อุทยานแห่งชาติผาแต้มมีสภาพเป็นเทือกเขาติดต่อกัน พื้นที่โดยทั่วไปมีลักษณะสูงๆ ต่ำๆสลับกันไป อยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเลประมาณ 100-600 เมตร แนวเขตด้านทิศตะวันออกอยู่ติดกับประเทศลาว ซึ่งมีแม่น้ำโขงเป็นแนวเขตโดยตลอดด้วยความยาวประมาณ 63 กิโลเมตร สภาพพื้นที่โดยรวมเป็นลานหิน รอบแนวเขตถัดจากฝั่งแม่น้ำโขงจะเป็นหน้าผาสูงชัน มีภูผาที่สำคัญได้แก่ภูผาขาม ภูผาเมย ภูผาเจ็ก ภูผาสร้อย ฯลฯ อุทยานแห่งชาติผาแต้มเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของห้วยต่างๆมากมาย เช่นห้วยช้าง ห้วยภูโลง ห้วยฮุง ห้วยลาน ห้วยเพราะ ห้วยแยะ ฯลฯ

สภาพป่าโดยทั่วไปเป็นป่าเต็งรัง ตามพื้นดินมีหินน้อยใหญ่โผล่ขึ้นมา พื้นที่บางตอนมีลักษณะเป็นป่าโปร่งเต็มไปด้วยต้นไม้แคระแกร็น แต่มีความสวยงามตามธรรมชาติ พันธุ์ไม้ที่สำคัญได้แก่เต็ง รัง เหียง ประดู่และเหมือดต่างๆ พืชพื้นล่างเป็นพวกไผ่ป่า หญ้าต่างๆ ข่อยหิน มีไม้ดอกที่สวยงามขึ้นแทรกอยู่ตามซอกลานหินทั่วไปและแผ่กระจายเต็มพื้นที่ เช่น หยาดน้ำค้าง แดงอุบล เอ็นอ้า เหลืองพิสมร กระดุมเงิน หัวไก่โอก มณีเทวา ฯลฯ นอกจาก นี้ยังมีป่าสนสองใบที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ กระจัดกระจายอยู่ในส่วนที่เป็นพื้นราบบนภูต่างๆ ทั่วพื้นที่

สัตว์ป่าที่พบได้ทั่วไปตามคำบอกเล่าของหัวหน้าอุทธยานฯ ก็มีพวกอีเห็น สุนัขจิ้งจอก กระต่ายป่า อีเก้ง ชะมด บ่าง ในฤดูแล้งเมื่อระดับน้ำในแม่น้ำโขงลดลงมากจะพบเห็นสัตว์ประเภทหมูป่า เลียงผา ว่ายน้ำข้ามมาจากฝั่งประเทศลาวอยู่เสมอๆ เนื่องจากอาณาเขตบางส่วนอยู่ในลำน้ำโขงจึงมีปลาน้ำจืดชนิดต่างๆ มากมาย ได้แก่ปลาบึก ปลาตะเพียน ปลาคลัง ปลาเทโพ ฯลฯ นกนานาชนิดที่พบเห็น เช่นนกขุนทอง นกยูง เหยี่ยว อีกา นกขุนแผน นกกระเต็น

พราวพรายกับสุนิสาตื่นตั้งแต่ตีห้า รีบเข้าไปอาบน้ำแต่งตัวในห้องน้ำที่อยู่ไม่ไกลจากบริเวณที่ตั้งเต้นท์ แล้วออกเดินกันไปเรื่อยๆ ท้องฟ้ายังมืดมิด อากาศเย็นเฉียบ สองสาวสวมเสื้อวอร์มที่เอาติดตัวมาด้วย ตามคำบอกกล่าวล่วงหน้าของอรรณพที่บอกว่าอากาศในอุทธยานค่อนข้างเย็นเพราะมีภูเขาล้อมรอบ มีฝนชุกตามสภาพที่ตั้ง เมื่อเดินกันมาถึงบริเวณดงไม้ หญิงสาวทั้งสองก็มองไปตามสุมทุมพุ่มพฤกษ์ที่ยังมีหยดน้ำค้างเกาะพราวอยู่เต็ม หมอกบางๆลอยอ้อยอิ่งอยู่รอบตัว เสียงนกร้องจุ๊กจิ๊กบินร่อนไปมาน่ารักน่าเอ็นดู

