BlogGang.com : : นมสิการ : นาฬิกาจิต

นาฬิกาจิต

เมื่อผมปฏิบัติมาเรื่อย ๆ ผมมีความรู้สึกซึ่งถ้าเปรียบให้ท่านเห็นได้ จะเหมือนนาฬิกาจิต ดังรูป

นาฬิกาจิตนี้ ภายในจะมีความรู้สึกต่าง ๆ อยู่ เช่น ความรู้สึกเมื่อตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง ลิ้นได้รับรส กายได้สัมผัส ใจได้นึกคิด และอารมณ์ทางใจอื่น ๆ เช่น โทสะ ราคะ โมหะ ใจลอย หลงคิด และ อืน ๆ

เข็มวินาทีของนาฬิกาจิต จะเหมือนกับสภาวะของจิตใจ ที่มันเคลื่อนไปยังอารมณ์ต่าง ๆ ของจิตใจภายในนาฬิกา

เมื่อสัมมาสติ สัมมาสมาธิตั้งมั่น เข็มวินาทีนี้จะเคลื่อนตลอด จะสังเกตได้ว่า ในสภาวะนี้ ตาก็มองเห็น หูก็ได้ยิน และอื่น ๆ เป็นต้น
เนื่องจากเข็มวินาทีของนาฬิกาจิตนี้หมุนเร็วมาก ในขณะที่มันเคลื่อนไปยังตำแหน่งต่าง ๆ มันจะรู้เพียงแว๊บ ๆ แล้วก็ผ่านไปยังตัวอื่นทันที
ท่านจะเห็นว่า ภายในนาฬิกาจิตนี้ ก็ยังมีอารมณ์จิตอื่น ๆ อยู่ด้วย
ดังนั้น เมื่อตาท่านมองเห็นภาพที่ไม่ประทับใจ เข็มวินาทีของนาฬิกาก็จะไปเคลื่อนไปจับยังอารมณ์ที่ไม่ประทับใจทันที ทำให้ท่านรู้สึกได้ถึงความโกรธ ความไม่พอใจ เกิดขึ้นได้ แต่เนื่องจากสัมมาสติ สัมมาสมาธิดี เมื่อเข็มวินาทีนี้ไปจับที่อารมณ์จิตแล้ว มันก็จะเคลือนต่อไปยังจุดอืนทันที แต่ว่า...

ถ้าสัมมาสติ สัมมาสมาธิ ไม่ดี เข็มนาฬิกาก็จะค้างที่อารมณ์จิตนี้ทื่มันจับอยู่ ( ทางภาษาพระ เรียกว่า ตัณหา คือยางเหนียวที่ยึดติด )
ทำให้ท่านเกิดหวุดหงิด ไม่เป็นสุข เป็นเวลานาน

ผมคาดเดาว่า จิตใจนี่คือพลังงานอย่างหนึ่ง ที่ไม่มีขั้วไฟฟ้า
แต่อารมณ์จิตทีเป็นส่วนของราคะ โทสะ โมหะ ก็เป็นพลังงานเหมือนกัน แต่มีขั้วไฟฟ้าอยู่ อาจเป็น + หรือ - ซึ่งผมไม่ทราบ
ดังนั้น พอ ขั้วไฟฟ้าของอารมณ์จิตเกิด จึงมีแรงดูดทำให้ จิตใจที่เป็นเป็นกลางเข้าไปเกาะไว้ ( ขอให้นึกถึง การใช้หวี หวีผมหลาย ๆ ครั้งแล้วมาดูดกระดาษเล็ก ๆ ได้ ) เมื่อจิตใจถูกขั้วไฟฟ้าเกาะติด ทำให้จิตไม่เป็นอิสระ ค้างอยู่ที่ขั้วไฟฟ้านั้น ๆ แต่ถ้าสัมมาสติ สัมมาสมาธิดี คงมีอะไรสักอย่างหนึ่งที่ทำการการเกาะติดไม่อาจเกิดอยู่ได้

เพราะเหตุนี้เอง ในอริยสัจจ์ ข้อ 2 จึงกล่าวว่า ตัณหา ให้ละ
เมื่อละตัณหา การเกาะติดของเข็มนาฬิกาจิตต่ออารมณ์จิตก็จะไม่เกิดขึ้น
การละตัณหา ในทางปฏิบัติ ก็คือ การตั้งมั่นแห่งสัมมาสติ สัมมาสมาธินั้นเอง

