 |
|
|
 |
 |
|
|
| | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 31 | |
|
|
| |
|
 |
|
|
|
Triple Test
เห็นมีคนตั้งกระทู้ในบ้านชานเรือน ของพันทิปเรื่อง Triple test มาพอสมควร หยุดราชการหลายวัน แล้วก็ไม่ได้เขียน Blog มานาน ก็เลยหยิบเรื่องนี้มาเล่าให้ฟังครับ เผื่อว่าจะเป็นประโยชน์ต่อใครต่อใครบ้าง
Triple test คืออะไร?
Triple Test เป็นการตรวจคัดกรอง(Screening test)สำหรับความพิการแต่กำเนิดบางประการครับ หลักๆที่สูติแพทย์สนใจก็คือ กลุ่มอาการดาวน์(Down syndrome) แต่ก็สามารถบอกความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางที่เรียกว่า Open neural tube defect หรือความผิดปกติของโครโมโซมอื่นได้ด้วยครับ ในที่นี้แพทย์ส่วนใหญ่จะสนใจเรื่องการตรวจคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ครับ
Triple test ทำอย่างไรบ้าง
Triple test จะเจาะเลือดมารดาขณะตั้งครรภ์ประมาณ 16-18 สัปดาห์(อาจจะได้ถึง 15-22 สัปดาห์) เพื่อตรวจหาสารสามตัวในเลือดได้แก่ MS-AFP, hCG และ unconjugated Estriol ครับ หลังจากนั้นจะนำค่าที่ได้มาคำนวณด้วยโปรแกรมเฉพาะ การแปลผลจะต้องพิจารณาร่วมกับอายุ และอายุครรภ์ของผู้ตรวจ นอกจากนี้ การสูบบุหรี่ ครรภ์แฝด เบาหวานขณะตั้งครรภ์ น้ำหนัก และอีกหลายๆปัจจัยมีผลต่อค่า Triple test ที่ได้ด้วยครับ
การแปลผล Triple test
Triple test เป็นการตรวจคัดกรอง ประเด็นนี้ต้องเข้าใจก่อนครับ คำว่า"คัดกรอง"หมายความว่า การที่ผลการตรวจผิดปกติไม่ใช่แปลว่าจะ"เป็น"โรคนั้นๆ เพียงเป็นการแนะนำว่าควรจะต้องหาทางตรวจวินิจฉัยต่อไปครับ สิ่งที่ควรทราบต่อไปก็คือการตรวจนี้มีความสามารถในการเจอกลุ่มอาการดาวน์เท่าใด(Detection rate) ตัวเลขนี้จะอยู่ในราว 60-70% ครับ หมายความว่า เด็กที่เป็นดาวน์ร้อยคน Triple test สามารถตรวจเจอได้ 60-70 คน และหาก Triple test บอกว่าผิดปกติแล้ว โอกาสที่จะเป็นดาวน์จริงๆมีอยู่เท่าไหร่(อย่าลืมว่า Triple test ไม่ใช่การวินิจฉัยว่าเป็นกลุ่มอาการดาวน์นะครับ เป็นแค่การตรวจคัดกรองเท่านั้น) ตัวเลขนี้อยู่ที่ 2% เท่านั้นเองครับ!!!