พราวพรายสูดอากาศบริสุทธิ์เข้าไปเต็มปอด รู้สึกสบายใจขึ้นมากเมื่อได้เห็นต้นไม้ดอกไม้นานาพันธ์ที่ขึ้นอยู่รอบๆ ตามคาคบมีเอื้องป่าหลากสีแกว่งไกวล้อสายลมอ่อนๆอยู่สูงลิบบนพื้นก็มีดอกไม้ป่าดอกจิ๋วๆหลากสีขึ้นแทรกอยู่เป็นกอๆ รวมทั้งพืชตระกูลเฟิร์นหน้าตาแปลกๆที่ขึ้นแซมอยู่ตามโคนต้นไม้

“สบายจังเลยนะ แอ๋ว นานๆได้มาเที่ยวแบบนี้ก็ดีเหมือนกัน”
สุนิสามองหน้าตาที่สดใสชื่นบานของอีกฝ่าย “อารมณ์ดีขึ้นแล้วใช่ไหมล่ะ หน้าตาเบิกบานผิดกับเมื่อคืนนี้เป็นคนละคนเลย”
“เมื่อคืนกับเช้านี้ก็เหมือนกันแหละ”
“เหมือนที่ไหนล่ะ เมื่อคืนตอนที่เถียงกับนิคน่ะ หน้าทั้งหงิกทั้งเครียดเลย ตาก็ดุยังกับแม่เสือสาวแน่ะ” สุนิสาวิจารณ์ “เช้านี้หายโมโหนิคแล้วใช่ไหมล่ะ?”
พราวพรายยักไหล่ สีหน้าเปลี่ยนไปเล็กน้อยเมื่อนึกถึงคำพูดของเจ้าหน้าดุเมื่อคืนนี้ “เปล่า ไม่ได้โมโหใครหรอก แค่เซ็งนิดหน่อยเท่านั้นที่ต้องมาเจอคนที่พูดอะไรขวานผ่าซาก ไม่เกรงใจชาวบ้านอย่างนายนั่น”

สุนิสาอยากจะบอกเพื่อนว่าเธอกับนิคก็พอๆกัน ชายหนุ่มคนนั้นแม้จะพูดอะไรตรงๆ แต่ก็ไม่ถึงกับขวานผ่าซากอย่างที่ถูกกล่าวหา ท่าทางเขาสุขุมและใจเย็นเป็นผู้ใหญ่กว่าเพื่อนของเธอมาก สีหน้าของเขาก็ดูปกติตอนที่โต้ตอบกัน ในขณะที่พราวพรายทำคอแข็ง สีหน้าตึงเปรี๊ยะ แต่ก็รู้ว่าถ้าพูดออกไปอย่างนั้นมีหวังถูกเพื่อนโกรธหาว่าเข้าข้างคนอื่น เลยคิดว่าเงียบเอาไว้ดีกว่า

“เออ ก็อย่าไปถือสาเขาเลยนะ เขาคงเป็นผู้ใหญ่กว่าพวกเราหลายปี” สุนิสาพยายามประนีประนอม
“ใช่ แก่งั่กเลยละ สงสัยว่าจะแก่กว่าพี่ณพอีกมั้ง” พราวพรายกระแทกเสียง
สุนิสาหัวเราะขำความพาลของอีกฝ่าย “บ้าน่ะสิ เราว่าเขาคงอายุสักสามสิบเท่านั้นแหละ พี่ณพน่ะปีนี้ปาเข้าไปตั้งสามสิบห้าแล้ว”
“นิสัยแย่ๆแบบนี้พี่จันทน์จะชอบเหรอ? ถ้าเป็นแฟนกันจริงเราคงเสียดายพี่จันทน์ตายเลย ทั้งสวยทั้งหวาน หาแฟนได้ดีกว่านายนิคอีกหลายคน”
“อ้าว เปลี่ยนใจแล้วหรือ เมื่อคืนยังเชียร์สองคนนี่เหย็งๆอยู่เลย” สุนิสารู้สึกขำ
“ฮื่อ ไม่เชียร์แล้ว เชียร์พี่จันทน์ให้สนใจคนอื่นดีกว่า” พราวพรายตอบดื้อๆ เหมือนเด็กๆ
“แอ๋วเห็นหรือยังล่ะว่าเจ้าคนนี้มันร้ายแค่ไหน ท่าทางก็โอหัง ทำยังกับว่าคนไทยงี่เง่า ไม่เก่งไม่ฉลาดเหมือนพวกมัน ตอนแรกเราคิดว่าจะให้อภัยมันแล้วเชียวนา ที่มาทะเลาะกับเราที่ออฟฟิศสองสามครั้งน่ะ แต่ตอนนี้เปลี่ยนใจแล้ว นอกจากไม่ให้อภัยแล้วถ้ามีโอกาสก็จะแก้แค้นมันให้หน้าแตกไปเลย”
“ใจเย็นๆดีกว่า พราว อย่าไปสนใจเขาเลย เที่ยวกันจบแล้วก็คงไม่ได้พบกันอีกหรอก จริงไหม?”