การเคลื่อนที่ของเข็มนาฬิกาจิตย่อมเกิดขึ้น เมื่อยังมีชีวิตอยู่

เมื่อมันเคลื่อนไม่ยึดเกาะ นี่คือสภาวะธรรมชาติของมันเอง

ดังนั้นในแง่การฝึกฝน ก็เพียงฝึก สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ด้วยความรู้สึกตัว ฝึกแบบไร้ตัณหา ฝึกให้มันชิน แล้วนาฬิกาจิตมันจะเดินไม่หยุด ไม่เกาะกับอารมณ์จิตใด ๆ เอง ง่ายจริง ๆ ....

ยิ่งเราเข้าใจ การทำงานของจิตใจมากเท่าใด ก็จะรู้สึกได้ว่า ความทุกข์ใจนั้น มันจะลดลงไปเรื่อย ๆ ได้เอง

อะไรละที่เป็นเรา ก็คือตัณหาที่เป็นการเกาะติดของนาฬิกาจิตนี่เอง
เมื่อไม่มีการเกาะติด เข็มวินามีของนาฬิกาเคลื่อนไปไม่หยุดหย่อนตามการรู้แห่งอายตนะ การเป็นเราก็ไม่มีเมื่อเข็มเคลื่อนอยู่อย่างเป็นอิสระ

ป่วยการไปพูดไกลถึงนิพพาน อะไรนั้น ไม่รู้เรื่อง ไม่เข้าใจ มองไม่ออก หันมามองนาฬิกาจิตดีกว่า เข้าใจดีกว่ากันมากเลย

ผมคงบ้าไปแล้วกระมั้ง ......

หมายเหตุ

1 ส่วนที่เป็นด้านซ้ายของนาฬิกา ทีจิตรับรู้อารมณ์ผ่านทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ส่วนนี้ จิตจะนิ่ง ไม่ไหว
สำหรับคนที่ไม่เคยฝึกฝน สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ก็จะไม่รับรู้ส่วนนี้

2 ส่วนที่เป็นด้านขวาของนาฬิกา ส่วนนี้เป็นจิตตสังขาร เป็นจิตไหว
สำหรับ คนที่ไม่ได้ฝึกสัมมาสติ สัมมาสมาธิ หรือ ฝึกอยู่แต่ไม่มั่นคง เมื่อจิตไหว ก็จะเกิดการยึดติดกับการไหวของจิตที่ไหวอยู่ ทำให้เกิดทุกข์ใจไปกับการไหวตัวนี้

3. ส่วนที่เป็นตัวเรือนนาฬิกาทั้งหมด คือ ความว่าง
อันว่า 1 และ 2 ล้วนปรากฏในความว่างทั้งสิ้น

บทความนี้ จะอ่านยากมากสำหรับผุ้ที่ไม่มีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์มาก่อน โดยเฉพาะเรื่อง Electric charge แต่ถ้าอ่านไม่รู้เรื่อง ก็ขอให้ผ่านไปก็แล้วกัน

ผมเขียนขึ้น เพียงเพื่อบันทึกอะไรไว้จากความเข้าใจเองที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติธรรม

Create Date : 23 ตุลาคม 2552

Last Update : 29 มกราคม 2555 19:02:09 น.

2 comments

Counter : 5846 Pageviews.

โดย: นมสิการ

วันที่: 24 ตุลาคม 2552 เวลา:18:54:18 น.

ไม่มีความรู้เรื่อง Electrical Charge แต่แนวคิดของนาฬิกาและเข็มที่หมุนไปเวิร์กค่ะ เห็นภาพชัดเจนดี เมื่อมีตัณหา/อุปาทาน เข็มก็เข้าไปยึดติด ไม่หมุนไปตามที่ควร ทำให้เกิดทุกข์ เห็นถึงภาพยางเหนียวๆของกิเลสเลย

:D

โดย: abyss IP: 10.20.44.28, 203.149.16.33 วันที่: 27 ตุลาคม 2552 เวลา:10:02:05 น.