Bloggang.com : NuHring : โรคมาลาเรีย.........

โรคมาลาเรีย.........

โรคมาลาเรียเป็นโรคติดต่อในเขตร้อน (tropical zone) และกึ่งเขตร้อน (subtropical zone) เกิดจากเชื้อพลาสโมเดียม (Plasmodium) ซึ่งเป็นปรสิตเซลล์เดียวใน Class sporozoa Genus Plasmodium มีทั้งหมดสี่ชนิด คือ พลาสโมเดียม ฟัลซิปารัม (Plasmodium falciparum),พลาสโมเดียม ไวแวกซ์ (Plasmodium vivax),พลาสโมเดียม มาลาริอี (Plasmodium malariae),และพลาสโมเดียม โอวาเล่ (Plasmodium ovale) และมียุงก้นปล่องเป็นพาหะนำเชื้อจากผู้ป่วยมาลาเรีย ไปยังผู้อื่น

มาลาเรียมีการกระจายอย่างกว้างขวาง ระหว่างเส้นรุ้งที่ 64 องศาเหนือ จนถึงเส้นรุ้งที่ 32 องศาใต้ และขึ้นกับอุณหภูมิของบรรยากาศและระดับความสูงจากน้ำทะเล โดยเฉลี่ยจะพบเชื้อมาลาเรียที่อุณหภูมิสูงกว่า 20 องศาเซลเซียส (68 องศาฟาเรนไฮต์) อย่างน้อยปีละ 2 เดือน และไม่พบเชื้อมาลาเรียในพื้นที่ที่สูงกว่าระดับน้ำทะเล 9,000 ฟุตขึ้นไป การกระจายของเชื้อมาลาเรีย ทั้ง 4 ชนิดมีดังต่อไปนี้

P. falciparum (พลาสโมเดียม ฟัลซิปารัม) พบทั่วไปบริเวณเขตร้อนและเขตอบอุ่น แต่จะไม่พบเชื้อชนิดนี้ในดินแดนที่ช่วงฤดูร้อนที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า 21.1 องศาเซลเซียส (70 องศาฟาเรนไฮต์) และในช่วงฤดูหนาวที่อุณหภูมิต่ำกว่า 8.8 องศาเซลเซียส (48 องศาฟาเรนไฮต์) โดยพบมากในเขตร้อนของแอฟริกา อเมริกาและเอเชีย สำหรับในประเทศไทยนั้นพบได้ทั่วประเทศโดยเฉพาะบริเวณชายแดน

P. vivax (พลาสโมเดียม ไวแวกซ์) มีการแพร่กระจายเป็นอาณาบริเวณกว้างมากคือ บริเวณเส้นรุ้งที่ 40 องศาใต้ ไปจนถึงเส้นรุ้งที่ 60 องศาเหนือ แต่ที่พบมากคือ บริเวณเส้นรุ้งที่ 30 องศาใต้ ไปจนถึงเส้นรุ้งที่ 45 องศาเหนือ สำหรับทวีปแอฟริกาพบน้อย ส่วนในประเทศไทยพบมากบริเวณภาคใต้

P. malariae (พลาสโมเดียม มาลาริอี) มีจำกัดไม่แพร่หลายนัก มีในแอฟริกากลางและตะวันตก ศรีลังกาและบางส่วนของมาเลเซีย

P.ovale (พลาสโมเดียม โอวาเล่) มีมากในแอฟริกาตะวันตก มีรายงานพบในฟิลิปปินส์ บอร์เนียว เซลีเบส หมู่เกาะโมลุกกะ ออสเตรเลียเหนือ หมู่เกาะโซโลมอน และนิวฮิบิติส สำหรับประเทศไทยพบน้อยมาก เพียงปีละ 1-2 ราย และมักพบบริเวณจังหวัดชายแดนซึ่งมีมาลาเรียชุกชุม

การติดต่อของไข้มาลาเรีย

1. โดยถูกยุงก้นปล่องที่มีเชื้อมาลาเรียในต่อมน้ำลายกัด และปล่อยเชื้อเข้าสู่กระแสเลือดคน เป็นวิธีธรรมชาติที่พบได้มากที่สุด

2. ติดต่อจากมารดาซึ่งมีเชื้อมาลาเรียในร่างกายและถ่ายทอดทางรกไปสู่ทารกในครรภ์ วิธีนี้พบได้น้อยมาก มักพบได้ในท้องที่ที่มีมาลาเรียชุกชุม กรณีเช่นนี้จะพบระยะฟักตัวสั้นกว่าวิธียุงกัด ทารกแรกเกิดและมารดาจะมีเชื้อมาลาเรียชนิดเดียวกัน

3.ติดต่อโดยวิธีการถ่ายเลือด จะพบในรายที่ผู้บริจาคโลหิตมีความหนาแน่นของเชื้อมาลาเรียในกระแสโลหิตต่ำและไม่มีอาการ หากไม่ได้ทำการตรวจโลหิตหาเชื้อมาลาเรียก่อน ผู้ป่วยที่รับการถ่ายเลือดจะป่วยเป็นมาลาเรียได้