ตัวเลขที่กล่าวข้างต้นเป็นตัวเลขจากการศึกษาในต่างประเทศครับ ที่น่าสนใจก็คือ...มีการศึกษาประสิทธิภาพของ Triple test ในการช่วยตรวจคัดกรองหากลุ่มอาการดาวน์ในเมืองไทย ทำที่โรงพยาบาลหาดใหญ่เมื่อปี พ.ศ. 2550 โดยรายงานเป็น...ความไว(Sensitivity) ความจำเพาะ(Specificity) ผลบวกลวง(False positive) ผลลบลวง(False negative) อย่างไรบ้าง อย่าเพิ่งงงนะครับ จะสรุปให้ฟังว่า Triple test มีความไวดีมากครับ แต่มีความสามารถในการทำนายผลบวก(Positive Predictive Value, PPV)ต่ำครับ ความไวก็คือในคนที่เป็นโรคทั้งหมดการตรวจให้ผลผิดปกติเท่าไหร่ ในกรณีของ Triple test จาการศึกษานี้ตัวเลขนี้อยู่ที่100% ครับ ส่วนความสามารถในการทำนายผลบวก(PPV) หมายความว่า หากการตรวจนั้นให้ผลผิดปกติเป็นโรคจริงๆเท่าใดครับ สำหรับการศึกษานี้ Triple test จะมีค่า PPV อยู่ประมาณ 3.4% ครับ แปลว่าในคนร้อยคนที่ Triple test บอกว่ามีโอกาสเป็นกลุ่มอาการดาวน์จริงๆเพียง 3-4 คนเท่านั้นครับ (หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ Triple test ทายผลผิดปกติ(ให้ผลบวก)ผิดไป 96-97%!!!) แต่ความสามารถในการทำนายผลลบ(Negative Predictive Value, NPV) ของ Triple test สูงครับ จากการศึกษาที่โรงพยาบาลหาดใหญ่ ค่านี้อยู่ที่ 100% หมายความว่าหาก Triple test ผลออกมาปกติโอกาสที่จะเป็นดาวน์จะมีต่ำมากมากครับ(ในโลกของความเป็นจริงไม่มีอะไรร้อยเปอร์เซ็นต์ครับ) จะเห็นว่า Triple test เป็นการตรวจคัดกรองที่มีประโยชน์เมื่อผลปกติครับ ภาษาหมอเค้าเรียกว่ามีประโยชน์ในการ Rule out หรือกำจัดความเป็นไปได้ในการเป็นโรคออกไป แต่ถ้าผลผิดปกติ(ผลบวก)เชื่อถือไม่ได้ จะต้องหาการตรวจอื่นมาวินิจฉัยครับ โอกาสที่จะวินิจฉัยว่าเป็นกลุ่มอาการดาวน์จริงๆก็มีไม่มากครับ
ถ้าผล Triple test ผิดปกติ จะทำไงดี?
ความจริงผมผิดปกติมีได้หลายแบบนะครับ อย่าลืมว่า Triple test เป็นการตรวจสารสามตัวในเลือดแม่นะครับ ดังนั้นจึงอาจจะมีความผิดปกติของสารต่างๆได้หลายแบบ แต่ในที่นี้จะขอกล่าวถึงกรณีที่ถ้า Triple test ผิดปกติแล้วสงสัยว่าจะเป็นกลุ่มอาการดาวน์ครับ หาก Triple test ผิดปกติ ในที่นี้ส่วนใหญ่จะบอกว่าโอกาสเป็นดาวน์อยู่ที่ 1:200 หรือมากกว่านั้น ตัวเลขนี้หลายๆที่ไม่ตรงกันน่ะครับ มีตั้งแต่ 1:190 ไปถึง 1:270 และคำว่าโอกาสมากกว่า 1:200 (0.5%) ก็คือตัวอย่างเช่น 1:100(1%) หรือ 1:20(5%) เป็นต้น หากว่า Triple test บอกว่ามีโอกาสสูงกว่า 1:200 ที่ลูกจะเป็นดาวน์ อย่างแรกที่สูติแพทย์จะต้องทำก็คือ มีปัจจัยอะไรหรือไม่ที่ทำให้ค่า Triple test ผิดปกติไป โดย...โดยเด็กไม่ได้เป็นดาวน์(เด็กปกติ) เช่น อายุของมารดา อายุครรภ์ น้ำหนักตัวของมารดา เบาหวานขณะตั้งครรภ์ การสูบบุหรี่ เป็นต้น แล้วส่งตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง เพื่ออย่างน้อยก็ดูว่าอายุครรภ์ถูกต้องหรือไม่ และอาจช่วยดูว่ามีความผิดปกติอะไรด้วยหรือไม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความผิดปกติอะไรในทารกที่ทำให้สงสัยว่าเป็นดาวน์หรือไม่ หากอายุครรภ์ผิดพลาดจะต้องมาคำนวณความเสี่ยงใหม่ แต่หากอายุครรภ์ถูกต้องถึงแม้ว่าจะตรวจไม่พบความผิดปกติใดๆในทารก แพทย์ก็จะแนะนำให้เจาะน้ำคร่ำเพื่อตรวจโครโมโซมดูว่าเป็นกลุ่มอาการดาวน์หรือไม่
ควรตรวจ Triple test หรือไม่?
