วันนี้อยากเขียนเรื่อง "นมแม่"
โบว์เป็นแม่ลูกสามแล้ว และลูกๆของโบว์ทุกคนก็ต่างได้กินนมแม่กันทั้งนั้น แม้จะไม่ได้กินนมแม่กันนานจนถึงสองขวบ แต่โบว์ก้ให้ได้นานที่สุดเท่าที่จะให้ได้

(น้องพลอย-คนโต ทานนมแม่ล้วน จนอายุได้ 11 เดือน เหตุที่ต้องหยุดนมแม่ เพราะว่าโบว์ท้องน้องพลับต่อ

น้องพลับ-คนกลาง ทานนมแม่ล้วน จนอายุได้ 10 เดือนครึ่ง เหตุที่ต้องหยุดนมแม่ เพราะว่าโบว์ท้องน้องเพลินต่อ

น้องเพลิน-คนสุดท้อง ตอนนี้อายุได้ 10 วัน เป็นหนูน้อยนมแม่แล้วจ้า)

ช่วงอาทิตย์ (หรืออาจจะเลยไปถึงเดือน) แรก ของการเป็นคุณแม่นั้น โดยเฉพาะถ้าเป็นคุณแม่ป้ายแดง โบว์ว่าน่าจะมีความเครียดสูง ไหนจะอ่อนเพลียจากการคลอด (ไม่ว่าจะเป็นคลอดเองหรือผ่าคลอด) ไหนจะเจ็บแผล แล้วยังจะมีอาการ Baby blue เข้ามาอีก (อาการซึมเศร้าหลังคลอด สาเหตุน่าจะมาจากระดับฮอร์โมนในตัวมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมาก) นี่เฉพาะกับร่างกายคุณแม่นะ

ยังมีเรื่องการให้นมอีก นมแม่จะมีรึเปล่านะ  แล้วมันมีพอให้ลูกอิ่มรึเปล่า ลูกดูดเข้าไปแค่ไหน (ใครจะไปรู้) อิ่มมั้ย (ทำไมยังร้องอยู่อีกล่ะ)

ปัจจัยแวดล้อม ซึ่งโบว์คิดว่าทุกคนต้องหวังดีกับคุณแม่และลูกน้อยทั้งนั้น แต่บางทีทั้งคำพูดและมือ (ที่มองเห็น) ที่ยื่นเข้ามาให้ความช่วงเหลือ มันช่างบั่นทอนกำลังใจของการให้

นมแม่จริงๆ ไม่ว่าจะเป็น "ลูกร้องเพราะหิวน่ะซิ นมแม่มันไม่มี ต้องให้นมผง" (ว่าแล้วก็ชงนมใส่ขวด เอาลูกเราไปป้อนนมอย่างชำนาญ)  หรือ"กินนมแม่ มันไม่อยู่ท้อง ลูกมันถึงร้องกวนอย่างนี้"  หรือบางที "นมแม่มันไม่ดี ไม่เห็นมีสารอาหารต่างๆ เท่าที่มีในนมผงเลย"  หรือบางครั้ง "ชั้นก็เลี้ยงลูก (เลี้ยงเธอ) มาอย่างนี้แหล่ะ ก็ใช้นมผงเลี้ยง ก็เห็นเธอก็โต"ขึ้นมาได้ดีนี่"  ซึ่งคำพูดเหล่านี้ บางทีก็ทำให้กำลังใจของคุณแม่นมแม่ทั้งหลายแห้งเหือดไปในบัดดล   จนบางทีก็นึกท้อเลยนะคะ

ดังนั้นโบว์จึงคิดว่า การที่จะให้นมแม่นั้น น่าจะเริ่มจากความเข้าใจเรื่องนมแม่อย่างถูกต้องก่อน ต้องเข้าใจทั้งตัวคุณแม่เอง และคนรอบข้าง จะได้จัดการกับปัญหาต่างๆที่เข้ามาได้อย่างถูกวิธี

นมแม่นั้น ดี และมีประโยชน์ต่อลูกน้อย มากกว่านมชง หรือนมผสมเป็นไหนๆ ไม่ว่าจะเป็นย่อนง่าย เหมาะกับระบบการย่อยอาหารของทารกที่ยังไม่เจริญเต็มที่ นอกจากนั้นยังอุดมไปด้วยสารอาหารและภูมิคุ้มกันต่างๆ ที่แม่จะส่งผ่านไปยังลูกน้อย (ดังนั้น ถ้าอยากให้น้ำนมแม่ดี มีคุณภาพ ต้องบำรุงคุณแม่ค่ะ โดยเฉพาะธาตุเหล็กที่มันจะมีน้อยในนมแม่)  นมกระป๋องเค้าถึงต้องโฆษณา ว่าเติมสารต่างๆ เพื่อให้ใกล้เคียงกับนมแม่มากที่สุด และนอกจากนี้ คุณสมบัติของนมแม่จะเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมตามวัยของทารกตลอดเวลา ที่สำคัญประหยัดด้วยค่ะ (ไม่ต้องเสียเงินซื้อ เป็นสิ่งที่มีอยู่แล้ว)

