกันและกันที่จุดนี้
เวลาเขาจะตั้งระบบขึ้นมาแล้วเช็คว่าจุดไหนคือแนช อีควิลิเบรี่ยมเขาก็เช๊คกันแบบนี้ละครับ อาจจะดูไปทีละจุดแล้วถามว่าผู้เล่นในเกมจะเปลี่ยนแปลงการกระทำเมื่อไปอยู่ที่จุดแห่งการกระทำที่จุดนี้จุดนั้นไหม ถ้าทุกคนในเกมไม่เปลี่ยน จุดๆนั้นก็คือแนช อีควิลิเบรี่ยม ถ้ามีคนหนึ่งคนใดเปลี่ยน แม้เพียงคนเดียวก็ตาม จุดๆนั้นก็ไม่ใช่แนช อีควิลิเบรี่ยม! แค่นี้ครับ! อาจจะเรียกว่าทุกอย่างในทฤษฎีเกม นี้เกี่ยวกับ deviation เลยก็ได้
~ จอห์น แนช ~
แล้วทำไมจะนี้ต้องชื่อว่าแนช อีควิลิเบรี่ยม? ทำไมต้องแนช? อันนี้ผมคิดว่าเป็นการให้เกียรติแก่จอห์น แนช ผู้ที่ซึ่งแสดงให้เห็นการคงอยู่ของจุดดุลยภาพที่เกิดมาจากทฤษฎีเกมครับ ที่จริงแนชเป็นนักคณิตศาสตร์ไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์นะครับ คือเวลาที่นักเศรษฐศาสตร์จะสร้างทฤษฎีขึ้นมาจะต้องตั้งปัญหาทางเศรษฐศาสตร์ขึ้นมาก่อน แล้วปัญหานั้นก็จะสามารถถ่ายทอนออกมาในรูปแบบของคณิตศาสตร์ เวลาเราตั้งปัญหาขึ้นมาสิ่งแรกที่เราอยากรู้คือเราจะสามารถหาคำตอบจากปัญหานั้นใด้ไหม (existence of solution) แนชแสดงให้เห็นว่าถ้าเราตั้งปัญหาที่กลยุทธ์มีความสำคัญขึ้นมา มันจะมีแนวโน้มสูงมากๆๆๆ ที่เราจะสามารถหาจุดที่เรียกกันตอนนี้ว่าแนช อีควิลิเบรี่ยมได้ พอนักเศรษฐศาสตร์รู้ว่าพวกเขาจะสามารถหาคำตอบจากปัญหาในรูปแบบของกลยุทธ์ได้เจอแน่ๆ เพราะว่างานของแนช พวกทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ที่ตั้งอยู่บนรากฐานของทฤษฎีเกมจึงได้เติบโตกันใหญ่ ดังนั้นแนชจึงเป็นคนที่สำคัญมากๆสำหรับเศรษฐศาสตร์และทฤษฎีเกม ถึงแม้ว่าเขาจะไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์ก็เหอะ
แต่อย่างไรก็ตาม นักเศรษฐศาสตร์นั้นมีชื่อเสียงที่ฉาวโฉ่ว่ามีหลายมืออยู่แล้ว ดังนั้นย่อมต้องมีความเห็นที่ไม่ลงรอยกันระหว่างนักเศรษฐศาสตร์เป็นธรรมดา.. บางคนกล่าวไว้ว่าเหตุผลที่จุดดุลยภาพของทฤษฎีเกมนั้นชื่อว่าแนช ไม่ใช่เป็นเพราะการให้เกียรติแก่จอห์น แนชคนเดียว หากแต่เป็นการให้เกียรติแก่ผู้ก่อตั้งทฤษฎีเกมที่ได้รับรางวัลโนเบลคนอื่นเมื่อปีค.ศ.1994ด้วย ตามคำบอกเล่านี้ NA = Prof John Nash, S = Prof Reinhard Selten, และ H = Prof John C. Harsanyi รวมกันเป็น NASH.. เย้!