สุนิสาพยายามพูดให้เพื่อนเลิกถือสากับคำพูดของหนุ่มต่างชาติคนนั้น ทั้งๆที่เธอก็ไม่เห็นว่าเขาจะเป็นคนยโสโอหังอย่างที่พราวพรายกล่าวหา แต่การที่อยู่บ้านเดียวกันมานานพอสมควรทำให้รู้นิสัยเพื่อนดีว่าเป็นคนโกรธง่ายหายเร็ว ต่อไปเมื่อไม่ได้พบเห็นกันอีก เธออาจจะหายโกรธชายหนุ่มผู้นั้นไปแล้วก็ได้

สองสาวเดินคุยกันมาเรื่อยๆจนเห็นอาคารชั้นเดียวหลังย่อมๆ ซึ่งเป็นศูนย์บริการนักท่องเที่ยวอยู่ข้างหน้า พอเดินมาถึงหน้าอาคารดังกล่าวสุนิสาก็หันมาทำหน้าเหยเกกับเพื่อน

“รอแป๊บนะ พราว ปวดท้องจัง ขอไปเข้าห้องน้ำก่อน”

พูดจบเธอก็วิ่งเร็วจี๋ขึ้นบันไดเข้าไปในอาคาร หายเข้าไปในห้องน้ำที่อยู่ลึกเข้าไปด้านใน พราวพรายมองตามหลังเพื่อนไป คิดว่าเข้าไปรอสุนิสาข้างในดีกว่า อย่างน้อยก็คงมีที่นั่งให้ได้พักขาบ้าง เดินกันมาตั้งหลายกิโลเมตรแล้ว แต่พอพ้นบันไดหินสามขั้นขึ้นไปเธอก็ชะงักกึก เพราะตรงหน้าเคาเตอร์ มีผู้ชายสามคนกับผู้หญิงอีกหนึ่งคนยืนออกันอยู่ กำลังพยายามพูดอะไรกับเจ้าหน้าที่อุทธยานฯ หน้าตาเด็กๆ ซูซานถือเอกสารปึกหนึ่งอยู่ในมือ หน้าตาเหรอหราของเด็กหนุ่มคนนั้นทำให้พราวพรายเดาได้ไม่ยาก ว่าเขาคงไม่เข้าใจว่าชาวต่างชาติสี่คนนั้นต้องการอะไรจากเขา

ทันทีที่เห็นผู้ชายคนที่ว่าเธออย่างไม่ไว้หน้าเมื่อคืนที่ผ่านมา พราวพรายก็หมุนตัวกลับจะลงบันไดไป แต่ช้าไปเสียแล้วเพราะเจ้าหน้าที่หนุ่มน้อยคนนั้นร้องเรียกเธอเสียงดังอย่างโล่งใจ

“พี่ครับ เชิญทางนี้หน่อยได้ไหมครับ ช่วยผมหน่อย ผมไม่รู้ว่าฝรั่งพวกนี้เขาถามอะไรผม”
เสียงของเขาทำให้อเมริกันหนุ่มสาวทั้งสี่หันมามองเธอเป็นตาเดียวกัน ซูซานร้องขึ้นมาทันทีอย่างดีใจ “โอ๊ะ พราวมาพอดีเลย ช่วยหน่อยได้ไหม เราอยากรู้อะไรหลายเรื่อง แต่คุณคนนี้เขาคงไม่เข้าใจ”

เมื่อไม่อาจปฏิเสธได้พราวพรายก็เลยต้องเดินเข้าไปหาพวกเขาอย่างจำ ใจ ฝืนทักทายคนทั้งสี่ตามมารยาท ต่อจากนั้นก็ไม่ยอมมองหน้าใครเลยนอกจากซูซาน

“มีอะไรจะให้ช่วยหรือคะ ซู?”