เป็นคำถามที่สำคัญมาก อันที่จริงหลักการของการตรวจ Triple test จะต้องให้คำปรึกษาก่อนว่า Triple test คืออะไร แปลผลอย่างไร หากผลผิดปกติควรทำอย่างไร คำว่า "การให้คำปรึกษา(Counseling)" โดยหลักการแล้วเป็นการให้ข้อมูล แล้วให้ทั้งคู่(คุณพ่อ-คุณแม่)ตัดสินใจว่าควรจะทำหรือไม่ แต่ในบ้านเราหลายๆครั้งที่คนไข้มักจะให้แพทย์เจ้าของไข้เป็นผู้ตัดสินใจครับ
โดยส่วนตัวแล้วเห็นว่า Triple test สมควรตรวจในคุณแม่ที่อายุน้อยกว่า 35 ปีครับ(เรื่องอายุนี่เดี๋ยวจะกล่าวถึงเหตุผลอีกทีครับ) และที่สำคัญคุณแม่ที่จะตรวจจะต้องเข้าใจก่อนว่าการตรวจมีความหมายอย่างไร ยิ่งกว่านั้นควรจะคิดไว้แล้วด้วยว่า "ถ้าหากผล Triple test ผิดปกติ จะทำอย่างไร" เพราะถ้าผลผิดปกติจะต้องทำการเจาะน้ำคร่ำ(Amniocentesis) ถ้าหาก...ถ้าหากคุณแม่-คุณพ่อตัดสินใจอยู่แล้วว่าจะไม่ต้องการเจาะน้ำคร่ำ เพราะการเจาะน้ำคร่ำมีความเสี่ยงต่อการแท้งบุตร(ตัวเลขมาตรฐานก็คือ โอกาสแท้งบุตรจากการเจาะประมาณ 1 ใน 200) ในขณะที่โอกาสที่ Triple test จะผิดมีถึง 90% กว่า แต่ในทางกลับกันอาจมีผู้เห็นแย้งขึ้นมาว่า...หาก Triple test ถูกต้องขึ้นมาละ? ดังนั้นคุณแม่-คุณพ่อจะต้องตอบคำถามข้อนี้ให้ได้ก่อนที่จะคิดว่า เจาะไปก่อนแล้วค่อยมาคิดอีกทีว่าผลเป็นอย่างไร หากผลลบก็สบายใจ หากผลบวก...จะเจาะน้ำคร่ำก็กลัวแท้งบุตร จะไม่เจาะน้ำคร่ำก็ไม่สบายใจ แล้วความทุกข์ทรมานใจที่เกิดขึ้นนั้น...บอกได้เลยว่า...ไม่สามารสรรหาคำพูดใดๆมาบรรยายได้ดอกครับ
ทำไม Triple test ควรทำในคุณแม่ที่อายุต่ำกว่า 35 ปี?
ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นแล้วครับว่า Triple test เป็นการตรวจคัดกรอง ซึ่งสามารถทำได้ในหญิงตั้งครรภ์ปกติ มีผู้นำมาใช้ตรวจคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ปกติทั้งที่อายุน้อยกว่า 35 ปี และผู้ที่อายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป แต่ส่วนใหญ่แนะนำในคุณแม่ที่อายุน้อยกว่า 35 ปีก็เพราะ
1. ถ้าคุณแม่ตั้งครรภ์และคลอดเมื่ออายุ 35 ปี(นับวันที่กำหนดคลอดบุตรครับ หากวันที่กำหนดคลอดบุตรอายุครบ 35 ปีแล้วก็เข้าข่ายนี้ แม้ว่าตอนที่ตั้งครรภ์อายุคุณแม่จะไม่ถึง 35 ปีก็ตามครับ) แพทย์แนะนำให้เจาะน้ำคร่ำเพื่อตรวจกลุ่มอาการดาวน์อยู่แล้วครับ ทั้งนี้หากตรวจ Triple test แล้วให้ผลลบ ไม่ได้แปลว่าจะไม่เป็นกลุ่มอาการดาวน์(แม้ว่าโอกาสเช่นนั้นมีน้อย แต่ก็ไม่ใช่ไม่มีเลยครับ) แต่ถ้า Triple test ให้ผลบวก ก็ต้องเจาะน้ำคร่ำอยู่แล้วครับ
2. Triple test มีผลบวกลวงมากขึ้นเมื่อตรวจในคุณแม่ที่อายุตั้งแต่ 35 ปี หมายความว่าโอกาสที่ Triple test จะให้ผลบวกจะมีมากขึ้นหากคุณแม่อายุมาก
3. ก็ในเมื่อการเจาะน้ำคร่ำให้ผลถูกต้องอยู่แล้ว(เรียกว่าถูกต้องร้อยเปอร์เซ็นต์ก็ได้ครับ แต่ในความเป็นจริงมีโอกาสผิดพลาดได้เช่นเดียวกับทุกๆสิ่งในโลกใบนี้ครับ) ทำไมจึงไม่เจาะน้ำคร่ำในคุณแม่ทุกรายไปเลยละ? เหตุผลก็เพราะว่า ในคุณแม่ที่อายุน้อย(ในที่นี้คือน้อยกว่าอายุ 35 ปีเมื่อคลอดครับ)โอกาสมีลูกเป็นดาวน์น้อยกว่าโอกาสที่จะเกิดการแท้งบุตรจากการเจาะน้ำคร่ำครับ ที่อายุ 35 ปีจะมีโอกาสคลอดบุตรที่เป็นดาวน์ประมาณ 1 ใน 365 ครับ ที่อายุ 40 ปีก็ประมาณ 1 ใน 100 ครับ และที่อายุ 45 ปีก็ราวๆ 1 ใน 40 ครับ นี่พูดถึงเฉพาะกลุ่มอาการดาวน์นะครับ หากรวมความผิดปกติของโครโมโซมอื่นๆด้วย โอกาสที่จะพบว่าบุตรมีความผิดปกติทางโครโมโซมในหญิงตั้งครรภ์อายุ 35 ปีเมื่อคลอดจะอยู่ที่ 1 ใน 200 ครับ ตัวเลขคุ้นๆหรือไม่ครับ ถูกต้องแล้วครับ...ตัวเลขนี้ไปเท่ากับโอกาสที่จะแท้งบุตรจากการเจาะน้ำคร่ำพอดีครับ ก็เลยถือเป็นตัวเลขตัดสิน(Cut-off value) ในการพิจารณาว่าควรจะเจาะน้ำคร่ำเมื่ออายุเท่าใดดี
แต่ถ้าไปเจาะน้ำค่ำในคุณแม่ที่อายุ 20 ปี โอกาสเกิดดาวน์...อึมมม...ประมาณซัก 1 ใน 1000 (0.1%)แล้วกัน แต่โอกาสเกิดแท้งบุตรยังเท่าเดิมคือ 1 ใน 200 (0.5%) แปลว่าเจาะไป 1000 คนเจอเป็นดาวน์ 1 คน แต่...แต่แท้งจากการเจาะไป 5 คนแล้ว จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมแพทย์แนะนำให้เจาะน้ำคร่ำในคุณแม่ที่อายุ 35 ปีเมื่อคลอดครับ