~ สรูป ~
1) ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์รู่นแรกๆนั้นไม่สามารถที่จะอธิบายการกระทำของมนุษย์ที่มีกลยุทธ์เข้ามาเกี่ยวข้องได้ 2) ทฤษฎีเกมทำได้ 3) การสร้างทฤษฎีเกมนั้นทำได้โดยการตั้งปัญหาที่มีกลยุทธ์เป็นสิ่งที่สำคัญขึ้นมา และพยายามหาแนช อีควิลิเบรี่ยมให้เจอ 4) แนช อีควิลิเบรี่ยมเป็นจุดที่ไม่มีใครอยากจะเปลี่ยนแปลงการกระทำของตนเอง 5) ให้ตายเหอะโรบิ้น! จอห์น แนช ไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์อย่างที่หลายๆคนเข้าใจกันนะครับ!!
และแล้วความพยายามของนักเศรษฐศาสตร์ที่จะอธิบายมนุษย์ก็ดำเนินต่อไป... 

แนชยืนอยู่ทางซ้ายสุดครับ
| Create Date : 14 ตุลาคม 2548 |
|
33 comments |
| Last Update : 16 ตุลาคม 2548 6:36:23 น. |
| Counter : 2230 Pageviews. |
|
 |
|
|
| | |
โดย: Solow 14 ตุลาคม 2548 17:54:07 น. |
|
|
|
| | |
โดย: Solow 16 ตุลาคม 2548 1:27:15 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: พระจันทร์อ้วน IP: 58.11.86.26 18 ตุลาคม 2548 10:54:20 น. |
|
|
|
| | |
โดย: Solow 19 ตุลาคม 2548 0:33:04 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Nath IP: 65.190.134.177 19 ตุลาคม 2548 11:27:09 น. |
|
|
|
| | |
โดย: Solow 20 ตุลาคม 2548 20:44:59 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Sugar guy IP: 81.178.70.22 22 ตุลาคม 2548 17:20:17 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: lunatic_planet IP: 203.113.77.73 28 ตุลาคม 2548 22:39:11 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Forrest IP: 58.10.195.33 12 พฤศจิกายน 2548 0:05:56 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Solow IP: 158.143.8.12 16 พฤศจิกายน 2548 6:39:01 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: ชนะ IP: 158.108.132.241 9 ธันวาคม 2548 17:39:38 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: South IP: 69.48.114.34 9 ธันวาคม 2548 19:17:43 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: dit_samran@hotmail.com IP: 58.64.102.123 11 ธันวาคม 2548 13:45:24 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: solow IP: 203.156.26.223 11 ธันวาคม 2548 15:42:02 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: ชนะ IP: 158.108.132.241 15 ธันวาคม 2548 10:07:22 น. |
|
|
|
| | |
โดย: solow (Solow ) 18 ธันวาคม 2548 8:02:15 น. |
|
|
|
| | |
โดย: Solow 18 ธันวาคม 2548 8:06:49 น. |
|
|
|
| | |
โดย: Solow 18 ธันวาคม 2548 8:26:40 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: solow IP: 203.156.27.9 18 ธันวาคม 2548 10:53:21 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Amore Vincit Omnia IP: 58.10.50.93 15 มกราคม 2549 23:36:16 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: รืดก IP: 221.128.116.148 15 เมษายน 2549 19:28:27 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: tharun IP: 61.47.124.248 6 สิงหาคม 2549 12:52:46 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: กด้ IP: 58.10.36.78 9 สิงหาคม 2549 19:28:09 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: กล้วย IP: 124.157.232.98 15 สิงหาคม 2549 13:44:54 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Rusty IP: 83.60.255.155 19 มีนาคม 2550 15:58:43 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: เมฆ IP: 203.172.201.1 10 เมษายน 2550 13:33:40 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: เมฆ IP: 203.172.201.1 10 เมษายน 2550 13:34:50 น. |
|
|
|
| | |
โดย: หญิงจ๊ะ (หญิงจ๊ะ ) 9 พฤศจิกายน 2550 23:18:50 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: buj IP: 125.27.93.58 15 ธันวาคม 2550 19:15:37 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: thisisyuko.hi5.com IP: 58.136.74.59 18 เมษายน 2551 10:32:07 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: Stoma Damake IP: 125.25.234.142 14 กรกฎาคม 2551 21:33:26 น. |
|
|
|
| | |
| โดย: nothingluv IP: 180.183.157.3 25 มิถุนายน 2558 0:54:42 น. |
|
|
|
|
|
|
|