เจ้าหน้าที่ผู้นั้นรีบอธิบายก่อนที่ซูซานจะตอบ “เขาขอเอกสารเกี่ยวกับอุทธยานฯ ผมก็ให้เขาไป เขาคงอ่านไม่ออกเพราะเป็นภาษาไทย เลยซักผมกันใหญ่ แต่ผมไม่รู้เรื่องหรอก ภาษาอังกฤษผมแย่”
พราวพรายยื่นมือไปขอเอกสารจากซูซาน “อยากรู้เรื่องในเอกสารนี่ใช่ไหมคะ?”
ซูซานพยักหน้าอย่างกระตือรือร้น “เราอยากรู้เรื่องอุทธยานฯแล้วก็เรื่องอื่นๆในโขงเจียม ฉันจะขอบคุณมากเลยถ้าคุณจะช่วยอ่านแล้วแปลบางตอนให้เราฟัง”
พราวพรายพลิกอ่านเอกสารในมืออย่างคร่าวๆ “อยากรู้เรื่องอะไรคะ ในนี้เท่าที่เห็นจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับอุทธยานแห่งชาติในประเทศไทย แม่น้ำโขง อะไรพวกนี้แหละค่ะ อ้อ..แล้วก็สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจในอุทธยานแห่งนี้”
“อยากรู้เรื่องแม่น้ำโขงก่อน ฉันเคยรู้มาบ้างว่าแม่น้ำโขงยาวมาก ไหลผ่านหลายประเทศด้วย อยากรู้ว่าต้นกำเนิดของมันอยู่ที่ไหน ไหลผ่านประเทศไหนบ้าง”

พราวพรายพลิกเอกสารในมือ เมื่อพบหน้าที่เกี่ยวกับเรื่องที่ซูซานต้องการเธอก็อ่านในใจคร่าวๆแล้วถ่ายทอดให้คนทั้งสี่ฟัง

“แม่น้ำโขงมีต้นกำเนิดมาจากที่ราบสูงทิเบตในมณฑลขิงไห่ในประเทศจีนไหลผ่านมณฑลยูนาน ออกจากประเทศจีนที่เมืองเชียงรุ้ง กลายเป็นเส้นกั้นเขตแดนระหว่างพม่ากับจีน พม่ากับลาวและลาวกับไทย…”
คำอธิบายโดยสรุปของเธอถูกขัดจังหวะด้วยเสียงของซูซาน
“ขอโทษนะ พราว คุณจะขัดข้องไหม ถ้าฉันจะขอให้อีริคช่วยบันทึกคำอธิบายของคุณลงในวีดีโอเพราะฉันคงจดตามไม่ทัน”

พราวพรายเงยหน้าขึ้นมองก็เห็นผู้ชายที่ชื่ออีริค กำลังใช้กล้องวิดีโอบันทึกภาพอยู่ โดยผู้ชายอีกสองคนยืนมองอยู่ใกล้ๆ

“ไม่เป็นไรค่ะ ตามสบาย” เธอตอบตามมารยาท
“ผมว่าเราไปนั่งที่เก้าอี้ตรงโน้นดีไหม คุณพราวจะได้ไม่เมื่อย เพราะอาจจะใช้เวลามากเหมือนกัน” เฟรดเป็นคนเสนอ

ในที่สุดหญิงชายทั้งห้าก็ไปนั่งรวมกันอยู่ในหมู่เก้าอี้ที่อยู่ไกลออกไป สุนิสาซึ่งเดินออกมาจากห้องน้ำ เห็นทุกคนนั่งรวมตัวกันอยู่ก็เลยเดินเข้ามาสมทบ

หลังจากทักทายกับคนอื่นๆแล้วสุนิสาก็ถามพราวพรายว่า “ทำอะไรกันน่ะ ท่าทางเป็นการเป็นงานกันจัง”
“ซูซานขอให้แปลเรื่องในเอกสารให้ คงจะเอาไปใช้เกี่ยวกับสารคดีอะไรของเขาละมัง เออ..ภาษาอังกฤษของแอ๋วก็ดีนี่ ช่วยแปลแทนเราหน่อยได้ไหมล่ะ เราอยากกลับไปที่เต้นท์หน่อย” พราวพรายรีบหาทางเลี่ยงจากคนที่บังอาจมาทำให้เธอเสียหน้า
“ไม่เอาหรอก เรื่องอะไรจะมาโบ้ยให้เรา อีกอย่าง ภาษาอังกฤษของพราวดีกว่าเราเยอะแยะ” แล้วเธอก็ลดเสียงลงเล็กน้อย “จะหนีหน้าตานิคล่ะสิ ช่างเขาปะไร ทำเฉยๆเสียก็แล้วกัน เขาเองก็ยังทำเฉยๆนี่นา”

พราวพรายชำเลืองค้อนเพื่อนอย่างโกรธๆที่มาทำเป็นรู้เท่า ในที่สุดก็จำใจต้องอธิบายต่อไป