ข้อดีของนมแม่ ก็มีมากมายแล้วนั้น เมื่อตัดสินใจให้นมแม่ ต้องรู้อะไรอีก (ขอเขียนเท่าที่รู้นะคะ)

นมแม่มาเมื่อไหร่

ของโบว์ ท้องแรก กว่านมแม่จะมาแบบเต็มๆนี่ใช้เวลาถึง สองอาทิตย์แน่ะค่ะ ขณะที่ท้องสองและท้องสาม ยังไม่ครบ 7 วันดี ก็มาแล้วอย่างเต็มที่  ดังนั้นโบว์เลยคิดว่า นมแม่แต่ละคนจะมาไม่พร้อมกัน แต่ปัจจัยหลักๆน่าจะเป็นที่ตัวแม่มากกว่า ถ้ากินดี บำรุงดี ไม่เครียด นมแม่น่าจะมาได้เร็ว

ทำอย่างไรให้นมแม่มา

พยาบาลนมแม่ทุกคนน่าจะบอกคำนี้นะคะ คือ "ดูดเร็ว ดูดบ่อย ดูดถูกวิธี"

ดูดเร็ว คือพยายามให้ลูกได้มาดูดกระตุ้นให้เร็วที่สุด (ที่ดีที่สุดคือภายในสองชั่วโมง หลังคลอด) หลังจากคลอด  แต่ขอบอกว่า ข้อนี้โบว์ทำไใได้เลย เพราะว่าผ่าคลอดหมดทั้งสามท้อง กว่าจะได้มาดูดนม ก็ปาเข้าไป 5-6 ชม แล้วนั้นแหล่ะค่ะ

ดูดบ่อย คือให้ลูกดูดกระตุ้นบ่อยๆ ทุกๆ 2 ชม.

ดูดถูกวิธี โบว์ว่าข้อนี้สำคัญสุดนะคะ เพราะการดูดถูกวิธีจะทำให้นมแม่ได้รับการกรตุ้นอย่างเต็มที่ทำให้น้ำนมมาเร็ว ลูกได้ปริมาณน้ำนมไปเต็มที่ ก็จะอิ่มท้อง ไม่ร้องกวนให้คุณแม่

เครียด และที่สำคัญ ถ้าลูกดูดได้ถูกวิธี คุณแม่จะไม่เจ็บเวลาลูกดูด หัวนมไม่แตกด้วยค่ะ

ทีนี้ดูดถูกวิธีคือทำอย่างไร
ท่าทางของคุณแม่ ต้องนั่งให้สบายก่อนค่ะ (เพราะนั่งนาน อย่างจะครึ่งถึง 1 ชม ถ้านั่งไม่สบายมันจะเมื่อย) ส่วนใหญ่มักจะมีหมอนมารองที่หลัง และมีหมอนให้นมวางที่ตัก (หมอนให้นมเป็นหมอนโค้งค่ะ เอาไว้รองมือและตัวเด็ก)
ท่าทางของลูก เค้ามีวิธีให้นมประมาณ 3-4 ท่านะคะ แต่ถ้ามาตรฐานก็คือ ท่า Cradle และท่า Cross-cradle กอดลูกไว้กับอก ใช้ส่วนของท้องแขนประคองตัวลูก มืออยู่บริเวณศีรษะและคอ หรือว่าอีกแบบสลับกันคือ ศีรษะลูกอยู่ที่ท้องแขนกับข้อศอก มือประคองตรงก้น


อันนี้เป็นรูปภาพจาก web ของโรงพยาบาลรามาธิบดีค่ะ

อย่างแรกลูกจะหันหน้า อ้าปาก เพื่อหาเต้านมโดยอัตโนมัติอยู่แล้ว (ลูกโบว์ทั้งสามคน ดูดเก่งมาก หันหน้าหาเต้าตลอด) แต่ถ้าลูกไม่หัน อาจจะใช้วิธีเขี่ยแก้มลูกเบาๆ จะเป็นการกระตุ้น Reflex ให้อ้าปากหันหน้าหาเต้านมค่ะ หรืออาจจะใช้วิธีบีบนมแม่ให้มีนมออกที่หัวนมนิดหน่อย ให้ลูกได้กลิ่นแล้วพอลูกอ้าปากนะคะ รอจังหวะนิดนึง เมื่อเค้าอ้าปากได้กว้างแล้ว ใช้มืออีกข้าง (ที่ไม่ได้อุ้มลูก) จับหัวนมให้วางที่ริมผีปากล่างของลูก ใส่หัวนมให้เข้าไปในปากลูกให้ลึก เพื่อที่ลูกจะได้ดูดถึงลานนม  และนอกจากนี้ คอและศีรษะต้องตรงค่ะ อย่าพยายามให้ลูกหน้าบิด เพราะเค้าจะกลืนนมลำบาก

