การตั้งครรภ์เกินกำหนด

ฉบับนี้ผมขอนำเสนอเรื่องการตั้งครรภ์เกินกำหนดครับ ซึ่งโดยสาเหตุมักไมทราบว่าเกิดจากอะไร แต่ภาวะร่วมที่พบได้บ่อยก็คือการคำนวณอายุครรภ์ที่ผิดพลาด ซึ่งจะทำให้เกิดอาการตายและการเจ็บป่วยปริกำเนิดของทารก (ทารกแรกคลอด) ที่เกินกำหนดคลอดจะสูงกว่าปกติประมาณ 1.2-2.9 เท่าครับ

การตั้งครรภ์เกินกำหนด หมายถึง ภาวะตั้งครรรภ์ที่มีอายุครรภ์ 42 สัปดาห์เต็ม ( 249 วัน ) หรือมากว่าโดยนับจากวันแรกของกระดูกครั้งสุดท้ายที่มาตามปกติ ซึ่งพบได้ประมาณร้อยละ 4-15.5

เนื่องจากการวินิจฉัยการตั้งครรภ์เกินกำหนดนั้น ให้คำนวณจากวันแรกของระดูครั้งสุดท้ายเป็นหลัก โดยให้ถือว่าผู้หญิงทุกคนมีรอบระดูทุก 28 วัน และมีไข่ตกวันที่ 14 ของรอบระดู แต่ในความเป็นจริงรอบระดูและวันไข่ตกมักไม่แน่นอนเสมอไป และยังพบว่าประมาณ 2 ใน 3 ของคุณแม่ตั้งครรภ์เกินกำหนด หากนับอายุครรภ์จากวันไข่ตก ก็จะเป็นการตั้งครรภ์ไม่เกินกำหนด



ตั้งครรภ์เกินกำหนดส่งผลกระทบแม่ลูก

สาเหตุที่แท้จริงของการตั้งครรภ์เกินกำหนดนั้นยังไมทราบแน่นอน แต่ภาวะที่ร่วมบ่อยคือ การคำนวณอายุครรภ์ผิดพลาดอันเป็นผลมาจากการจำวันแรกของระดูครั้งสุดท้ายผิด หรือผลจากการตกไข่ที่ไม่แน่นอน

ด้านผลกระทบต่อทารกนั้น พบได้ว่า อัตราการตายและการเจ็บป่วยปริกำเนิดของทารก ( ภายใน 0-7 วันหลังคลอด ) ที่เกินกำหนดคลอดจะสูงกว่าปกติอยู่ประมาณ 1.2-2.9 เท่า ซึ่งจะเกิดในช่วงระยะเจ็บครรภ์คลอด ส่วนใหญ่เกิดจากการขาดออกซิเจนและการสำลักขี้เทาในน้ำคร่ำ อีกทั้งยังส่งผลต่อทารกดังนี้
1. มีกลุ่มแสดงอาการของทารกที่มีลักษณะของลำตัวผอมยาว กระหม่อมแคบ เล็บยาว ผิวหนังเหนี่ยวย่นและติดสีขี้เทา อันเป็นผลจากการตั้งครรภ์ก่อนกำหนด

2. ทารกกลุ่มนี้หลังคลอดจะเสี่ยงต่อภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำสำลักน้ำคร่ำปนขี้เทา

3. ทารกมีขนาดใหญ่ เนื่องจากทารกที่ตั้งครรภ์เกินกำหนดบางส่วน ยังคงเจริญเติบโตต่อเนื่องไปอีก 2 สัปดาห์ทำให้พบว่าร้อยละ 25-30 ของทารกที่ตั้งครรภ์เกินกำหนด มักจะมีน้ำหนักตัวที่มากกว่า 4,500 กรัม ซึ่งผลทำให้เกิดภาวะคลอดยาก ภาวะคลอดติดไหล่ ชอกช้ำขณะคลอด และการทำสูติศาสตร์หัตถการ

4. ภาวะน้ำคร่ำน้อยและทารกเสี่ยงต่อชีวิต เมื่อตั้งครรภ์เกินกำหนด ปริมาณน้ำคร่ำจะเหลือน้อย ทำให้สายสะดืออาจถูกกดทับได้ง่าย ทารกจึงอยู่ในภาวะอันตรายที่อาจเสียชีวิตได้

5. ภาวะสำลักขี้เทา ซึ่งพบว่า ร้อยละ 25 ของการตั้งครรภ์เกินกำหนด ทารกจะถ่ายขี้เทาออกมาปนในน้ำคร่ำซึ่งเหลือน้อยอยู่แล้ว ทำให้น้ำคร่ำปนเปื้อนขี้เทาเหนียวข้นหนามาก หากสำลักขี้เทาเข้าไป อาจไปอุดตันหลอดลมส่วนปลายของปอดได้