อาการ,การรักษา
อาการของไข้มาลาเรียจะปรากฏหลังจากเชื้อมาลาเรียเข้าสู่ร่างกาย โดยขึ้นกับระยะฟักตัวของเชื้อมาลาเรียอีกด้วย ทั้งนี้ ระยะฟักตัวในผู้ป่วย (incubation period) คือ ระยะตั้งแต่ถูกยุงกัดจนผู้ป่วยเริ่มมีอาการแตกต่างกันตามชนิดของเชื้อมาลาเรีย โดยเฉลี่ยแล้วใช้เวลา 10-14 วัน ดังนี้

การจับไข้ในคนที่ได้รับเชื้อเป็นครั้งแรกเกิดขึ้นทันทีหลังระยะฟักตัว โดยการจับไข้ระยะแรกยังไม่มีรูปแบบของความสม่ำเสมอ ไม่เป็นเวลา เพราะเชื้อยังไม่มีความสม่ำเสมอในวงจรที่เติบโต อาจมีอาการไม่สบาย ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตัว เพลีย เบื่ออาหารในระยะ 2-3 วันแรก หลังจากนั้นในปลายสัปดาห์จึงจับไข้เป็นเวลา การจับไข้ตรงกับระยะที่เชื้อในเม็ดเลือดแดงเจริญเต็มที่แล้วเม็ดเลือดแดงแตกออก โดยการจับไข้มีความแตกต่างกันแล้วแต่ชนิดของเชื้อ เช่น เชื้อฟัลซิปารัม (P. falciparum) จับไข้ทุก 36-48 ชั่วโมง แต่โดยส่วนมากจับไข้ทุกวันและอาจมีภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงเช่น มาลาเรียขึ้นสมอง ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เหลืองซีด ปัสสาวะดำ ไตล้มเหลว ปอดบวมน้ำ ซึ่งภาวะเหล่านี้สามารถทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ เชื้อไวแวกซ์ (P. vivax) และ โอวาเล่(P. ovale) จับไข้ทุก 48 ชั่วโมงหรือจับวันเว้นวัน ส่วนมาลาริอี (P. malariae) จับไข้ทุก 72 ชั่วโมงหรือวันเว้นสองวัน ไข้มาลาเรียทุกชนิดจะมี อาการไข้ 3 ระยะ คือ

ระยะหนาว (cold stage) เป็นเวลา 15-60 นาที ผู้ป่วยจะรู้สึกหนาวมาก มีอาการสั่นเกร็งอุณหภูมิร่างกาย สูงขึ้น ชีพจรเบาเร็ว ความดันเลือดเพิ่มขึ้น อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ระยะร้อน (hot stage) ใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง โดยผู้ป่วยมีอาการร้อน อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น 39-40 องศาเซลเซียส ชีพจรแรง ปวดกระบอกตา หน้าแดง ผิวหนังแดงและแห้ง กระหายน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน กระสับกระส่ายและเพ้อ บางคนไม่รู้สติ

ระยะเหงื่อออก ( sweating stage) ระยะนี้กินเวลาราว 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยเริ่มมีเหงื่อออกตามหน้า บริเวณขมับ และผิวหนังลำตัว ต่อจากนั้นอุณหภูมิร่างกายลดลงอย่างรวดเร็ว ผู้ป่วยอ่อนเพลีย หลังจากนั้น เข้าสู่ระยะพัก คือ ระยะที่ผู้ป่วยไม่มีอาการจับไข้ผู้ป่วยรู้สึกสบายดี กินเวลาประมาณ 1-2 วันแล้วแต่ชนิดของเชื้อ แล้วจึงจับไข้อีก ดังนั้นระยะพักจึงกินเวลานานเท่ากับเวลาของวงจรชีวิตไร้เพศในเม็ดโลหิตแดง

การจับไข้มาลาเรียมี 4 ลักษณะคือ

1. การจับไข้ครั้งแรก (Primary attack) หลังจากระยะฟักตัว

2. การเกิดอาการไข้กลับของไข้มาลาเรีย (Relapse) โดยพบเชื้อมาลาเรียในเลือดอีก หลังจากที่หายจากการเป็นไข้แล้ว ทั้งที่ไม่ได้รับเชื้อใหม่อีกเลย อาการไข้กลับชนิดนี้พบได้ในผู้ที่ติดเชื้อมาลาเรียชนิดไวแวกซ์ (P. vivax) และ โอวาเล่(P. ovale) เพราะมาลาเรียทั้งสองชนิดนี้มีเชื้อระยะหลบพัก (hypnozoite) ซึ่งสามารถหลบซ่อนอยู่ในเซลล์ตับและเจริญเติบโตขึ้น แล้วเข้าสู่เม็ดเลือดแดงอีก ทำให้เกิดอาการไข้กลับมาอีกครั้ง ส่วนเชื้อ ฟัลซิปารัม (P. falciparum) และ มาลาริอี (P. malariae) ไม่มีเชื้อระยะดังกล่าว จึงไม่มี อาการไข้กลับ โดยทั่วไปแล้วอาการไข้กลับมักรุนแรงน้อยกว่า และระยะเวลาเป็นก็สั้นกว่าการเป็นไข้มาลาเรียในตอนแรก