วิธีสังเกตุดูว่าลูกดูดได้ถูกต้องรึเปล่า คือ ดูริมผีปากลูกทั้งบนและล่างจะต้องบานเป็นปากแตร (ห้ามหุบหายเข้าไป) เหงือกลูกจะต้องกดอยู่ที่ลานนม (คือส่วนของหัวนมที่เป็นสีเข้มๆทั้งหมด) ไม่ใช่ดูดอยู่ที่ปลายหัวนมเท่านั้น (ถ้าดูดที่ปลายหัวนม นอกจากลูกจะได้น้ำนมน้อยแล้ว ยังจะทำแม่เจ็บ และหัวนมแตกในเวลาต่อมาด้วยค่ะ)  และอย่างสุดท้าย สังเกตุจังหวะการดูดของลูก  ถ้าดูดได้ดี มีน้ำนม ลูกจะดูด แล้วมีจังหวะหยุดดูด เพื่อกลืนน้ำนมลงไปค่ะ (คือดูดประะมาณ 3-4 ครั้ง แล้วก็จะนิ่งไปซักแป๊บนึง แล้วดูดใหม่)

ระหว่างที่ลูกดูด อาจจะใช้มือช่วยบีบเต้านมช่วยกระตุ้นไปด้วยก็ได้นะคะ

นอกจากนี้ ยังมีท่า Foot ball hold ท่านอนให้นมอีก (ท่านอนนี้แม่สบาย โบว์ใช้บ่อยเลย แต่ต้องระวัง อย่าหลับไปด้วย)

โบว์ว่าถ้าทำได้อย่างนี้นะคะ ซักพัก ไม่นานเกินรอ นมแม่จะมากระฉูดแน่นอน

ทีนี้ขอเขียนความรู้เกี่ยวกับนมแม่ เพิ่มเติม

เวลาให้ลูกดูดนม ควรจะให้ดูดข้างละ 15-20 นาที ดูดไปทีละข้าง ไม่สลับไปมา  ทำไมล่ะ ?

เพราะว่านมแม่จะมีคุณสมบัติไม่เหมือนกันตอลดเวลาที่หลั่งออกมาค่ะ ช่วงแรกที่ลูกเริ่มดูด เราจะเรียกว่า"นมแม่ส่วนหน้า" หรือที่เรียกว่า "Fore milk" ส่วนนี้จะค่อนข้างใส ร่างกายจะรีบผลิตออกมาเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของลูก  และพอลูกดูดไปซักพัก "นมแม่ส่วนหลัง" หรือที่เรียกว่า "Hind milk" ก็จะหลั่งออกมา ซึ่งส่วนนี้ก็จะประกอบด้วยไขมัน โปรตีน และแคลลอรี่สูง เพื่อช่วยให้ลูกอิ่มท้องค่ะ

Let down คืออะไร มันคือช่วงเวลาที่เต้านมแม่ถูกดูดกระตุุ้น แต่น้ำนมจะยังไม่หลั่ง (ช่วงนี้ลูกจะดูดรัว เร็วเลยค่ะ) จากนั้นซักพัก นมแม่ถึงจะหลั่งออกมาค่ะ เมื่อนมแม่เริ่มหลั่งแล้วลูกก็จะเริ่มดูดเป็นจังหวะที่ช้าลง (เครื่องปั๊มนมบางรุ่น สามาารถปรับจังหวะการดูดให้กระตุ้นถี่ๆในช่วง let down เลยด้วยค่ะ)  แต่ละคนก็มีระยะเวลาในการ let down ไม่เท่ากันค่ะ

รู้จักเต้านมกันหน่อย ส่วนของเต้านม ส่วนที่เป็นสีเนื้อเหมือนสีผิวหนังก็จะทำการสร้างน้ำนมค่ะ แล้วมาเก็บไว้ที่กระเปาะน้ำนมซึ่งอยู่ตรงลานนม (เป็นเหตุผลว่าทำไมเวลาให้ลูกดูดนม ต้องพยายามให้ลูดเอาเหงือกมากดให้มิดลานนม) จากนั้นน้ำนมก็จะหลั่งมาทางท่อน้ำนมซึ่งอยู่บริเวณหัวนม (มี 16-20 ท่อ)

ที่โบว์รู้ทั้งหมดก็มีแค่นี้แหล่ะค่ะ ซึ่งเท่านั้นก็ทำให้โบว์สามารถให้นมแม่ได้กับลูกทั้งสาม อย่างมั่นใจว่า นมแม่ ถ้าเข้าใจ ยังไงก็พอค่ะ