“ช่วงที่ไหลผ่านประเทศไทยกับลาวแบ่งออกเป็นสองช่วง ช่วงแรกกั้นพรมแดนระหว่างจังหวัดเชียงรายทางเหนือของไทยกับแขวงบ่อแก้วของลาว” ตอนนี้พราวพรายเห็นจากหางตาว่านิคกางแผนที่แผ่นหนึ่งลงบนโต๊ะกลาง ใช้ปากกาแมจิคในมือลากเส้นลงไป โดยมีเฟรดช่วยชี้ให้ เธอพูดต่อไปว่า “แล้วไหลเข้าไปในประเทศลาว ไหลผ่านออกจากลาวที่เวียงจันทน์ กลายเป็นเส้นกั้นเขตแดน ระหว่างไทยกับลาวตอนล่างอีกครั้งหนึ่ง”

“ในเอกสารเขาบอกหรือเปล่า ว่าแม่น้ำสายนี้ไหลผ่านจังหวัดไหนบ้าง ในประเทศของคุณ” ซูซานถาม

พราวพรายนึกอยากจะค้อนซูซาน ก็เธออุตส่าห์จงใจอ่านข้ามไปเพราะเห็นว่ามันเยิ่นเย้อเกินความจำเป็น แต่สาวอเมริกันคนนี้ก็ช่างละเอียดละออเสียเหลือเกิน อยากรู้อะไรนักหนาก็ไม่รู้ ถึงบอกไปก็คงไม่รู้จักหรอก

“เอ้อ ก็ผ่านหลายจังหวัดแถบนี้แหละค่ะ เลย หนองคาย นครพนม มุกดาหาร อุบลฯ” เธอเห็นนายนิคเขียนอะไรยุกยิกบนแผนที่แผ่นนั้นอีกแล้ว

หญิงสาวหยุดพักเหนื่อยอึดใจหนึ่ง ตาก็กวาดมองข้อมูลในเอกสาร ใจก็นึกตำหนิตัวเองว่าไม่ควรตามสุนิสาขึ้นมาบนอาคารหลังนี้เลย แม่น้ำบ้านี่ก็ไม่รู้จะอะไรกันนักกันหนา ไหลเข้าไหลออกอยู่ได้ อีกนานเท่าไรล่ะเนี่ยถึงจะไหลลงทะเลให้หมดเรื่องหมดราวไป จะได้ขอตัวไปจากที่ตรงนี้เสียที

“หลังจากนั้นก็ไหลเข้าไปในลาวอีกช่วงหนึ่งที่เมืองปากเซ แขวงจำปาศักดิ์” หญิงสาวแอบคิดในใจว่าทำไมแม่น้ำสายนี้ถึงเข้าไปในลาวหลายรอบจัง “พอถึงเมืองโขงในแขวงจำปาศักดิ์ก็ไหลเข้าสู่กัมพูชาที่เมืองสตรึงเตรง ไหลออกจากกัมพูชาที่พนมเปญ เข้าประเทศเวียตนามแล้วแยกออกเป็นหลายสายตรงบริเวณที่เรียกว่าดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงก่อนจะไหลลงทะเลจีนใต้”

พราวพรายถอนหายใจยาวอย่างโล่งอก รู้สึกดีใจที่ในที่สุดแม่น้ำโขงก็ยอมไหลลงทะเลเสียที ตอนนี้ก็คงจะหมดหน้าที่ของเธอแล้ว แต่แล้วเธอก็ต้องผิดหวัง

“ฉันเคยรู้มาว่าแม่น้ำโขงยาวมาก ยาวเกือบห้าพันกิโลเมตร ยาวขนาดนั้นจริงๆหรือ?” ซูซานถามอย่างกระตือรือร้น
หญิงสาวจำใจต้องก้มลงหาข้อมูลต่อไป “ในนี้เขาบอกว่าแม่น้ำโขงตลอดสายมีความยาว 4,880 กิโลเมตร อยู่ในประเทศจีนประมาณ 2,130 กิโลเมตร” แล้วพยายามสรุปให้สั้นที่สุดว่า “ที่เหลือก็แบ่งๆกันไปในประเทศต่างๆ ที่ไหลผ่าน”
แต่สาวอเมริกันคนขยันก็ยังมีคำถามอีกจนได้ “แล้วที่ผ่านประเทศไทยของคุณล่ะกี่กิโลเมตร? เอกสารนั่นบอกไว้หรือเปล่า?”
พราวพรายก้มลงอ่านเอกสารอีกครั้ง “ ประมาณ 955 กิโลเมตร” แล้วก็เลยประชดแถมให้เสียเลยก่อนที่ซูซานจะถามอีก “ผ่านลาว 789 กิโลเมตร กัมพูชา 490 เวียตนาม 230 พม่า 234 จบแล้วค่ะ”

