มันมากับหน้าฝน...ด้วงก้นกระดก -=Byหมอแมว=-

ผู้ป่วยหญิงคนหนึ่งมาที่โรงพยาบาล เธอมาที่โรงพยาบาลด้วยอาการมีผื่นแดงเป็นตุ่มน้ำขึ้นที่บริเวณลำคอ เมื่อมาที่โรงพยาบาล ผมตรวจดูอาการแล้วเห็นว่าลักษณะรอยแดงเป็นดังนี้คือ เป็นทางยาวเหมือนรอยเกา เป็นรอยแดงที่มีตุ่มน้ำพองขุ่นๆอยู่ภายใน ลักษณะไม่เป็นไปตามdermatomeหรือที่เรียกว่าไม่เป็นตามแนวเส้นประสาท อาการที่แผลคือเจ็บและแสบร้อน ... ที่สำคัญคือมีหลายตำแหน่ง
(ถ้าจำไม่ผิด)ผมสั่งเจาะตรวจน้ำภายในนั้นย้อมดดูลักษณะเซลล์และเชื้อ เมื่อได้ผลแล้วก็มานั่งคุยกันว่าก่อนหน้าที่จะเป็นนั้นมีอะไรบ้างที่น่าสงสัย
สภาพที่ทำงานของโรงงานที่ว่านั้นผมพอรู้บ้าง เพราะเคยมีคนที่ทำงานที่นั่นมารักษาด้วยอาการประมาณนี้หลายคนแล้ว... เมื่อดูผลแล้วผมก็ลงความเห็นว่าน่าจะเป็นผิวหนังอักเสบธรรมดาและน่าจะเกิดจากการสัมผัสสารบางอย่างหรือถูกแมลงบางชนิด ... ไม่น่าจะเกิดจากงูสวัด
ผู้ป่วยไม่เชื่อ โดยบอกว่ามีคนเห็นหลายคนเค้าก็บอกว่าเป็นงูสวัด ที่มารพ.เพราะรู้ว่าถ้ากินยารักษาตั้งแต่วันแรกๆจะไม่ลามมาก ก็เลยต้องการมารับยารักษางูสวัด

เรื่องนี้เอามาเล่าใหม่เนื่องจากเป็นหน้าฝนครับ หน้าฝน เป็นช่วงเวลาที่ต้นไม้ใบหญ้าหลายชนิดผลิใบ เป็นช่วงที่พืชผลทางการเกษตรงอกงาม และแน่นอนว่าเมื่อพืชผลงอกงามก็มีแมลงออกมาเยอะขึ้น
ยิ่งชุมชนเมืองขยายตัวเข้าคาบเกี่ยวกับชุมชนชนบทมากเท่าใด กรณีแบบนี้ก็ยิ่งเพิ่มขึ้นเท่านั้น
วันนี้จึงอยากให้ทำความรู้จักกับแมลงตัวหนึ่งครับ

ภาษาหนังสือพิมพ์เรียกว่า"แมลงเฟรชชี่" แต่ชาวบ้านร้านตลาดและนักศึกษาทั่วไปจะรู้จักมันในชื่อ "ด้วงก้นกระดก"
แมลงด้วงก้นกระดกนี้ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Paederus fuscipes และมีชื่อสามัญภาษาอังกฤษว่า Rove beetles
โดยปกติแล้วเป็นแมลงที่มีประโยชน์ในฐานะตัวห้ำที่คอยกินแมลงตัวเล็กๆจึงพบมากในพื้นที่การเกษตร นอกจากนี้ยังสามารถพบได้ในแถบชานเมือง
ลักษณะเป็นแมลงตัวยาวๆสีดำสลับส้ม ในตัวมันจะมีสารที่เป็นพิษกับผิวหนังของคน ทำให้เกิดการระคายเคืองและเกิดการอักเสบได้ การอักเสบของผิวหนังที่เกิดขึ้นจะเริ่มจากเป็นรอยทางแดงๆ จากนั้นก็จะเริ่มมีตุ่มน้ำพองขึ้นมา บางคนที่เกามาก อาจจะเกิดเป็นรอยสีน้ำตาลแดงและตุ่มหนองขึ้นได้

