Bloggang.com : apicchum : FNA

FNA

หัวข้อนี้ไม่รู้ว่าหมอๆทั้งหลายจะได้มีโอกาสเข้ามาดูหรือเปล่า
เคยไหมครับ เวลาที่เราทำFNA แล้วรู้สึกว่าfail หมอpatho อ่านไปว่า unsatifactory specimen เซ็งไหม
จริงๆแล้ว FNA มันมีประโยชน์มาก แต่ต้องแจะได้ cellที่สามารถวินิจฉัยได้จึงจะมีประโยชน์ แต่ถ้าเจาะแล้วไม่ได้cell ก็อาจจะไม่ช่วยอะไร

ตอนที่ผมเป็นแพทย์ประจำบ้านสาขาพยาธิวิทยากายวิภาค ได้มีโอกาสไปออก FNA Clinic เป็น clinic ที่หมอpathoไปเจาะแล้วย้อม Wright's stainดูตอนนั้นเลย ประเมินว่าcell พอไหม

ทำให้รู้ว่าการที่จะเจาะให้ได้ cell นั้นบางครั้งบอกยากว่าทำไมคนนี้ไม่ได้ คนนี้ได้ วิธีการเจาะประสบการณ์ สำคัญ บางครั้งเราเห็นว่าน่าจะได้ cell มากแต่ที่จริงแล้วมันเป็นแค่เลือด

วิธ๊ทำFNAนั้น มี 3 วิธี คือ 1.วิธีการเจาะโดยวิธีใช้เข็มต่อกับไซริ้ง 2. การเจาะโดยใช้เข็มต่อกับไซริ้งร่วมกับที่จับไซริ้ง 3.การเจาะโดยใช้เข็มเพียงอย่างเดียว

โดยประสบการณ์ของผมแล้วเห็นว่าวิธีที่3 เป็นวิธีที่ได้cell จำนวนมากที่สุดและแปรผลได้แทบจะทุกครั้งถ้าเทียบกับวิธีที่1 ส่วนวิธีที่สองนั้นอาจจะหาที่จับไซริ้งได้ยาก ไม่แน่ใจว่าตามโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสุขจะมีหรือไม่ แต่ถ้ามีก็เป็นวิธีที่จะได้cellพอสมควร

เอาเป็นว่าจะขอพูดถึงวิธีที่3ครับเพราะผมเชื่อว่าคุณหมอบางท่านอาจจะยังไม่รู้จักวิธีนี้ ส่วนวิธีแรกผมคิดว่าทุกท่านคงรู้จักดี เพื่อว่าใครจะนำไปประยุกค์ใช้

วิธีนี้มีชื่อเรียกเท่ๆว่า French Technique

การทำก็ดังภาพที่เห็น
วิธีนี้เหมาะสำหรับ รอยโรคที่อยู่ตื้นและมีขนาดเล็ก เช่น ต่อมน้ำเหลือง ต่อมไทรอยด์ แต่อาจจะไม่เหมาะสำหรับรอยโรคที่มีผังผืดมาก

วิธีทำก็ดังนี้
1.ทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่จะเจาะ
2.ใช้เข็มเบอร์ใหญ่สุด เช่น 18 หรือ 20 (เบอร์20กำลังดี) ในการเจาะ โดยใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางของมือที่ไม่ถนัดจับยึดที่ก้อนรอยโรค
3. มือข้างถนัดจับเข็มแล้วแทงเข็มไปที่ก้อน
4.ขยับเข็มเข้าออกสั้นๆ ในระยะห่างกันไม่เกิน 5 มิลลิเมตร ประมาณ 10-20 ครั้ง
และหมุนเข็มไปมาด้วยเพื่อให้คมของเข็มตัดเนื้อเยื่อที่ต้องการเจาะ และเปลี่ยนทิศทางของเข็มไปมา การทำแบบนี้จะทำให้ cell เข้ามาในเข็มด้วยแรง capillary pressure
5.ใช้ปลายนิ้วชี้กดที่ก้นเข็ม แล้วดึงเข็มออก แล้วใช้ผ้าก๊อซกดห้ามเลือด
หรืออาจจะใช้ไซริ้งดูดอีกครั้งก่อนดึงเข็มเพื่อดูดcell ให้ได้จำนวมมากขึ้น แต่ต้องระวังว่าcell อาจจะเข้าไปในไซริ้งได้ เพราะถ้าcellเข้าไปแล้วจะนำcell มาsmear บนslide ยาก
6.หลังจากถอนเข็มแล้วก็นำไปสวมกับไซริ้งแล้วพ่น cell บนslide โดยเร็วแล้วนำไปsmear ตามปกติ

