(Photo by Helloquence)

ทันทีที่ใครคนหนึ่งตั้งต้นสร้างนิยายจากหลักการและทฤษฎี (รวมถึงโครงสร้างยุ่บยั่บทั้งหลาย) เขาก็กำลังตกหลุมพรางของเจ้าปีศาจ “รู้มากเกินไป” เข้าให้แล้วครับ (OMG!) เพราะแทนที่เขาจะจดจ่อกับหัวใจสำคัญของการเขียน เขากลับเบี่ยงความสนใจไปหาสิ่งที่เป็นเปลือก อาทิ การประดิษฐ์คำให้สวย, การให้ความรู้, การใส่คำคม, สไตล์ ฯลฯ ซึ่งอาจจะช่วยตรึงคนอ่านได้บ้าง แต่ไม่ตลอดทั้งหมด เพราะสิ่งที่คนอ่านติดตามไม่ใช่ความเก่งของนักเขียนครับ แต่เป็นเรื่องที่นักเขียนกำลังเล่าต่างหาก

นิยายจำนวนไม่น้อยในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา สามารถเข้าไปนั่งในหัวใจคนอ่านได้อย่างงดงาม แต่คุณรู้ไหมครับว่า นิยายเหล่านั้นเริ่มต้นมาจากความปรารถนาของนักเขียนที่อยากจะเล่าเรื่องให้ใครสักคนหนึ่งฟังด้วยกันทั้งนั้น อาจเป็นลูก, แฟน, เพื่อน, ใครก็ได้สักคน และจุดเริ่มต้นนี้ล่ะครับ ที่ทำให้นิยายประสบความสำเร็จ... คำถามคือ ทำไม?

(Photo by Bench Accounting)

นั่นก็เพราะ เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณอยากเล่าเรื่องให้ใครสักคนฟัง คนๆ นั้นจะกลายเป็นนักอ่านในอุดมคติของคุณ โดยธรรมชาติมนุษย์ เวลาเล่าเรื่องเรามักจะจับอารมณ์ความรู้สึกของคนฟังโดยอัตโนมัติ แล้วปรับเปลี่ยนวิธีการเล่าให้เหมาะสม เพื่อให้เขาสนุกตาม จึงเป็นเหตุผลว่า นิยายของคุณจะเข้าถึงจิตใจนักอ่านได้มากขึ้น ถ้าคุณมีนักอ่านในอุดมคติ เพราะคุณจะพยายามเขียนให้นักอ่านในอุดมคติของคุณชอบนั่นเอง

แต่การเล่าเรื่องให้สนุกนั้นไม่มีเคล็ดลับหรอกครับ (อ้าว! ซะงั้นอะ - ฮ่า ฮ่า ฮ่า) เป็นเรื่องส่วนตัวล้วนๆ ลองดูชีวิตประจำวันก็ได้ บางคนเล่าเรื่องสนุก บางคนเล่าได้ชวนหลับ ทั้งที่เรื่องเดียวกันแท้ๆ การเล่านิยายให้จับใจผู้อ่านจึงขึ้นกับเซ้นท์และประสบการณ์ อ่านมาถึงตรงนี้มีใครหมดกำลังใจเขียนนิยายบ้างครับ ฮ่า ฮ่า ฮ่า อย่าเพิ่งท้อครับ ผมกำลังจะบอกว่า แต่การเล่าเรื่องก็เหมือนทักษะอื่นๆ ในชีวิต เราพัฒนากันได้

เมื่อวิเคราะห์นิยายที่ประสบความสำเร็จดูให้ดี จะพบว่ามี ลักษณะ ที่คล้ายคลึงกันหลายประการ แม้จะประพันธ์โดยนักเขียนต่างคนก็ตาม และหากเราจะหยิบยืมลักษณะเหล่านั้นมาใช้บ้าง ก็จะเป็นคู่มือเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนของเราได้ ผมรวบรวมลักษณะคร่าวๆ ได้ 4 ข้อครับ มาดูกันดีกว่า

(Photo by Green Chameleon)

1.เรื่องเล่าต้องเร้าอารมณ์ มีบทความเชิงวิชาการหลายชิ้นชี้ให้เห็นว่า คนเรามีแนวโน้มจะ ให้ความสนใจ, ติดตาม และจดจำ สิ่งที่เร้าอารมณ์ เพราะฉะนั้นเมื่อไหร่ก็ตามที่คุณเร้าอารมณ์ของผู้อ่านได้อย่างเข้มข้นจนถึงขีดสุด ไม่ว่าจะเป็น สุข เศร้า เหงา โกรธ รัก กลัว หรืออื่นๆ ผู้อ่านจะไม่เพียงแค่ อ่านจนวางไม่ลง เท่านั้น แต่ผู้อ่านยังจะจำนิยายของคุณต่อไปอีกยาวนานทีเดียว