เรื่องมันก็คงจะจบลงด้วยดี...หากในความเป็นจริงแล้ว ถ้าไปดูเด็กที่เป็นดาวน์ 100 คน จะพบว่าส่วนใหญ่คลอดจากคุณแม่ที่อายุน้อยกว่า 35 ปีครับ!!! ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น...ก็เพราะว่า...ถึงแม้คุณแม่ที่อายุน้อยจะมีบุตรที่เป็นดาวน์น้อยกว่าก็จริง แต่จำนวนคุณแม่ที่อายุน้อยกว่าแล้วตั้งครรภ์นั้น...มากกว่าจำนวนคุณแม่ที่ตั้งครรภ์เมื่ออายุมากอย่างมากมายครับ ยกตัวอย่างนะครับ เช่น คุณแม่ที่อายุน้อยกว่า 35 ปีเมื่อคลอดมีโอกาสตั้งครรภ์บุตรที่เป็นดาวน์เฉลี่ย 1 ใน 1,000 แต่มีจำนวนผู้ตั้งครรภ์ 100,000 คน ดังนั้นจึงเกิดบุตรที่เป็นดาวน์ 100 คน(0.001 x 100000) คุณแม่ที่อายุตั้งแต่ 35 ปีเมื่อคลอดมีโอกาสมีบุตรดาวน์เฉลี่ย 1 ใน 200 แต่มีผู้ตั้งครรภ์เมื่ออายุมากแล้ว 1,000 คน ดังนั้นจึงเกิดบุตรที่เป็นดาวน์ 5 คน (0.005 x 1000) พอจะเห็นภาพไหมครับ
อย่างนั้นจะทำอย่างไรดี? ต้องการป้องกันไม่ให้เกิดดาวน์ แต่กลุ่มเป้าหมายที่จะเจาะน้ำคร่ำกลับเป็นสาเหตุที่เกิดดาวน์น้อยกว่ากลุ่มที่ไม่ควรจะไปเจาะน้ำคร่ำ? Triple test จึงเป็นคำตอบครับ...ในคุณแม่ที่ตั้งครรภ์อายุน้อยกว่า 35 ปีเมื่อคลอด หากนำมาตรวจคัดกรองด้วย Triple test ก่อน โอกาสที่จะเจอดาวน์ก็จะมากขึ้นคุ้มค่ากับความเสี่ยงที่จะเจาะน้ำคร่ำ...เดี๋ยวนะ...ผมพูดว่าอะไรนะ...คุ้มค่าที่จะเสี่ยงหรือ...ใครเสี่ยง? ประเด็นมันย้อนกลับมาครับ ถึงความสำคัญของการให้คำปรึกษาครับ แพทย์มีหน้าที่เพียงเพื่อให้ข้อมูลเท่านั้น "การตัดสินใจ"ควรจะต้องเป็นของคุณแม่-คุณพ่อผู้ที่จะเป็นผู้รับ "ความเสี่ยง" ที่เกิดขึ้น
ดังนั้นหากคุณแม่ที่อายุ 40 ปีแล้วมาบอกว่า เค้ารับไม่ได้กับความเสี่ยงที่จะแท้งบุตรจากการเจาะ หรือมีคู่สมรสที่บอกว่า...หากจะต้องให้ทำอะไรกับลูกในท้อง เค้าคงจะทำไม่ได้ ด้วยเหตุผลทางศาสนาหรือความเชื่อใดๆก็ตาม อย่างนั้นการตรวจต่างๆก็ไม่มีความหมายครับ
เฮ้อ! จบซักที นับว่าเป็น Blog ที่เขียนยาวที่สุดแล้วมั้งครับ แต่เรื่องมันค่อนข้างซับซ้อนมีศัพท์ทางเทคนิคค่อนข้างเยอะ ก็เลยต้องพยายามค่อยๆเล่าไปครับ หวังว่าคงจะทำความกระจ่างให้กับคุณแม่และผู้อ่านทุกๆท่านนะครับ หากมีข้อผิดพลาดประการใด ก็ขออภัยมา ณ.ที่นี้ด้วยครับ