วิธีการหลังจากนี้ก็การแยกslide เป็น 2 กลุ่ม คือที่นำไปย้อม Papanicalaou stain(PAP stain) และ Wright's stain
โดยการย้อม Wright's stain จะใช้ slide ที่ผึ่งแห้ง
ส่วนวิธี PAP stain จะใช้ slideที่ fix ใน 95% alcohol

ตามโรงพยาบาลทั่วๆไปนั้น เราจะใช้วิธีเดียวคือการตรวจ PAP stain โดยต้องใช้slideที่fix ส่วนWright's stain นั้นมีทำแค่เพียงในโรงเรียนแพทย์บางที่เท่านั้น

ดังนั้นเพื่อให้การแปลผลถูกต้อง หลังsmear แล้วต้องรีบนำslideแช่ลง95% alcohol ทันทีครับ อย่าปล่อยทิ้งไว้ เพราะการปล่อยทิ้งไว้ไม่แช่ทันที จะทำให้เกิด air dry artifact โดยที่ nucleus ของcell จะใหญ่ และรายละเอียดจะหายไป แปลผลยาก บางครั้งก็อ่านไม่ได้

หวังว่าคงพอมีประโยชน์ ถ้ามีคุณหมอมาอ่านก็ลองนำไปใช้ได้ครับ

ที่มา:ข้อมูลและภาพบางส่วน นำมาจาก CD หัตถการการเจาะดูดด้วยเข็มเล็ก (Fine needle aspiration technique) ของ ศ.พญ.เบญจพร ไชยวรรณ์ ผศ.พญ.สุรีย์ เลขวรรณวิจิตร รศ.นพ.สำเริง รางแดง ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

Create Date : 08 กรกฎาคม 2552

Last Update : 11 สิงหาคม 2552 22:30:21 น.

22 comments

Counter : 5303 Pageviews.

ไม่ไหวค่ะพี่ เห็นแล้วทั้งเสียว ทั้งกลัว

จะเป็นเข็ม(เฉยๆ) หรือเข็มฉีดยาก็ไม่เอาทั้งนั้นแหล่ะค่ะ

โดย: iCeLadyzInW

วันที่: 9 สิงหาคม 2552 เวลา:20:17:12 น.

แหม
มันจำเป็นต้องทำครับ ในการวินิจฉัยโรค

โดย: Smallhand

วันที่: 9 สิงหาคม 2552 เวลา:20:40:40 น.

เอ๋? แต่งบล็อกใหม่หรอคะ สีเขียวเชียว

สื่อถึงอะไรหรือเปล่าคะ?

สีเขียวใบไม้ เอ๊ะ หรือว่า...

พายาธิใบไม้บุกคะ

โดย: iCeLadyzInW

วันที่: 10 สิงหาคม 2552 เวลา:22:17:56 น.

สีเขียวงามตา
ดูแล้วได้พักสายตาครับ
กำลังจะหาสีใหม่ที่สบายตากว่านี้ครับ

โดย: Smallhand

วันที่: 10 สิงหาคม 2552 เวลา:22:22:43 น.

พี่ชาติคะ อยากเห็นรูปเบคแฮมม

โดย: iCeLadyzInW

วันที่: 11 สิงหาคม 2552 เวลา:19:34:57 น.