2.เรื่องเล่าต้องเซ็กซี่ นิยายที่ตั้งใจจะเซอร์ไพรซ์คนอ่านตอนจบจนเก็บซ่อนข้อมูลทุกอย่างมิดชิด มักทำให้คนอ่านเบื่อและไม่อยากอ่านต่อ เพราะขาดความเข้าใจในเนื้อเรื่องเนื่องจากได้รับข้อมูลจากผู้เขียนไม่เพียงพอ ขณะเดียวกัน นิยายที่เปิดเผยโจ่งแจ้งอล่างฉ่าง จนคนอ่าน “รู้” ทุกสิ่งทุกอย่างเสียตั้งแต่บทแรกๆ แล้ว ก็ไม่มีความจำเป็นต้องอ่านอีก เพราะหมดเรื่องจะเดา ฉะนั้น การเล่าเรื่องจึงต้องรู้จักให้ข้อมูลแก่ผู้อ่านมากพอที่เขาจะเข้าใจเรื่อง แต่ต้องไม่มากเกินไปจนกลายเป็นล้น และควรปิดบังไว้บ้าง เพื่อให้คนอ่านรู้สึกว่า ยังมีปริศนา (ปม) ที่ต้องตามอ่านว่าจะได้รับการคลี่คลายไปในทิศทางใด สมความคาดคะเนหรือไม่

3.เรื่องเล่าต้องคล้ายคลึงกับประสบการณ์จริง ตัวละครต้องเมคเซ้นท์ ยิ่งถ้าตัวละครของคุณต้องผ่านประสบการณ์และตอบสนองต่อเหตุการณ์เหล่านั้นคล้ายคลึงกับผู้คนส่วนใหญ่หรือคนอ่าน จะยิ่งทำให้คนอ่านรู้สึกว่าเป็นพวกเดียวกับตัวละคร ได้ไม่ยาก อาทิ นักศึกษาตังค์หมดตอนสิ้นเดือนต้องนั่งกินมาม่าในหอ (คาดว่าคงเคยประสบเหตุการณ์นี้หลายคนเลยทีเดียว ฮ่า ฮ่า ฮ่า), เพื่อนบ้านยืมของแล้วตียึดไม่ยอมคืน, นั่งนินทาคนอื่นอยู่ดีๆ แล้วเจ้าตัวก็เดินผ่านมา เป็นต้น  

4.เรื่องเล่าต้องเป็นแรงผลักดัน การเล่านิยายให้จับใจค่อนข้างยากครับ แต่การเล่านิยายเพื่อสร้างแรงบันดาลใจได้นั้นยากกว่ามาก มีคนที่ผมรู้จักบอกว่าเขาตั้งใจเรียน หรือ มีกำลังใจในการแก้ไขปัญหาเพราะ “อยากเป็นเหมือนตัวละคร” ในนิยาย/หนัง ที่พวกเขาชอบ ผมเลยคิดว่า ถ้าใครก็ตามที่มีคุณลักษณะข้อที่สี่ในนิยายของตนเอง ก็คงไม่จำเป็นต้องอ่านบทความเขียนนิยายแล้วล่ะครับ ฮ่า ฮ่า ฮ่า เพราะผมถือว่าคนที่ทำได้เช่นนั้น เป็นสุดยอดนักเขียนเลยล่ะ 

(Photo by Helloquence)

ถ้าคุณมีปัญหาในการสร้างสรรค์เรื่องราว ลองนำวิธีการในบทนี้ไปประยุกต์ใช้ดูนะครับ เลิกคิดว่ากำลังเขียนนิยาย แล้วหันมาคิดว่า กำลังเล่าเรื่องให้ใครสักคนหนึ่งฟังแทน เพื่อลดภาวะสมองเกร็ง (เรื่องสมองเกร็ง ถ้ามีโอกาสจะอธิบายในโอกาสหน้านะครับ) และสำรวจว่า เรื่องเล่าของคุณน่าสนใจไหม ด้วยคุณลักษณะทั้ง 4 ประการ เพียงเท่านี้ นิยายของคุณก็จะจับใจคนอ่านได้แล้วครับ

บทต่อไป เราจะมาศึกษากันว่า ข้อเด่นและข้อจำกัดของการเขียนนิยายมีอะไรบ้าง เพื่อจะสามารถดึงศักยภาพของนักเขียนให้ออกมาจนถึงขีดสุด แล้วพบกันใหม่ตอนหน้าครับผม 

^O^

(Photo by Aaron Burden)