Bloggang.com : jenifaae : หุ่นกระบอก ออกตัวเป็นมนุษย์

หุ่นกระบอก ออกตัวเป็นมนุษย์

สุจิต เมืองสุข

การแสดงทางวัฒนธรรมของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) มีขึ้นไม่บ่อยนักเพียง 2 เดือนต่อครั้ง โดยจัดให้มีการแสดงทุกวันศุกร์สุดท้ายของเดือนหลัง ครั้งล่าสุดเป็นการแสดงทางวัฒนธรรมดั้งเดิมที่มีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 คือ "หุ่นกระบอก"

แม้จะหาดูการเชิดหุ่นกระบอกได้ไม่ยากนัก เพราะในปัจจุบันยังคงหลงเหลือคณะที่รับการแสดงหุ่นกระบอกอยู่จำนวนหนึ่ง แต่การเชิดหุ่นกระบอกให้ได้อรรถรสครบถ้วนกับผู้ชมเฉกเช่นในอดีตนั้นมีไม่กี่คณะ

"คณะหุ่นคุณรัตน์" เป็นคณะการแสดงหุ่นกระบอกที่ขึ้นชื่อติดอันดับแถวบนของการแสดงทางวัฒนธรรม ที่นอกเหนือจากการแสดงหุ่นกระบอกแล้ว คณะหุ่นคุณรัตน์ยังรับจัดการแสดงโขนโรงใหญ่หน้าจอแบบโบราณ ลิเกทรงเครื่อง ละครนอก ละครใน ละครชวา ละครพันทาง ละครนานาชาติ

ไม่เว้นแม้แต่การแสดงร่วมสมัยอย่างละครเวที แฟนตาซี และคาบาเรต์ ด้วย

การแสดงหุ่นกระบอกเรื่อง "พระลอ ตอนเพื่อนแพงพลอดพระลอ" ในหอประชุมศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ที่ผ่านมา คณะคุณรัตน์ไม่เพียงแค่เชิดหุ่นกระบอกผ่านฉากโรง ตามรูปแบบการแสดงหุ่นกระบอกให้ผู้ชมที่เข้าชมกว่า 200 คนชมในวันนั้น

แต่เพิ่มสีสันการแสดงด้วยการแทรก "ละครพันทาง" เข้าไประหว่างสลับฉากตามท้องเรื่องตั้งแต่ต้นจนจบ กระตุ้นอารมณ์ให้คล้อยตามเนื้อเรื่องที่จัดหามาแสดงได้อย่างดี

การแทรกละครพันทาง สลับการเชิดหุ่นกระ บอกในการแสดงคราวเดียวกัน เรียกการแสดงละครพันทางที่แทรกระหว่างนั้นว่า "หุ่นกระบอกออกตัวเป็นมนุษย์" มีเพียงคณะหุ่นคุณรัตน์คณะเดียวที่พัฒนาการแสดงในลักษณะนี้ หากไม่นับรวมศิลปะการแสดงชั้นครูอย่างคณะของกรมศิลปากร

คุณรัตน์ หรือ วัชรพงศ์ ปานเสน ผู้เริ่มต้นรวบรวมสมัครพรรคพวกที่คุ้นเคยและสนิทสนม ตั้งคณะการแสดงทางวัฒนธรรม โดยมุ่งหวังที่จะอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมให้คงอยู่อย่างถูกต้องตามธรรมเนียมปฏิบัติ และมุ่งถ่ายทอดต่อไปยังคนรุ่นหลังด้วย

คุณรัตน์เล่าถึงกลวิธีที่นำละครพันทางมาแทรกในแบบของการออกตัวเป็นมนุษย์ระหว่างการเชิดหุ่นกระบอก ซึ่งไม่เคยมีมาในอดีตว่า หุ่นกระบอกไม่สามารถเชิดให้เล่นได้ดีเท่าคนในบางฉาก เช่น เสี่ยงน้ำ ฟ้อนรัก และเราอยากให้ผู้ชมเห็นลีลาท่ารำที่สวยงามจริงๆ ซึ่งหุ่นทำไม่ได้

ดังนั้น จึงเลือกที่จะใช้คนออกตัวแสดง เป็นการปรับเพิ่มขึ้นมาเพื่อเติมอรรถรสให้กับผู้ชมให้มากที่สุด แต่ยังคงดำรงวัฒนธรรมการเชิดหุ่นกระบอกแบบเดิมไว้ ไม่ทำให้ผิดจากวัฒนธรรมเดิม เช่นในอดีตการเชิดหุ่นกระบอกจะต้องทำนั่งร้าน ผู้เชิดนั่งเชิด แต่ปัจจุบันกระ บวนการนี้ถูกตัดออกไป ไม่ทำนั่งร้านและยืนเชิด เพื่อความคล่องตัว และไม่เสียรูปกระบวนการเชิด