หญิงสาวแอบสะกิดเพื่อนเป็นทำนองบอกว่าควรจะขอตัวกลับไปที่เต้นท์ได้แล้ว แต่พอเธอขยับตัวจะลุกพร้อมกับยื่นเอกสารคืนให้ซูซาน หญิงสาวผู้นั้นก็ทำสีหน้าเกรงใจ

“ขอบคุณมากเลยนะพราว เกรงใจคุณจัง แต่ก็อยากจะได้ข้อมูลเกี่ยวกับอุทธยานแห่งชาติในประเทศไทยเพิ่มเติมอีกสักหน่อย ขอโทษด้วยนะที่ต้องรบ กวน”

พราวพรายอยากจะปฏิเสธเพราะอยากจะกลับไปที่เต้นท์เต็มทีแล้ว แต่แล้วด้วยน้ำจิตน้ำใจของคนไทยคนหนึ่งที่ถึงอย่างไรก็ยังมีความโอบอ้อมอารี อย่างน้อยก็ต่อคนต่างชาติที่เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวในเมืองไทย เอาเงินตราต่างประเทศมาให้ เธอเลยจำใจต้องเปิดเอกสารอีกครั้ง เมื่อพบข้อมูลที่ต้องการก็สรุปให้ชาวต่างชาติทั้งสี่ฟังสั้นๆ

“ประเทศเรามีอุทธยานแห่งชาติที่ขี้นทะเบียนแล้วทั้งหมด 123 แห่ง มีมากที่สุดที่ภาคเหนือ 59 แห่ง จังหวัดที่มีอุทธยานมากที่สุดคือเชียงใหม่ 13 แห่ง ภาคใต้มี 40 แห่ง ภาคอีสาน 24 แห่ง ส่วนภาคกลาง ภาคตะวันออกและตะวันตกมีรวมกัน 25 แห่ง”
เฟรดถามเพิ่มเติมว่า “กฏหมายเกี่ยวกับอุทธยานแห่งชาติในประเทศคุณ กำหนดไว้หรือเปล่าว่าต้องมีพื้นที่อย่างน้อยที่สุดกี่เอเคอร์”
“ ในเอกสารนี้ระบุว่าอุทธยานที่จะขึ้นทะเบียนเป็นอุทธยานแห่งชาติ ได้ จะต้องมีพื้นที่ทั่วทั้งบริเวณไม่น้อยกว่า 6,250 ไร่ หรือประมาณ 10 ตารางกิโลเมตร ฉันไม่รู้ว่ากี่เอเคอร์ คุณคงต้องไปคำนวนเอาเอง” แล้วเธอก็อ่านแถมให้อีกหน่อยว่า ”ที่สำคัญในพื้นที่ของอุทยานแห่งชาตินั้นจะต้องมีธรรมชาติและวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม หลักเกณฑ์อื่นๆนอกจากนี้ก็คงคล้ายๆกับในประเทศคุณ”

พอพูดจบหญิงสาวก็รีบลุกขึ้นยืน ส่งเอกสารในมือคืนให้ซูซานแล้วบอกขอตัว “แค่นี้ใช่ไหมคะ ซู แอ๋วกับฉันคงต้องขอตัวกลับไปที่เต้นท์เสียที ายออกมาตั้งแต่ยังไม่สว่าง ป่านนี้แพตตี้กับใครๆคงสงสัยแย่แล้วว่าเราสองคนหายไปไหน”

ซูซานเข้ามาจับไม้จับมือพราวพราย “ขอบใจมากเลยนะ พราว ถ้าไม่ได้คุณช่วย คงลำบากเหมือนกัน จะเอากลับไปให้คนที่โน่นช่วยแปลก็ไม่รู้ว่าใครจะช่วยได้ แล้วภาษาอังกฤษของคุณก็ดีมาก สำเนียงอเมริกันแท้เลย ไม่ยักเหมือนที่คนเอเซียส่วนใหญ่พูดภาษาอังกฤษ จริงไหมเฟรด นิค?”