3. Recrudescence เป็นอาการไข้กลับที่เกิดจากระยะเชื้อในเม็ดเลือดแดงของเชื้อมาลาเรียถูกกำจัดไม่หมดเมื่อเป็นมาลาเรียในตอนแรก เชื้อที่เหลืออยู่จึงเจริญเพิ่มจำนวนขึ้น ผู้ป่วยจึงกลับเป็นไข้ได้อีก ส่วนใหญ่เชื้อมาลาเรียจะอยู่ได้ไม่เกิน 1 ปี ใน เชื้อชนิดฟัลซิปารัม (P. falciparum ) ส่วนมาลาริอี (P. malariae) ก็มี Recrudescence ได้และอาจเกิดได้หลังครั้งแรกหลายปี

4. Reinfection คือการเกิดอาการของไข้มาลาเรียโดยได้รับเชื้อใหม่ ไม่ใช่เชื้อที่หลงเหลือค้างจากการรับเชื้อและป่วยครั้งก่อน

ที่มา: สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

Create Date : 06 กุมภาพันธ์ 2551

Last Update : 11 กุมภาพันธ์ 2551 14:05:43 น.

13 comments

Counter : 1014 Pageviews.

แล้ว รพินทร์ ไพรวัลย์ นี่จะรักษามาลาเรียหายมั๊ยครับ

โดย: อุปนิกขิต

วันที่: 12 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:2:03:01 น.

:)

แอบย่องไปดูรูปถ่าย สิมิลัน
สวยจังคะ อยากไปบ้าง
ไม่รู้จะมีโอกาสรึเปล่าน๊าาา

ปล.
พี่ชื่ออะไรอะคะ จะได้เรียกถูก
แฮ่ะๆๆ

โดย: คุณนายแสงจันทร์

วันที่: 12 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:8:00:34 น.

โอเคคะ พี่ขวัญ :)

หนูเป็นพวกมือใหม่หัดถ่ายคะ
ยังไม่เก่งสักเท่าไหร่ คอมโพสยังไม่โอเท่าไหร่

โดย: คุณนายแสงจันทร์

วันที่: 12 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:9:19:43 น.

หนับหนุนปู่อีก 1 จ้า รพินทร์เป็นแล้วจะหายไหมเนี๋ย อิ๊ๆๆๆ

แวะมา Say Hi and มาส่งความรักล่วงหน้าจ้า

Glitter บอกรักมีอีกเพียบ

โดย: mauy_pp (punnapar

) วันที่: 12 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:13:58:52 น.

แวะมาส่งดอกไม้ วาเลนไทน์ ค๊า พี่ขวัญ จุ๊บๆๆๆ

โดย: naragorn

วันที่: 13 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:9:47:06 น.

สุขสันต์วันแห่งความรักจ้ะ..

พรุ่งนี้เจอกัน..

โดย: fon_wanan

วันที่: 14 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:7:07:21 น.

สุขสันต์วันแห่งความรักนะคะ

โดย: คุณนายแสงจันทร์

วันที่: 14 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:9:14:59 น.

โดย: adnakus_p

วันที่: 14 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:19:21:17 น.

เมื่อวานนี้เมื่อยแก้มป่าวขวัญ..ของพี่เมื่อยมาก 5555...ไม่แน่ใจว่าออกเดินทางกี่โมง..ขอให้เดินทางกลับโดยสวัสดิภาพนะจ๊ะ..

โดย: ฝน วนันฯ (fon_wanan

) วันที่: 16 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:12:55:28 น.

แวะมาทักทายจ้า คิดถึงนะจ๊ะ

โดย: คุณนายขาวมณี

วันที่: 16 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:21:14:25 น.

สวัสดีค่ะพี่ขวัญ...กลับมาแล้วค่ะ เพิ่งถึงบ้านตอนเที่ยงคืน
เดินทางไปต่างจังหวัดได้ทำบุญกับพระธุดงค์ค่ะ
เอาบุญมาฝากด้วยนะค่ะ...

...สุขสันต์วันแห่งความรักย้อนหลังค่ะ...จุ๊บๆ

โดย: น้ำภูฟ้า

วันที่: 17 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:1:04:08 น.

ต๊ะเอ๊ๆๆ .... แวะมาเยี่ยมจ้า พี่ขวัญจ๋า
อิอิ ... นู๋ มี Tag มาให้พี่ขวัญ ช่วยตอบให้ด้วยแหละ..
ถ้า ว่าง พี่ขวัญ ตอบให้หน่อยน๊าค๊า...
เมื่อไหร่ก็ได้ค่ะ แล้วพี่ขวัญ จ้า....

อยู่ที่นี่น๊าค๊า...

https://www.bloggang.com/mainblog.php?id=nara-gorn&month=17-02-2008&group=11&gblog=3

โดย: naragorn

วันที่: 18 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:1:06:36 น.

นำดอกไม้มาส่งค่ะ....เป็นการขอบคุณค่ะ
ที่สละเวลาตอบ Tag ให้น๊าค๊า...

โดย: naragorn

วันที่: 18 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:12:36:00 น.