เหตุที่เลือกวรรณกรรมอมตะเรื่องพระลอมาแสดง ส่วนหนึ่งคุณรัตน์บอกว่า เป็นเพราะวรรณกรรมเรื่องนี้ได้รับการยกย่องจากสถาบันหลายแห่งให้เป็นวรรณ กรรมที่มีความไพเราะที่สุด และแม้ว่าการทำหุ่นกระ บอกออกตัวเป็นมนุษย์จะเพิ่มขั้นตอนและความยุ่ง ยากให้ผู้ควบคุมการแสดง แต่เพื่อความสมบูรณ์ของ การแสดงจึงพัฒนา การแสดงขึ้นมาอีกระดับ

ในการแสดงหุ่นกระบอกออก ตัวที่ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรที่ ผ่านมา ออกตัวเป็นมนุษย์ 3 ตอน ได้แก่ ตอนพระลอเสี่ยงน้ำ ตอนตามไก่ และตอนฟ้อนรัก ทุกครั้งที่หุ่นกระบอกออก ตัวเป็นมนุษย์จะได้รับเสียงปรบมืออย่างล้นหลามจากผู้ชมภายในห้องประชุม เหมือนได้ชมการเชิดหุ่นกระบอกไปพร้อมๆ กับการดูละครพันทาง

ทุกครั้งที่รับการแสดงคุณรัตน์จะลงมาจัดการแสดงเองทุกรายละเอียด ตั้งแต่เริ่มต้นจนจบ แม้กระทั่งการออกแบบเครื่องทรงหุ่นกระบอก การตัดเย็บปักชุดหุ่นกระบอก ขนาดฉากโรง บทขับร้อง ผู้เชิด ท่าเชิด รวมไปถึงเป็นผู้เชิดหุ่นกระบอกเอง

คุณรัตน์บอกว่า การแสดงแต่ละครั้งมีค่าใช้จ่ายสูงมาก สนนราคาการจ้างแสดงหุ่นกระบอกอยู่ที่ 60,000 บาท และ 80,000 บาท สำหรับหุ่นกระ บอกที่ออกตัวเป็นมนุษย์ด้วย แต่ถือว่าคุ้มค่า เพราะ คุณค่าของงานมากเกินเม็ดเงินค่าจ้าง

ปัจจุบันหุ่นกระบอกในคณะหุ่นคุณรัตน์ มีจำนวน 250 ตัว สามารถแสดงได้ถึง 16 เรื่อง และ ยังคงพัฒนาหุ่นกระบอกสำหรับการแสดงในเรื่องที่ยังไม่เคยมีผู้ใดจัดแสดงมาก่อนต่อไปอีก

นอกเหนือจากความพยายามคงไว้ซึ่งวัฒนธรรมดั้งเดิม คุณรัตน์ยังถ่ายทอดวิชาความรู้ที่มีให้กับเยาวชนรุ่นหลัง ผ่านการเป็นวิทยากรในสาขาวิชาการเรียนรู้ท้องถิ่น หุ่นกระบอกยังสถาบันการศึกษาต่างๆ ตั้งแต่ระดับประ ถมศึกษา มัธยมศึกษา และอุดมศึกษาหลายแห่ง โดยขมวดความคิดเป็นประโยคสั้นๆ ทิ้งท้ายไว้ว่า "อยากให้เขาชื่นชมกับของโบราณที่ทำไว้เป็นแบบแผน"

การแสดงหุ่นกระบอกในคราวหน้า คณะคุณรัตน์ถูกทาบทามให้แสดงที่สังคีตศาลา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร ช่วงเย็นวันที่ 31 ม.ค.2552

แต่หากสนใจชมการแสดง โดยระบุเรื่องแสดงได้ด้วยตนเอง ต้องติดต่อที่คณะหุ่นคุณรัตน์ (วัชรพงศ์ ปานเสน) 18/19 หมู่ 10 ซอยวัดกำแพง (แยกคู่โสภา) ถนนพิบูลสงคราม ต.ตลาดขวัญ อ.เมือง จ.นนทบุรี โทรศัพท์ 0-2527-4040 และ 08-7829-8666

ขอขอบคุณ
ที่มา : ข่าวสดรายวัน วันที่ 07 ธันวาคม พ.ศ. 2551

สนามหลวงพยากรณ์ออนไลน์

H O M E

Create Date : 03 กุมภาพันธ์ 2553

Last Update : 3 กุมภาพันธ์ 2553 18:04:44 น.

0 comments

Counter : 1684 Pageviews.