บทนำ
 

 
 พระพุทธศาสนา ไม่ใช่ปรัชญา

     ก่อนที่จะกล่าวถึงเรื่องพระไตรปิฎกต่อไป เราจำต้องแยกให้ออกระหว่างปรัชญา กับ ศาสนา  ปรัชญาเป็นเรื่องของการคิดหาเหตุผลเป็นสำคัญ และถกเถียงกันในเรื่องเหตุผลนั้นเพื่อสันนิษฐานความจริง  เรื่องที่ถกเถียง หรือคิดหานั้นอาจจะไม่เกี่ยวกับการดำเนินชีวิตที่เป็นอยู่ เช่น นักปรัชญา  อาจจะถกเถียงกันว่า  จักรวาลเกิดขึ้นเมื่อไร และจะไปสิ้นสุดเมื่อไร โลกจะแตกเมื่อไร ชีวิตเกิดขึ้นเมื่อไร  เป็นต้น และนักปรัชญาก็ไม่จำเป็นต้องดำเนินชีวิตตามหลักการอะไร หรือแม้แต่ให้สอดคล้องกับสิ่งที่ตนคิด  เขาคิดหาเหตุผลหาความจริงของเขาไป  โดยที่ว่าชีวิตส่วนตัวอาจจะเป็นไปในทางที่ตรงข้ามก็ได้ เช่น นักปรัชญาบางคนอาจจะเป็นคนคุ้มดีคุ้มร้าย บางคนสํามะเลเทเมา บางคนมีทุกข์จนกระทั่งฆ่าตัวตาย
 
     แต่ศาสนาเป็นเรื่องของการปฏิบัติ  เรื่องของการดำเนินชีวิต  หรือการนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ในชีวิตจริง   การปฏิบัตินั้นต้องมีหลักการที่แน่นอนอย่างใดอย่างหนึ่งที่ยอมรับว่าเป็นจริง   โดยมีจุดหมายที่แสดงไว้อย่างชัดเจนด้วย
 
     เพราะฉะนั้น   ผู้ปฏิบัติคือศาสนิกชน   เริ่มต้นก็ต้องยอมรับที่จะปฏิบัติตามหลักการของศาสนานั้น   ตามที่องค์พระศาสดา ได้แสดงไว้ ซึ่งเราเรียกว่า  คำสอน  ด้วยเหตุนี้ ศาสนิกจึงมุ่งไปที่ตัวคำสอนของพระศาสดาซึ่งรวบรวมและรักษาสืบทอดกันมาในสิ่งที่เรียกกันว่า  คัมภีร์
 
     เมื่อมองในแง่นี้  พระพุทธศาสนาจึงมิใช่เป็นปรัชญา แต่เป็นศาสนา   มีพระสมณโคดมเป็นพระศาสดา  ซึ่งชาวพุทธทุกคนเชื่อในการตรัสรู้ของพระองค์   สอนวิธีการดำเนินชีวิต   ที่เมื่อถึงที่สุดแล้วจะนำไปสู่เป้าหมายคือการหลุดพ้นจากความทุกข์    คัมภีร์ขนาดใหญ่ที่บรรจุหลักคำสอนเรียกว่า พระไตรปิฎก ชาวพุทธที่แท้จะต้องปฏิบัติตามคำสอนให้ถูกต้องเพื่อให้ได้รับประโยชน์จากพระศาสนามากที่สุด และเพื่อเป็นหลักประกันวิธีปฏิบัติที่ถูกต้อง   ก็จำเป็นต้องมีความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับเรื่องพระไตรปิฎก