"สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โปรดให้ใช้ไม้ที่ล้มแล้ว ไม่จำเป็นต้องโค่นใหม่ จากนั้นทางสำนักช่างสิบหมู่จะนำมาฉลุลวดลายแกะสลักเป็นพระโกศต่อไป...”

...เป็นการระบุของ นาวาอากาศเอกอาวุธ เงินชูกลิ่น ศิลปินแห่งชาติ อดีตอธิบดีกรมศิลปากร ประธานคณะทำงานจัดสร้างพระเมรุสำหรับงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เกี่ยวกับสิ่งสำคัญอีกสิ่งหนึ่ง...

นั่นคือ “พระโกศ” ที่จะใช้ในพระราชพิธี ซึ่งจะจัดสร้างขึ้นโดยใช้ “ไม้จันทน์หอม”

ล่าสุดมีรายงานข่าวว่าเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ ได้พบ “ไม้จันทน์หอม” ขนาดใหญ่ซึ่งยืนต้นตาย ในป่าพื้นที่อุทยานฯ ซึ่งไม้ต้นนี้อาจจะถูกนำมาใช้ในการจัดสร้าง “พระโกศ”

ทั้งนี้ ไม้จันทน์หอม หรือชื่ออื่น เช่น... จันทน์, จันทน์ชะมด, จันทน์ขาว, จันทน์พม่า เป็นพันธุ์ไม้ที่มีชื่อภาษาอังกฤษ-ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mansonia gagei Drumm. วงศ์ STERCULIACEAE เป็นไม้ต้น ผลัดใบ เมื่อโตจะมีขนาดใหญ่ สูงกว่า 10-20 เมตร ขยายพันธุ์โดยเมล็ด

ไม้ชนิดนี้เปลือกจะค่อนข้างเรียบ สีเทาอมขาว เรือนยอดเป็นพุ่มค่อนข้างโปร่ง, ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปรี แกมรูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่กลับ กว้าง 3-6 ซม. ยาว 8-14 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบเว้า เบี้ยวเล็กน้อย ขอบใบเป็นคลื่นห่าง ๆ, ดอกจะมีลักษณะเป็นดอกเล็กสีขาว ออกรวมกันเป็นช่อสั้น ๆ ตามปลายกิ่งและตามง่ามใบ ออกดอกช่วงเดือน ส.ค.-ต.ค., ผลเป็นรูปกระสวย กว้าง 0.5-0.7 ซม. ยาว 1-1.5 ซม. มีปีกรูปทรงสามเหลี่ยมหนึ่งปีก กว้าง 1-1.5 ซม. ยาว 2.5-3 ซม. ผลจะแก่ช่วงเดือน ธ.ค.-ม.ค.

ในทางนิเวศวิทยา “จันทน์หอม” เป็นไม้ที่ขึ้นดีในป่าดิบแล้ง ชอบขึ้นตามเขาหินปูน ที่สูงจากระดับน้ำทะเล 200-400 เมตร ในประเทศไทยเคยพบมากทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคตะวันตกเฉียงใต้

ไม้จันทน์หอมเป็นไม้โตช้า อย่างไรก็ดี มีข้อมูลระบุไว้ว่ากล้าไม้ชนิดนี้พอหาได้ตามหน่วยงานป่าไม้ในพื้นที่ จ.ประจวบคีรีขันธ์ จ.เพชรบุรี ซึ่งไม้จันทน์หอมนั้นส่วนที่หอมคือแก่นจากต้นที่ตายเองตามธรรมชาติ และหากจะว่ากันถึงประโยชน์โดยสังเขปก็คือ...เนื้อไม้ กระพี้ สีขาว แก่นสีน้ำตาลเข้ม ไสกบตกแต่งง่าย ไม้ที่ตายเองจะมีกลิ่นหอม ใช้ทำหีบใส่เสื้อผ้า เครื่องกลึง เครื่องแกะสลัก ทำหวี ดอกไม้จันทน์ ธูป น้ำมันหอมที่ได้จากการกลั่นชิ้นไม้ ใช้ปรุงเครื่องหอม และเครื่องสำอาง ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ เนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้โลหิตเสีย แก้กระหายน้ำและอ่อนเพลีย เป็นต้น

นอกจากนี้ จันทน์หอมยังเป็นไม้ที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น “ไม้พระราชทาน” เพื่อปลูกเป็นมงคลในจังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศด้วย