เอ..ใช้เข็มเบอร์ใหญ่ขนาดนี้ มันไม่ล่อ capsule กระจุยหมดเหรอพี่ เดี๋ยวมันเปลี่ยน staging tumor นะ

แต่ผมก็เบื่ออะ ไอ้พวกเจาะมามีแต่เลือดเนี่ย น่าลองเอาไปแนะนำดูเหมือนกัน

โดย: คนคนนี้ มีความเหงาเป็นเพื่อน

วันที่: 11 สิงหาคม 2552 เวลา:21:46:08 น.

tumorที่เชื่อว่าการเจาะแล้วเปลี่ยนstaging เท่าที่ได้ยินคือ seminoma คงไม่มีใครไปเจาะหรอกครับน้อง อัณทะน่ะ(ไม่แน่ใจมีตัวอื่นด้วยไหม)
thyroid lymph node หรือ salivary gland ใช้ได้ครับวิธีนี้ รวมทั้งเต้านมคนแก่ด้วย นมสาวๆอาจจะเจาะยากเพราะไขมันจะมากและมืออาจจะสั่น

โดย: Smallhand

วันที่: 11 สิงหาคม 2552 เวลา:22:10:19 น.

ไปดุมา ขออณุณาติไปแก้เบอร์แข็มน่ะครับ ใช็ซัก เบอร์ 20 ก็ได้ 18 จะใหญ่เกิน

โดย: Smallhand

วันที่: 11 สิงหาคม 2552 เวลา:22:29:19 น.

เอ่อ..พี่..

โดย: คนคนนี้ มีความเหงาเป็นเพื่อน

วันที่: 16 สิงหาคม 2552 เวลา:20:40:40 น.

อยากรบกวนคุณหมอค่ะ พอดีหนูต้องทำ KM เกี่ยวกับเครื่องมือแพทย์ในการทำ Autopsy อยากรบกวนส่งรูปมาถามคุณหมอได้ไหมค่ะว่า เครื่องมือแต่ละชิ้นมือชื่อว่าอะไรน่ะค่ะ

โดย: nikki IP: 172.16.0.171, 61.19.236.222 วันที่: 26 สิงหาคม 2552 เวลา:14:34:51 น.

รบกวนขอ e-mail ได้ไหมค่ะ
เพื่อจะได้ส่งรูปภาพได้ค่ะ
ขอบพระคุณคุณหมอล่วงหน้าค่ะ

โดย: nikki IP: 172.16.0.171, 61.19.236.222 วันที่: 26 สิงหาคม 2552 เวลา:14:42:35 น.

Smallhand@live.com

โดย: Smallhand

วันที่: 26 สิงหาคม 2552 เวลา:16:23:54 น.

nik ส่งmail ไปแล้วคุณหมอได้รับหรือเปล่าค่ะ

โดย: nikki IP: 172.16.0.171, 61.19.236.222 วันที่: 27 สิงหาคม 2552 เวลา:14:24:44 น.

ยังไม่ได้รับครับ
หรือลองส่งมาที่
Smallhand2002@gmail.com
ก็ได้

โดย: Smallhand

วันที่: 27 สิงหาคม 2552 เวลา:16:54:36 น.

ส่งไปแล้วน่ะค่ะที่ smallhand2002@gmail.com
คุณหมอได้รับแล้วหรือเปล่าค่ะ

โดย: nikki IP: 172.16.0.171, 61.19.236.222 วันที่: 28 สิงหาคม 2552 เวลา:10:46:35 น.

พื้นสีเขียวก็ดีแล้วล่ะ สบายตาดี ชอบสีเขียวอ่ะ
ชอบคุยกะหมอนะ อยากมีเพื่อนเป็นหมอค่ะ อยากรู้ว่าคนเป็นหมอเขามีความคิดอ่านหรือมองโลกยังไง จะเหมือนชาวบ้านธรรมดาอย่างเราๆ บ้างรึเปล่า แต่ไม่กล้าติดต่อทางอีเมลย์ที่เห็น เกรงใจค่ะ ถ้าหมออนุญาต จะดีมากเลย

โดย: ppd IP: 112.142.119.192 วันที่: 17 กันยายน 2552 เวลา:9:24:36 น.

gmail ชอบมีปัญหาเรื่องการ attach file มาก ช้า หรือบางทีก็ fail ไปเลยก็มี เห็นมีแต่เขาบอกว่าใช้ดี มีพื้นที่เก็บมาก แต่พอลองใช้ทำไมมันตรงกันข้าม

โดย: ppd IP: 112.142.119.192 วันที่: 17 กันยายน 2552 เวลา:9:28:33 น.