อ้อ...แถมให้อีกหน่อยครับว่า ในอนาคตอาจมีการตรวจสารตัวอื่นเพิ่มขึ้น เรียกว่าเป็น Quadruplet test (ตรวจสี่อย่าง) โดยรวมการตรวจ inhibin A เพิ่มขึ้นเพื่อช่วยเรื่องความแม่นยำในการคัดกรองความผิดปกติครับ แต่ในบ้านเรายังไม่มีใครนำมาใช้ครับ
| Create Date : 12 พฤษภาคม 2552 |
| Last Update : 12 พฤษภาคม 2552 11:18:17 น. |
|
21 comments
|
| Counter : 11444 Pageviews. |
|
 |
|
|
โดย: baareeraa  วันที่: 12 พฤษภาคม 2552 เวลา:11:33:53 น. |
|
| โดย: new dad IP: 116.68.154.82, 58.8.202.140 วันที่: 25 พฤษภาคม 2552 เวลา:17:16:56 น. |
|
| โดย: new dad IP: 116.68.154.82, 58.8.202.140 วันที่: 25 พฤษภาคม 2552 เวลา:17:19:12 น. |
|
| โดย: เป้ IP: 124.121.246.238 วันที่: 27 ตุลาคม 2552 เวลา:14:18:48 น. |
|
| โดย: นันทพรรณ IP: 114.128.40.243 วันที่: 16 ธันวาคม 2552 เวลา:14:31:43 น. |
|
| โดย: R IP: 75.156.188.206 วันที่: 21 ธันวาคม 2552 เวลา:13:12:14 น. |
|
| โดย: เทพิน IP: 203.144.144.164 วันที่: 26 มกราคม 2553 เวลา:16:44:22 น. |
|
| โดย: PIn IP: 58.9.5.164 วันที่: 21 กันยายน 2553 เวลา:18:00:54 น. |
|
| โดย: เก๋ IP: 61.90.90.214 วันที่: 14 ตุลาคม 2553 เวลา:10:06:33 น. |
|
| โดย: ikky IP: 124.120.113.205 วันที่: 24 ตุลาคม 2553 เวลา:17:35:36 น. |
|
| โดย: NUDA IP: 125.26.127.155 วันที่: 1 ธันวาคม 2553 เวลา:13:59:22 น. |
|
| โดย: ตาล IP: 124.122.228.9 วันที่: 16 สิงหาคม 2554 เวลา:9:27:55 น. |
|
| โดย: Wierd IP: 125.27.246.14 วันที่: 12 กันยายน 2554 เวลา:10:09:35 น. |
|
| โดย: เพิร์ท IP: 27.55.165.57 วันที่: 11 ธันวาคม 2555 เวลา:10:43:28 น. |
|
| โดย: bbmaster IP: 110.77.209.211 วันที่: 10 พฤษภาคม 2556 เวลา:14:37:34 น. |
|
| โดย: จูลี่ IP: 112.208.139.234 วันที่: 24 มกราคม 2557 เวลา:18:33:47 น. |
|
| โดย: จูลี่ IP: 112.208.139.234 วันที่: 24 มกราคม 2557 เวลา:18:55:03 น. |
|
| โดย: NaughtyDoc IP: 115.87.210.212 วันที่: 9 มกราคม 2558 เวลา:7:50:30 น. |
|
| โดย: ธัญวลัย ภาสกานนท์ IP: 118.174.31.50 วันที่: 13 กรกฎาคม 2558 เวลา:16:27:41 น. |
|
| โดย: ธัญวลัย ภาสกานนท์ IP: 1.46.36.154 วันที่: 13 กรกฎาคม 2558 เวลา:16:34:04 น. |
|
| โดย: Piya IP: 1.46.108.170 วันที่: 14 พฤษภาคม 2560 เวลา:20:05:02 น. |
|
|
|
|
| NaughtyDoc |
 |
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 8 คน [