จากข้อมูลในอินเทอร์เน็ต ข้อมูลซึ่งเรียบเรียงโดย ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย เทคโนธานี แจกแจงถึงเรื่อง “ไม้จันทน์หอม” ไว้ สรุปได้ว่า... เป็นไม้ที่คนโบราณถือ “เป็นไม้ชั้นสูง” เนื้อไม้มีกลิ่นหอม นิยมใช้ในพระราชพิธีต่าง ๆ พิธีสำคัญ ๆ ของราษฎรที่จัดเป็นวาระพิเศษ

“ดอกไม้จันทน์” ที่ใช้ในงานเผาศพ ในอดีตเกือบทั้งหมดจะทำจากไม้จันทน์หอม เพราะถือว่ามีสีขาวบริสุทธิ์ และมีกลิ่นหอม เป็นการให้เกียรติกับผู้ตายเป็นครั้งสุดท้าย แต่ในยุคปัจจุบันมีการใช้วัสดุอื่น ๆ ทำด้วย

ผู้สันทัดกรณีระบุอีกว่า... จันทน์หอมมีเนื้อไม้หอม กระพี้มีสีขาว ส่วนแก่นมีสีน้ำตาลเข้ม เสี้ยนตรงเนื้อละเอียด แข็ง เลื่อยไสกบตกแต่งง่าย ไม้ที่ตายเองจะมีกลิ่นหอม ใช้ทำหีบใส่เสื้อผ้า เครื่องกลึงและแกะสลัก ทำหวี ดอกไม้จันทน์ ธูป พัด น้ำมันหอมที่ได้จากการกลั่นชิ้นไม้ ใช้ปรุงเครื่องหอมและเครื่องสำอาง

ชาวกะเหรี่ยงและชาวพม่าใช้เนื้อไม้ซึ่งเรียกกาละแมะ มาฝนกับฝาหม้อดิน จนเป็นน้ำข้น ๆ ใช้ทาหน้าจะมีกลิ่นหอมแก้สิวฝ้า ทำให้หน้านวลละเอียด ซึ่งในด้านสมุนไพรนั้น น้ำมันที่กลั่นจากเนื้อไม้ใช้เข้ายาบำรุงหัวใจ เนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้โลหิตเสีย แก้กระหายน้ำและอ่อนเพลีย

ในอดีตเคยมีรายงานว่าในเมืองไทยมีจันทน์หอมขึ้นอยู่ทั่วไปทั้งในภาคตะวันออก และในภาคตะวันตกเฉียงใต้ แต่ปัจจุบันถูกตัดฟันไปจนเกือบหมด จนคนรุ่นใหม่แทบไม่รู้จักว่าจันทน์หอมมีรูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร ใช้ประโยชน์อะไรได้บ้าง เพียงรู้จักกันก็เพราะเคยได้ยินชื่อเสียง หรือค้นหาเอามาจากตำรากันเท่านั้น

“จันทน์หอมเป็นไม้ที่เติบโตได้ในเกณฑ์ปานกลางถึงค่อนข้างเร็ว ถ้าได้รับการดูแลเป็นอย่างดี และปลูกอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ซึ่ง มีโอกาสจะเป็นไม้เศรษฐกิจ ใช้ประโยชน์ในด้านไม้หอมและน้ำมันหอม อาจปลูกลงแปลงขนาดใหญ่เหมือนไม้กฤษณาที่แพร่หลายในปัจจุบัน” ... ดร.ปิยะระบุไว้ประมาณนี้

ทั้งนี้ เมื่อครั้งงานพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือ สมเด็จย่า นั้น มีการใช้ “ไม้จันทน์หอม” จากป่ากุยบุรีและป่าห้วยยาง จ.ประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งกับพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ ไม้จันทน์หอมจากประจวบฯ ก็อาจถูกนำมาใช้ในงานสำคัญอีกครั้ง

ก็เป็นเรื่องราวโดยสังเขปของ “ไม้หอม-ไม้มงคล-ไม้ชั้นสูง”

ไม้ที่จะใช้ในการจัดสร้าง “พระโกศ” องค์ “พระพี่นางฯ”

“ไม้จันทน์หอม” ที่คนไทยรุ่นใหม่ ๆ อาจรู้จักเพียงชื่อ !!.

Create Date : 16 มกราคม 2551
Last Update : 16 มกราคม 2551 17:05:46 น.		0 comments
Counter : 550 Pageviews.
Share Tweet