พราวพรายฝืนยิ้มรับคำชมที่ไม่รู้ว่าออกมาจากใจจริงหรือเปล่า เพราะรู้ว่าฝรั่งส่วนใหญ่ปากหวาน แต่ก็อดนึกในใจไม่ได้ว่า ‘ ก็แน่ละ ฉันเรียนโรงเรียนแม่ชีมาตั้งแต่อนุบาลจนถึงมัธยมหกนะจ๊ะ แถมยังมีครูชาวอเมริกันมาสอนพิเศษให้ถึงบ้าน อาทิตย์ละสองวันๆละสามสี่ชั่วโมงอยู่หลายปีอีกต่างหาก ภาษาอังกฤษของฉันจะแย่ได้อย่างไรกันล่ะ พ่อแม่ฉันลงทุนให้ตั้งเยอะแยะ ถ้าอวดแขกไม่ได้ก็เสียเงินเปล่าสิ ‘

ส่วนผู้ชายสามคนรวมทั้งนิคก็เอ่ยปากขอบคุณ พราวพรายเพียงแต่ยิ้มให้เป็นพิธี รีบชวนสุนิสาเดินลงจากอาคารไปโดยเร็ว ก่อนจะมีใครเปลี่ยนใจเรียกร้องให้ทำหน้าที่ล่าม หรือพนักงานแปลเอกสารจำเป็นให้อีก

สองสาวเดินกลับมาถึงบริเวณที่ตั้งเต้นท์เมื่อแปดนาฬิกากว่าๆเล็กน้อย อรรณพอาบน้ำแต่งตัวเรียบร้อยแล้ว เขาโหวกเหวกว่า “หายไปไหนกันหมด เตรียมตัวกันพร้อมหรือยัง จะได้ออกไปหาอาหารเช้าข้างนอกกินกัน กินแล้วจะได้แวะเที่ยวกันต่อ ฝรั่งสี่คนนั่นก็ไม่รู้ว่าหายไปไหน ตื่นมาก็ไม่เจอใครแล้ว”

“เขาออกไปเดินเล่นกันค่ะ พี่ณพ ตอนนี้อยู่ที่ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ซูเขาไปขอเอกสารเกี่ยวกับอุทธยานฯน่ะค่ะ เดี๋ยวคงกลับมา” สุนิสาบอก
“บ๊ะ ตื่นกันแต่เช้า เมื่อคืนกว่าจะแยกย้ายกันไปนอนได้ก็เกือบตีสอง เช้านี้ยังมีแรงลุกออกไปเดินอีกเรอะ”
“พวกนั้นเขาคงไม่ได้กินเหล้ามากเหมือนพี่ณพกับพี่บ็อบละมังคะ?” สุนิสาค่อนคนรักของเธอด้วยสีหน้ายิ้มแย้ม
“ทำไมจะไม่มาก ก็กินพอๆกันแหละ” อรรณพไม่ยอมเป็นขี้เมาคนเดียวหรอก

พักใหญ่หลังจากคนที่รออยู่ที่เต้นท์เตรียมตัวเรียบร้อยพร้อมจะออกไปหาอาหารเช้ารับประทาน หนุ่มสาวต่างชาติทั้งสี่ก็เดินกลับมาถึง พูดคุยกันอีกครู่หนึ่งก็ขึ้นรถออกไปด้วยกัน ชาญชัยรออยู่แล้วในร้านอาหารที่นัดกันเอาไว้ มื้อนี้ตกลงกันเอาไว้แล้วว่าให้ต่างคนต่างสั่งอาหารแบบที่ตัวเองต้องการ โดยต่างคนต่างจ่าย ซึ่งเมื่อสั่งกันเสร็จเรียบร้อยก็ปรากฏว่ากลายเป็นอาหารเช้านานาชาติ ทั้งแบบฝรั่งคือขนมปังไข่ดาวกับกาแฟร้อน แบบไทยๆคือข้าวราดแกงกับโอเลี้ยง แบบจีนคือโจ๊กกับปาท่องโก๋ กลั้วคอด้วยชาจีนใสแจ๋วเหมือนน้ำล้างจาน อาหารเช้าที่แปลกแหวกแนวที่สุดคือแบบอีสาน ข้าวเหนียวไก่ย่างกับน้ำอัดลม!