ความรุนแรงของโรค
ความรุนแรงของโรคมักมีจำกัดครับ ส่วนมากแล้วมักจะอยู่แค่การเจ็บแสบร้อนผิวหนัง หากทิ้งไว้ระยะหนึ่งก็สามารถหายเองได้
ยกเว้นก็แต่เข้าตา ถูกเป็นบริเวณกว้าง แพ้มาก หรือไปเกาจนติดเชื้อซ้ำซ้อนที่อาจจะเป็นปัญหาตามมาได้

ปัญหาที่เกี่ยวกับโรคนี้
โรคนี้โดยตัวมันเองไม่ใคร่รุนแรงนัก แต่มีปัญหาว่า คนจะเข้าใจผิดว่ามันเป็นโรคอื่น ซึ่งทำให้ต้องไปรักษาอย่างไม่จำเป็น
โรคที่เข้าใจผิดได้บ่อยๆก็คือเรื่องงูสวัด และแพ้ยา ซึ่งบางทีมาหาหมอด้วยเรื่องว่าหลังจากเป็นแล้วไปเป่าน้ำมนต์พ่นยาเขียว หลังจากนั้นแผลอักเสบติดเชื้อหนองไหลเยิ้ม ... เกิดโรคตามมาโดยไม่จำเป็น
งูสวัด มีลักษณะเป็นตุ่มน้ำพองใสได้เหมือนกัน เพียงแต่ว่าลักษณะของมันจะขึ้นตามแนวเส้นประสาทหรือdermatome (เพราะเชื้อพวกนี้เดินตามแนวเส้นประสาท)
แพ้ยาก็ต้องมีอาการหลังการกินยาหรืออาหารที่ต้องสงสัย
บางคนมาที่รพ.ด้วยปัญหากลัวเป็นงูสวัด แต่รอยที่ปรากฎเกิดเป็นทางยาวไม่ตรงตามแนวเส้นประสาท กลับไปเหมือนรอยตัวอะไรบางอย่างโดนบี้เป็นทางยาว อย่างนี้หมอก็มักไม่จ่ายยาต้านเชื้อไวรัสงูสวัดให้
สรุปว่า หากมีตุ่มน้ำพอง แสบร้อนขึ้น ถ้าไม่แน่ใจว่าเป็นเริม งูสวัด หรือไปโดนสัมผัสสารเคมี-สารก่อภูมิแพ้ ก็ลองไปพบแพทย์ดูก่อนเพื่อการวินิจฉัยและรักษาต่อไปครับ
...
และอีกปัญหาที่เกี่ยวกับโรคนี้คือ จะพบคนที่เป็นโรคนี้ได้มากในโรงงานอุตสาหกรรมที่เปิดทำงานล่วงเวลา และมักก่อปัญหาความเข้าใจผิดในโรงงานให้พนักงานคิดว่าตนเองแพ้สารเคมีในโรงงานครับ


การรักษา
อย่างที่บอกครับ ตอนโดนมักไม่ค่อยรู้ตัว ดังนั้นอาจจะไม่รู้ว่าเป็นอะไรกันแน่ ... ในระหว่างที่ไม่แน่ใจว่าเป็นอะไร ก็อาจจะใช้ยาแก้ปวด ประคบเย็น แล้วไปพบแพทย์
หรือถ้าเห็นชัดๆว่าไปบี้แมลงพวกนี้เข้า ก็ให้รีบไปล้างด้วยน้ำสบู่ โดยทั่วไปไม่ต้องใช้ยา อาจจะใช้ยาแก้แพ้แก้คัน หรือประคบเย็นก็ได้ ...
... ในรายที่แมลงพวกนี้เข้าตา