ติดต่อมาได้ครับ ยินดีที่ได้รู้จักครับ

โดย: Smallhand

วันที่: 17 กันยายน 2552 เวลา:20:28:48 น.

ขอบคุณนะค่ะที่ทำให้นู๋มีความรู้ค่ะ

โดย: mass IP: 161.200.255.162 วันที่: 28 มกราคม 2553 เวลา:16:24:41 น.

เคยถูกเจาะด้วยเข็มไปตรวจเนื่องจากต่อมน้ำเหลืองบนไหปลาหร้าโตขนาด2เซน หมอบอกว่าเป็นวัณโรคต่อมน้ำเหลือง กินยาวัณโรคได้2เดือนต่อมโตขึ้นเป็น4เซนเพราะอะไรคะ หมอเจาะด้วยเข็มอีกรอบ บอกว่าไม่เป็นอะไร เรากังวลมากเลยเปลี่ยนตรวจโรงพยาบาลในกทม. ที่นั่นต้องถูกเจาะอีกผลไม่มีเชื้ออะไรเลย..เพื่อความแน่ใจหมอเจาะด้วยเข็มอีก..ผลเหมือนครั้งแรกคือไม่มีแม้แต่วัณโรค ส่งเราไปทำTC Scan อีก10วันฟังผลก็ไม่ได้บอกอะไรนอกจากให้ไปขอผล FNA ที่รพ.เดิมทำให้ต้องมาค้นหาทั้งๆที่ไม่รู้อะไรเลยเห็นที่คุณหมอเขียนแล้วได้คิดว่าสุดท้ายเราปลอดภัยจากมะเร็งจริงหรือ ตอนนี้ทำแผลทุกวัน เพราะระหว่าง1.เดือนที่ผ่านมาถูกเจาะ2 สัปดาห์ติดทำให้อักเสบแดงเป็นลูกตำลึงหมอห้องฉุกเฉินเปิดปากแผลแต่กลับบอกว่าไม่ใช่หนองเป็นเยื้อขาวๆ หมอว่าเรามีโอกาสเป็นมะเร็งไหม ทำไมหมอไม่ผ่าออกทั้งๆที่ทำTC scan ไปแล้ว

โดย: kalyalank IP: 114.128.60.148 วันที่: 30 กันยายน 2553 เวลา:21:13:14 น.

อยากทราบนะค่ะ เพราะว่าคุณหมอนัดเจาะ FNA แต่ดิฉันไม่เข้าใจในการเจาะแบบนี้นะค่ะ ว่าเป็นแบบไหน แต่ที่ลองเปิดอ่านดู ที่ว่าต้องเจาะด้วยเข็มที่มีขนาดเล็ก แล้วดูดขึ้นมามันทำให้รู้สึกกลัวนะค่ะ เพราะคุณหมอที่ตรวจก็ไม่เคยได้อธิบายอะไรให้ฟังเลยค่ะ แค่อยากรู้ว่าถ้าต้องเจาะแบบนี้ ขอแบบหลับแล้วค่อยตื่นมาตอนเสร็จแล้วได้ไหมค่ะ มันกลัวนะค่ะ

โดย: SUWANNA IP: 58.137.16.27 วันที่: 9 ตุลาคม 2555 เวลา:10:36:54 น.

ใช้เข็มเบอร์ 23,24 ได้ไหมครับ เพราะเข็มใหญ่กว่านั้นไม่เข้านิยาม Fine needle aspiration เสี่ยงต่อ tumor seedingครับ

โดย: ณัฐพล IP: 49.228.118.112 วันที่: 30 มกราคม 2567 เวลา:11:52:18 น.