“โปรแกรมวันนี้มีอะไรมั่งล่ะ เฮีย” เป็นคำถามของชลธิศ
“ก็กำลังคุยกับเจ้าชัยอยู่นี่แหละ” อรรณพพยักหน้าไปที่ชาญชัย ซึ่งนั่งอยู่ตรงหัวโต๊ะใกล้กับเขา
“เห็นณพบอกว่าอยากเดินป่ากันไม่ใช่หรือ ว่าแต่จะเดินกันไหวหรือเปล่า หลายกิโลเลยนะ” ชาญชัยพูดยิ้มๆ กวาดสายตาไปทางผู้หญิงสี่ห้าคนที่นั่งรวมกลุ่มอยู่ใกล้ๆกัน
“พวกผู้ชายคงไม่มีปัญหาหรอกฮะ พี่ชัย ส่วนใหญ่ก็ผ่านการฝึกหนักๆกันมาทั้งปีอยู่แล้ว ยิ่งตชด.ด้วยแล้ว เดินทนกันทั้งนั้น ออกลาดตระเวนกันแต่ละทีเป็นสิบๆกิโล” ชลธิสว่า
“เอ็งกินเหล้าจัดขนาดนั้นยังออกลาดตระเวนไหวหรือวะ?” อรรณพสัพยอก “สงสัยจะอยู่เฝ้ากองร้อยฯ ส่งแต่ลูกน้องออกไปลาดตระเวนมากกว่า”
“อ้าว เป็นงั้นไป มาขัดขากันเองเสียแล้ว”
“ผู้หญิงก็ไม่มีปัญหาหรอกค่ะ พี่ชัย เดินแข่งกับพวกผู้ชายยังได้เลย” จันทนาพูดแทรกขึ้นมา
“ถ้าอยากจะเดินป่าศึกษาธรรมชาติก็ควรจะเป็นเส้นทางที่ไม่ยาวมาก ใช้เวลาไม่เกินครึ่งวัน มีสามเส้นทางให้เลือก” ชาญชัยอธิบาย
“อะไรบ้างคะ?” จันทนาซักอย่างสนใจ
“เส้นทางแรกเรียกว่าเส้นทางแมกไม้สายธาร เป็นการเดินป่าชมธรรมชาติป่าเขา น้ำตก ลำธาร อะไรพวกนี้แหละ มีน้ำตกหลายแห่งด้วย เผื่อใครอยากจะเล่นน้ำตก”
“ก็น่าสนใจเหมือนกันนะคะ” สุนิสาออกความเห็น เธอค่อนข้างสนใจเส้นทางนี้ เพราะคิดว่าเผื่อจะได้ลงเล่นน้ำตกบ้าง จุดประสงค์สำคัญมากกว่านั้นคืออยากอวดชุดว่ายน้ำที่ยังไม่มีโอกาสได้ใส่เลย อุตส่าห์ลงทุนซื้อมาไม่ใช่ถูกๆ
อีริคถามบ้างว่า “อีกสองเส้นทางล่ะ ชัย ไปไหนบ้าง?”
“เส้นทางศิลปะถ้ำกับเส้นทางทุ่งดอกไม้ป่า”
“ศิลปะถ้ำหรือ?” ซูซานถามแทรกขึ้นมาอย่างตื่นเต้น “ฟังแต่ชื่อก็น่าสนใจแล้วละ หมายถึงแถวที่มีภาพเขียนโบราณยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่ณพเล่าในรถใช่ไหม”
“มีภาพเขียนโบราณให้ดูบ้างเหมือนกัน ภาพพวกนี้มีกระจัดกระจายอยู่ตามหน้าผาหลายแห่ง แต่ถ้าจะดูกันแบบเป็นเรื่องเป็นราวก็ต้องที่ผาแต้ม มีมากที่สุด” ชาญชัยอธิบายในฐานะเจ้าถิ่น
อมราถามบ้างว่า “เส้นทางทุ่งดอกไม้ป่าล่ะคะ พี่ชัย น่าสนใจไหม?”
“ก็ดีเหมือนกัน แต่ส่วนใหญ่จะมีแต่ดอกไม้นะ พวกผู้ชายอาจจะไม่สนใจก็ได้”

คณะพรรคพูดคุยออกความเห็นกันอยู่นานแต่ตกลงกันไม่ได้ ชาญชัยจึงช่วยจัดการให้โดยเสนอว่า “เอาแบบนี้ดีไหม ไม่ต้องเที่ยวตามเส้นทางที่ว่านั่น เจาะเที่ยวเป็นจุดๆดีกว่า เลือกเฉพาะจุดที่สมาชิกส่วนใหญ่สนใจ คิดว่าไง”

คราวนี้คนส่วนใหญ่เห็นด้วย ในที่สุดก็ตกลงกันคร่าวๆว่าจะไปชมภาพเขียนโบราณที่ผาแต้ม แวะไปดูแม่น้ำสองสี เสาเฉลียง เถาวัลย์ยักษ์ที่ชาญชัยบอกว่า มีขนาดเท่าเสาต้นใหญ่ๆ คนขึ้นไปนั่งได้อย่างสบายครั้งละหลายคน แล้วก็อะไรอีกสองสามแห่ง อาจจะแวะเที่ยวน้ำตกสวยๆสักแห่ง เช่นน้ำตกสร้อยสวรรค์หรือน้ำตกทุ่งนาเมือง อรรณพขอร้องให้ชาญชัยช่วยจัดโปรแกรมให้ โดยจะเริ่มออกท่องเที่ยวจุดแรกกันหลังอาหารมื้อนี้