การป้องกัน
เนื่องจากแมลงพวกนี้มีตัวเล็กยาวและลื่น จึงมักลอดช่องมุ้งลวดได้อย่างสะดวกดาย แถมยังมีนิสัยเสียชอบเข้าไปซุกในที่นอนด้วย การป้องกันจึงทำได้ค่อนข้างยากนิดนึงครับ
ที่พอจะป้องกันได้ก็คือ ถ้าเจอแมลงพวกนี้ ไม่ให้ฆ่า แต่ให้เอาไปปล่อย , การเอาสิ่งดึงดูดแมลงพวกนี้ออกไป เช่น ช่วงฤดูที่แมลงเยอะ ก็อย่าเปิดไฟนีออนแสงขาวฟ้าทิ้งไว้เพราะจะล่อแมลงพวกนี้(บางสายพันธุ์) ถ้ามีปัญหามาก ให้เปลี่ยนเป็นไฟหลอดไส้สีเหลืองแทน
และที่สำคัญ ก่อนจะนอนให้สะบัดผ้าปูที่นอน ผ้าห่ม และปลอกหมอน ... เพราะหลายครั้งหลายคราวที่คนมักจะสัมผัสกับแมลงนี้ตอนนอนหลับ (นอนทับ)
ผมเองทับไปสองตัวแล้ว แห้งตายคาเตียงเป็นหลักฐานทีเดียวเชียว


อย่างที่เคยเน้นย้ำเสมอครับว่าเรื่องทางการแพทย์ไม่ได้มีอะไร100% ทุกอย่างต้องใช้ข้อมูลประกอบกันขึ้นมา ขาดเพียงข้อมูลใดข้อมูลหนึ่งอาจจะพาหลงทางเข้าป่าไปเลยก็ได้ ในผู้ป่วยรายข้างต้น อธิบายแล้วว่าลักษณะไม่เหมือน อาการไม่เหมือน ผลการตรวจพิเศษทางห้องปฏิบัติการก็ไม่เหมือน แต่ผู้ป่วยไม่เชื่อ เนื่องจากข้อมูลที่เค้าได้รับและเข้าใจคือ ถ้ามีตุ่มพองแดงและแสบร้อนต้องเป็นงูสวัดเท่านั้น
ถึงหมอจะยืนยันไปด้วยทั้งอาการทางคลินิกและการตรวจเซลล์ที่ไม่มีความคล้ายคลึงกับงูสวัดเลย ผู้ป่วยก็ไม่ค่อยจะเชื่อว่าเกิดจากการอักเสบผื่นแพ้ผิวหนัง ... ยังพยายามเชื่อว่าเป็นงูสวัดสายพันธุ์ใหม่มากกว่า
แต่ก็ต้องยืนยันการรักษาครับ ว่าต้องเป็นไปตามหลักฐานและหลักการ ... ผมก็ต้องจ่ายไปเพียงยาแก้แพ้แก้คัน ยาแก้อักเสบ(ปฏิชีวนะ) และครีมทาแก้แพ้ไป ไม่ได้จ่ายยาต้านไวรัสตามต้องการ ...



เกร็ดเล็กน้อยเกี่ยวกับแมลงก้นกระดก
1. การระบาดครั้งใหญ่ เกิดขึ้นที่โอกินาว่าเมื่อ1969 มีคนที่โดนแมลงตัวนี้แล้วเกิดอาการรุนแรง2000กว่าคน
//www.ajtmh.org/cgi/content/abstract/18/1/147
2. อาการ"ตาอักเสบแบบไนรูบี" เป็นชื่อเล่นๆของโรคตาอักเสบที่เกิดจากแมลงเหล่านี้เข้าตา เพราะแมลงเหล่านี้ก็พบได้มากแถวแอฟริกา
3. อาการทางผิวหนังอาจคล้ายคลึงจากการโดนแมลงที่ชื่อว่าBlister Beetle
4. ด้วงตัวที่มีพิษคือตัวเมีย ส่วนด้วงตัวผู้จะได้พิษจากแม่เพียงเล็กน้อย หรืออาจจะได้ในกรณีไปกินซากตัวเมีย ดังนั้นก็ไม่น่าแปลกใจที่บางคนจะเข้าใจว่าแมลงตัวนี้ไม่มีพิษ (เพราะอาจจะเคยโดน แต่โดนตัวผู้)

Create Date : 12 กรกฎาคม 2550 Last Update : 12 กรกฎาคม 2550 17:08:06 น. Counter : 4642 Pageviews.		14 comments
Share Tweet