ที่มาคำเรียกตัวละคร 生旦净丑来源

“生 旦 净 丑”
sheng dan jing chou
เซิง ตั้น จิ้ง โฉ่ว
คำเรียกตัวละครงิ้วเหล่านี้มีที่มาอย่างไร

刘曾复 ผู้ศึกษาและเชี่ยวชาญประวัติงิ้วปักกิ่ง
สันนิษฐานว่า เป็นการเรียก ความหมายตรงข้าม (反喻) กล่าวคือ

“生”หรือตัวละครชาย ตามตัวอักษรแปลว่า กำเนิด อ่อน ไม่สุก
ในขณะที่ตัวละครชายจำเป็นต้องชำนาญการแสดงอย่างมาก
ซึ่งแท้จริงควรเรียกว่า 熟 ที่แปลว่า สุกงอม พร้อมเต็มที่
แต่กลับเลือกใช้คำเรียกที่มีความหมายตรงกันข้ามว่า 生 แทน

“旦”หรือตัวละครหญิง ตามตัวอักษรแปลว่า ตะวันขึ้นทางตะวันออก
ในขณะที่ตัวละครหญิงจัดอยู่ในธาตุอินหรือหยิน (阴)
ซึ่งแท้จริงควรเรียกว่า 夕 ที่แปลว่า ตะวันตกดินทางตะวันตก
แต่กลับเลือกใช้คำเรียกที่มีความหมายตรงกันข้ามว่า 旦 แทน

“净”หรือตัวหน้าลาย ตามตัวอักษรแปลว่า สะอาด
ในขณะที่ตัวหน้าลายจำเป็นต้องวาดหน้าตาด้วยสีสันต่างๆ
โดยตรงกันข้ามกับความหมายที่ว่าสะอาดอย่างสิ้นเชิง
แต่กลับเลือกใช้คำเรียกที่มีความหมายตรงกันข้ามว่า 净 แทน

“丑”หรือตัวตลก ตามตัวอักษรแปลว่า อัปลักษณ์ น่าเกลียด
ในขณะที่ตัวตลกในสมัยก่อนมักรับบทฝ่ายดี
ในขณะเดียวกันการนับเวลาของจีน 丑 คือยามฉลู (丑牛)
คนจีนถือว่าวัวเป็นสัตว์ที่โง่เขลา ในขณะที่ตัวตลกมักฉลาดเป็นกรด
แต่กลับเลือกใช้คำเรียกที่มีความหมายตรงกันข้ามว่า 丑 แทน



การสันนิษฐานที่มาของคำเรียกมีมากมายหลายแบบ
แบบที่คนรู้จักมากที่สุดคือที่กล่าวมาในด้านบน
แต่ยังมีการสันนิษฐานที่มาของคำเหล่านี้ไว้อีกแบบ กล่าวคือ

“生”ก็คือผู้ชาย คำอธิบายสั้นๆง่ายๆแต่สมเหตุสมผล
ในภาษาจีนมีคำเรียกผู้ชายมากมายที่ลงท้ายด้วยคำว่า 生 เช่น
先生、后生、儒生、张生、李生 ฯลฯ
คำที่คนไทยคุ้นเคยเช่นคำว่า เซียนเซิง หรือ ซินแซ
ก็จะเห็นได้ว่าเป็นเพศชายเช่นกัน หรืออย่างตัวละครชายในงิ้ว
แต่โบราณก็มักเรียกแซ่นำหน้าคำว่า 生
โดยคำสันนิษฐานนี้มาจากนักเขียนพู่กันจีนและวรรณคดี 祝枝山ในสมัยราชวงศ์หมิง (ค.ศ.1460－1526) เป็นผู้กล่าว

“旦”สันนิษฐานว่าเพี้ยนมาจากคำว่า 姐 เจี่ยหรือเจ้หรือเจ๊
ที่เป็นคำเรียกผู้หญิงอย่างที่เราคุ้นเคย เช่น 大姐 小姐 ฯลฯ
โดยเริ่มต้นที่ 姐 ตัวอักษรเพี้ยนมาเป็น 妲
โดยอ้างงิ้วสมัยราชวงศ์ซ่งมีหลายเรื่องที่มีตัว 妲ในชื่อเรื่อง
เช่น 《老孤遣妲》、《双卖妲》、《褴哮店休妲》
ต่อมาตัว 妲 เพี้ยนเป็น 旦 โดยดูได้จากงิ้วในสมัยราชวงศ์จินและหยวน
จากชื่อเรื่อง 《老孤遣妲》ก็กลายเป็น《老孤遣旦》แทน
โดยคำสันนิษฐานนี้มาจากนักประวัติการละคร 周贻白 (ค.ศ.1900-1977) เป็นผู้กล่าว

“净”สันนิษฐานว่ามาจากคำว่า “靓”(ออกเสียงเดียวกันว่า jing-จิ้ง)
โดยให้เหตุผลว่า ตัวหน้าลายมักแต่งหน้าด้วยสีสันต่างๆและใส่ชุดที่มีสีสันหลากหลาย
ในปัจจุบันคำว่า 净 หรือตัวหน้าลายก็ใช้การวาดหน้าเป็นเอกลักษณ์เช่นกัน
จึงดูสมเหตุสมผลตามการสันนิษฐานที่ได้กล่าวมาอยู่ไม่น้อย
โดยคำสันนิษฐานนี้มาจากผู้แต่งบทงิ้ว 柯丹丘 ในสมัยราชวงศ์หยวน เป็นผู้กล่าว

“丑”คำนี้แทบไม่ต้องอธิบาย เพราะความหมายตรงตัวว่า น่าเกลียด
การแต่งหน้างิ้วมีคำเฉพาะว่า “俊扮”และ “丑扮”
โดย 俊扮 คือการแต่งหน้าทั่วไปแบบสวยงามอย่างพระเอก
ส่วน 丑扮 คือการแต่งหน้าเป็นตัวตลกอย่างที่เห็นกัน
ตัวตลกส่วนมากเราก็จะเห็นว่ามีการวาดสีขาวเป็นลักษณะต่างๆบริเวณดั้งจมูก
แน่นอนว่าทำให้ดูตลก ไม่น่าดู สมเหตุสมผลไม่ต้องหาคำอธิบายเพิ่มเติม

คำสันนิษฐานทางด้านบนเหล่านี้เป็นเพียงส่วนนึงเท่านั้น
ที่ไม่ได้นำมากล่าวไว้ยังมีอีกมากมายหลายตำรับ
แต่ไม่ว่าจะมีที่มาอย่างไร ต่างไม่มีใครทราบแน่นอน
เพราะประวัติศาสตร์การแสดงงิ้วไม่ใช่เพิ่งจะมาเกิดขึ้นในสมัยปัจจุบัน
แต่สิ่งเหล่านี้ทำให้เราทราบถึงความผูกพันของชาวจีนที่มีต่องิ้ว
ไม่ว่าจะคำอธิบายต่างๆที่ยกอ้างมาและความน่าจะเป็น
โดยใช้หลักฐานทางด้านภาษาและบทงิ้วในสมัยต่างๆมายกตัวอย่าง
และนี่เองที่ทำให้เราทราบว่าศิลปะแขนงนี้ไม่ใช่มีดีแค่บนเวที
แต่เบื้องหลังและเบื้องลึกยังมีขุมทรัพย์ทางภูมิปัญญาซ่อนอยู่อีกมากมายให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษาและค้นหากัน

Create Date : 28 กันยายน 2553		0 comments
Last Update : 6 ตุลาคม 2553 13:13:20 น.
Counter : 5593 Pageviews.
Share Tweet