6. ภาวะรกทำงานเสื่อมลง โดยปกติขนาดพื้นผิวและการทามงานของรกจะมากที่สุดเมื่ออายุครรภ์ 37 สัปดาห์ และจะเริ่มลดลงเรื่อยมา เมื่อมีการตั้งครรภ์เกิดกำหนดสัดส่วนระหว่างขนาดรกกับทารกจะลดลง ทารกเริ่มหยุดการเติบโต หยุดการสะสมไขมันและไกลโคเจน จึงทำให้อาจเสียชีวิตในครรภ์ได้
หลักการในการรักษาการตั้งครรภ์เกินกำหนด คือ การทำให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลง โดยให้คุณแม่ละลูกในครรภ์ปลอดภัย ไม่ชอกช้ำ

สำหรับตัวคุณแม่เองก็อาจเกิดความวิตกกังวลใจ และเครียดเพราะเกรงว่าทั้งทารกในครรภ์และตัวคุณแม่อาจจะเสียชีวิตหรือได้รับอันตรายจากภาวะแทรกซ้อนนี้ได้ โดยเพราะจากการคลอดหรือการทำสูติศาสตร์หัตถการ เนื่อจากทารกมีขนาดใหญ่ เช่น การฉีกขาดของช่องทางคลอด การหย่อนยานอุ้งเชิงกราน การกลั้นปัสสาวะไม่ได้ การติดเชื้อหรือตกเลือดหลังคลอดได้



ดูแลรักษาอย่างไรให้แม่ลูกปลอดภัย

หลักในการดูแลรักษาคือ การทำให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลง โดยให้คุณแม่และลูกปลอดภัย ไม่ชอกช้ำ โดยหมอจะยึดหลักดังนี้
1. หัวใจสำคัญของการดูแลรักษาดารตั้งครรภ์เกินกำหนดคือความแม่นยำในการวินิจฉัย ซึ่งจะต้องอาศัยข้อมูลประวัติของการฝากครรภ์หลายอย่างมาประกอบกัน เพื่อช่วยยืนยันว่าเป็นการตั้งครรภ์เกินกำหนดอย่างแท้จริง

2. ในกรณีที่ไม่สามรถยืนยันอายุครรภ์ว่าเป็นการตั้งครรภ์เกินกำหนดอย่างแท้จริงและปากมดลูกไม่เหมาะสมต่อการก่อให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอด ก็ควรดูแลแบบเฝ้าตรวจติดามสุขภาพทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด เริ่มตั้งแต่อายุครรภ์ครบ 40 สัปดาห์ ว่าไม่มีภาวะทารกเสี่ยงต่อชีวิต อันเนื่องมาจากรกทำงานเสี่ยงลงและน้ำคร่ำน้อย โดยให้คุณแม่นับการดิ้นของทารกทุกวันซึ่งต้องมากกว่า 12 ครั้งต่อวัน

3. การทำให้การตั้งครรภ์สิ้นสุดลงมี 2 วิธี คือผ่าท้องคลอดมีและการก่อให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอด โดยทำการผ่าท้องคลอดนั้นคุณหมอจะมีข้องบ่งชี้ในกรณีที่ได้ตรวจพบว่ามีภาวะผิดสัดส่วนระหว่างศีรษะทารกกับเชิงกรานมารดา หรือขนาดทารกในครรภ์ตั้งแต่ 4,500 กรัมขึ้นไป

4. ระมัดระวังในช่วงระยะเจ็บครรภ์คลอด จะมีปัญหาสำคัญ 3 อย่างคือ ภาวะทารกเสี่ยงต่อชีวิต ภาวะคลอดติดไหล่ และภาวะทารกสำลักขี้เทา
ถึงแม้ว่าอัตราการตายและอัตราการเจ็บป่วยของทารกที่เกิดเกินกำหนดคลอดจะสูงกว่าปกติ แต่ยังป้องกันได้ ถ้าฝากครรภ์ตั้งแต่เริ่มขาดระดูเพื่อการกำหนดคลอดและวินิจฉัยภาวะรกทำงานเสื่อมภาวะรกเสี่ยงต่อชีวิตได้รวดเร็วเพื่อที่จะได้ทำคลอดด้วยวิธีแล้เวลาที่เหมาะสมก่อนจะเกิดอันตรายต่อทารก รวมทั้งคุณหมออาจพิจารณาให้เกิดอันตรายต่อทารก รวมทั้งคุณหมออาจพิจารณาให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดตั้งแต่อายุครรภ์ 40 สัปดาห์ ก่อนที่จะเข้าสู่ช่วงตั้งครรภ์ก่อนกำหนดครับ




(update 26 สิงหาคม 2008)
[ ที่มา.. นิตยสารรักลูก ปีที่ 26 ฉบับที่ 303 เมษายน 2551

Create Date : 11 พฤศจิกายน 2552 Last Update : 11 พฤศจิกายน 2552 9:36:20 น. Counter : 3232 Pageviews.		1 comments
Share Tweet