ตอบคำถามคุณวนารักษ์

วิชชา ๘ ได้แก่

๑. วิปัสสนาญาณ (ญาณทัสสนะ) - ญาณในวิปัสสนา หรือญาณที่เป็นวิปัสสนา คือ ปัญญาที่พิจารณาเห็นสังขาร นามรูปโดยไตรลักษณ์ (นิยมเรียกสั้น ๆ ว่า อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แปลง่าย ๆ ว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา) มีต่างกันออกไปเป็นชั้น ๆ ต่อเนื่องกัน

๒. มโนมยิทธิ - ฤทธิ์สำเร็จด้วยใจ, ฤทธิ์ทางใจ คือ นิรมิตกายอื่นออกจากกายนี้ได้

๓. อิทธิวิธา หรือ อิทธิวิธิ – ความรู้ที่ทำให้แสดงฤทธิ์ต่าง ๆ ได้

๔. ทิพพโสต – ญาณที่ทำให้มีหูทิพย์

๕. เจโตปริยญาณ - ความรู้ที่กำหนดใจผู้อื่นได้

๖. ปุพเพนิวาสานุสสติ - ระลึกชาติได้

๗. ทิพพจักขุ – ตาทิพย์

๘. อาสวักขยญาณ – ความรู้ที่ทำให้สิ้นอาสวะ

สำหรับวิชชา ๘ นี้ พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่พระเจ้าอชาตศัตรู โดยแสดงต่อจากคำบรรยายเรื่องการบรรลุฌานที่ ๔ แล้วมีจิตน้อมไปเพื่อการเกิดวิชชา ๘ นี้

วิปัสสนาญาณ ตรัสอธิบายว่า “ ภิกษุนั้น เมื่อจิตเป็นสมาธิ...ปราศจากอุปกิเลส อ่อน ควรแก่การงาน ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหวอย่างนี้ ย่อมโน้มจิตไปเพื่อญาณทัสสนะ เธอย่อมรู้ชัดอย่างนี้ว่า กายของเรานี้แล มีรูปประกอบด้วยมหาภูต ๔ (ดิน น้ำ ลม ไฟ) เกิดจากมารดาบิดา เติบโตขึ้นด้วยข้าวสุกและขนมสด ไม่เที่ยงมีอันทำลายและกระจัดกระจายเป็นธรรมดา และวิญญาณของเรานี้ ก็อาศัยอยู่ในกายนี้ เนื่องอยู่ในกายนี้ “

มโนมยิทธิ ตรัสอธิบายว่า “ ภิกษุนั้น เมื่อจิตเป็นสมาธิ...ย่อมน้อมไปเพื่อนิรมิตรูป อันเกิดแต่ใจ คือนิรมิตกายอื่นจากกายนี้ มีรูปเกิดแต่ใจ มีอวัยวะน้อยใหญ่ครบถ้วน มีอินทรีย์ไม่บกพร่อง “

อิทธิวิธิ ตรัสอธิบายว่า “ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมแสดงฤทธิ์ได้หลายประการ คือ คนเดียวเป็นหลายคน หลายคนเป็นคนเดียว ทำให้ปรากฏก็ได้ หายไปก็ได้ ทะลุกำแพงภูเขาไปดุจไปในที่ว่าง เดินบนน้ำไม่แตกดุจเดินบนแผ่นดิน เหาะไปในอากาศ...."

ทิพพโสต ตรัสว่า “ เธอย่อมได้ยินเสียงสองชนิด คือ เสียงทิพย์ และเสียงมนุษย์ ทั้งใกล้และไกล “

เจโตปริยญาณ ตรัสว่า “ เธอย่อมกำหนดรู้ใจของสัตว์อื่น บุคคลอื่นด้วยใจ รู้ว่าจิตนั้นมีราคะหรือไม่มี จิตนั้นหลุดพ้นหรือยังไม่หลุดพ้น...”

วิชชาข้อที่ ๖ – ๘ คือ วิชชา ๓ ที่กล่าวมาแล้วเบื้องต้น
ส่วนข้อที่ ๓ – ๘ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า อภิญญา ๖

ในตำราวิสุทธิมรรคกล่าวไว้ว่า ผุ้ที่จะมีวิชชา ๘ ได้ จะต้องผ่านการเข้าฌานขั้นต่าง ๆ และต้องมีความชำนาญในกสิน ๘ ซึ่งมีรายละเอียดอีกมาก จึงไม่ขอนำมากล่าวในที่นี้

และเมื่อพูดถึงวิชชาแล้ว ก็ควรจะรู้ไปถึง อวิชชา ด้วย

อวิชชา ภาษาบาลีเขียนว่า อวิชฺชา หมายถึง ความไม่รู้แจ้ง คือไม่รู้ในความเป็นจริงของสิ่งต่าง ๆ โดยถูกต้องแจ่มแจ้ง ไม่ได้หมายถึงความไม่รู้ในศิลปะวิชาการต่าง ๆ หรือความไม่รู้ร้อนรู้หนาว เป็นต้น ซึ่งมีอยู่ ๘ ประการ แต่จะไม่พูดถึงในเชิงบาลี เพราะจะทำให้เข้าใจยาก พูดตามภาษาธรรมดา ๆ อวิชชา ๘ ได้แก่

๑. ไม่รู้จักทุกข์ คือไม่รู้ว่านี้เป็นทุกข์

๒. ไม่รู้จักเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ คือเมื่อรู้ว่ากำลังทุกข์ แต่ไม่รู้ว่าอะไรทำให้เป็นทุกข์

๓. ไม่รู้จักการดับทุกข์

๔. ไม่รู้จักทางปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์

๕. ไม่รู้จักอดีต

๖. ไม่รู้จักอนาคต

๗. ไม่รู้จักทั้งอดีตทั้งอนาคต

๘. ไม่รู้จักปฏิจจสมุปบาท คือไม่รู้ธรรมทั้งหลายที่อาศัยกันจึงเกิดมีขึ้นตามหลักอิทัปปัจจยตา หรือความเป็นไปตามความสัมพันธ์แห่งเหตุปัจจัย เช่น เมื่อสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี, เพราะสิ่งนี้เกิดขึ้น สิ่งนี้จึงเกิดขึ้น เป็นต้น

(๔ ข้อแรก คือการไม่รู้อริยสัจ ๔ นั่นเอง)

จะว่าไปแล้ว อวิชชา เป็นสภาวะธรรมของมนุษย์ที่มีมาพร้อมกับการเกิดขึ้นในโลก หรือเป็นธรรมชาติของคนที่ย่อมต้องเกิดมาพร้อมกับความไม่รู้ โดยเฉพาะความรู้ความเข้าใจอย่างถูกต้องตามความเป็นจริง เพราะยังไม่ได้มีการศึกษา สะสมการปฏิบัติภาวนา

การที่จะดับอวิชชาลงได้นั้น จึงต้องมีวิชชา หรือความรู้แจ้งในธรรมที่พระพุทธองค์ทรงมีเมตตาอบรมสั่งสอนไว้ อันมีสติ และสมาธิเป็นรากฐาน เป็นเครื่องสนับสนุนให้เกิดปัญญา และต้องลงมือปฏิบัติด้วยตนเองเท่านั้น ไม่มีใครสามารถทำให้เราเกิดการรู้แจ้งเห็นจริงตามความเป็นจริงที่มีอยู่ได้ นอกจากตัวของเราเอง

	ถ้าจะโหวตให้ปอป้า...สาขา Dharma Blog...นะคะ ขอบคุณ...ค่ะ