Bloggang.com : Michiyo : หลากความเชื่อเกี่ยวกับยา ที่คนไทยคิดว่าเข้าใจถูก by-หมอแมว-

หลากความเชื่อเกี่ยวกับยา ที่คนไทยคิดว่าเข้าใจถูก by-หมอแมว-

ความเชื่อเกี่ยวกับยา
การที่ได้มาทำงานที่โรงพยาบาลในเมืองเล็กๆก็เป็นประสบการณ์ที่แปลกไปอีกแบบสำหรับผม
การทำงานในโรงพยาบาลรัฐบาลขนาดใหญ่ในกรุงเทพ จะรู้สึกอย่างนึง
และเทียบกับการทำงานในโรงพยาบาลเอกชน ที่ก็รู้สึกไปอีกอย่างนึง

เมื่อได้มาทำงานในโรงพยาบาลต่างจังหวัด สิ่งหนึ่งที่จะพบคือความเชื่อความเข้าใจของคนที่มารักษาเกี่ยวกับการใช้ยาที่แปลกๆ
แปลกบางอย่าง แค่ตลก
แปลกบางอย่างตลกไม่ออก เพราะกลายเป็นการทำให้รักษาไม่หาย
แปลกบางอย่างนอกจากรักษาไม่หายยังกลายเป็นแย่ไปกว่าเดิม
พวกที่ตลกไม่ออกทั้งหลายก็เพราะว่าไม่เชื่อในการรักษาและมุ่งมั่นเชื่อว่าสิ่งที่ตนคิดถูกแน่นอน เถียงกันหน้าดำหน้าแดง

ความเชื่อเหล่านั้นกำลังจะโดนตีแผ่

1. ยาฉีดดีกว่ายากิน
ความคิดแบบนี้นำมาซึ่งความยากลำบากในการทำงานทั้งในห้องฉุกเฉิน ห้องตรวจทั่วไป และในตึกผู้ป่วยใน

ยาฉีด ที่จริงแล้วเป็นอีกรูปแบบหนึ่งของยาที่ทำออกมาเพื่อใช้สำหรับกรณีที่กินไม่ได้ เช่นผู้ป่วยไม่รู้สึกตัวหรืองดน้ำงดอาหาร หรืออาจหวังผลบางข้อเช่นให้ยาออกฤทธิ์ในทันทีในปริมาณมากๆในคราวเดียวกัน
เวลาผู้ป่วยเขามาด้วยอาการบางอย่าง หลายครั้งที่เขามีความเชื่อว่าการใช้ยาฉีดทำให้หายเร็วกว่าและดีกว่า....
แต่ว่าส่วนใหญ่แล้วคนที่เชื่ออย่างนี้มักมีภาวะที่ยาฉีดไม่ได้ดีกว่ายากินนัก
เช่นการฉีดยาParacetamol กับกิน... จริงๆก็ไม่ได้ต่างกันมาก เพราะว่ายาparaฉีดเข้ากล้ามใช้เวลาสักพักนึงในการดูดซึม ซึ่งก็พอกับการให้ดูดซึมในกระเพาะน่ะแหละ
หรือยาปฏิชีวนะหลายๆชนิด ที่ต้องใช้เวลาในการออกฤทธิ์ แต่ว่าผู้ป่วยจะชอบให้ฉีดมากกว่า

นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการใช้ยาแก้ปวด ซึ่งที่จริงเป็นอุปาทานมากกว่าว่ายาฉีดดีกว่ายากิน

สัปดาห์ที่แล้วระหว่างกำลังดูผู้ป่วย ก็มีผู้หญิงคนนึงเอามือกุมท้องร้องโอดโอยเสียงลั่นไปทั่ว ลูกเธอเดินเข้ามาทำหน้าเอาเรื่องกับผม บอกว่าแม่เค้าต้องการยาแก้ปวดเดี๋ยวนี้ หลังจากเถียงกันเล็กน้อยผมตัดสินใจไม่ให้ซึ่งก็เกิดความไม่พอใจกับผู้ป่วยและญาติพอควร.. (ผมไม่ให้เพราะเชื่อว่าเธอติดยาแก้ปวดที่เป็นสารเสพติด) หลังจากนั้นพยาบาลก็เลยเอาน้ำเกลือเปล่าๆไปใส่ในขวดน้ำเกลือที่ห้อยอยู่... เท่านั้นเองเธอก็แสดงท่าทางสบายและบอกว่ายานี่ดีมากๆ... ซึ่งมันจะดีได้อย่างไรในเมื่อมันก็เป็นน้ำเกลือที่ให้อยู่นั่นแหละ
หรือผู้ป่วยที่เวียนหัวมา ให้ยาแก้เวียนหัวกินไปก็บอกว่าไม่หาย แต่พอฉีดยาเข้าไปยังไม่ทันถอนเข็มก็บอกว่าหายแล้ว.....

มันคืออุปาทานครับ จริงๆ หลายครั้งฉีดน้ำเปล่าก็หาย

2. กินยาแค่หายก็พอได้แล้ว
ยาหลายชนิดต้องกินตลอดตามคำสั่งแพทย์
เมืองไทยมีความเชื่อแบบนี้ จึงทำให้เป็นหนึ่งในประเทศที่มีคนเป็นโรคลิ้นหัวใจรั่วจากการติดเชื้อมากที่สุดแห่งหนึ่ง เนื่องจากมีความนิยมกินยาจนอาการดีขึ้นก็หยุด
การกินยาปฏิชีวนะแล้วหยุด มีผลเสียคือ ยาฆ่าเชื้อได้ไม่หมด ซึ่งในโรคติดเชื้อในลำคอที่ก่อโรคหัวใจนี้ การฆ่าเชื้อไม่หมดก็ทำให้เกิดโรคหัวใจได้
ผลเสียต่อมาคือเชื้อดื้อยา เพราะยาที่ให้เข้าไปเหมือนเป็นการฝึกซ้อมเชื้อโรคให้แกร่ง

วัคซีนโรคต่างๆที่คนทำขึ้น คือการทำเชื้อให้อ่อนและปล่อยเข้าไปทีละน้อยจนร่างกายได้รับการฝึกซ้อมและพร้อมสู้กับของจริง
ส่วนการกินยาฆ่าเชื้อกินๆหยุดๆ ก็เปรียบเหมือนการฉีดวัคซีนให้เชื้อโรคแข็งแรงนั่นเอง
ความเชื่อนี้ผมได้รับการถ่ายทอดมาจากชาวบ้านในพื้นที่ที่มีความเชื่อในเหตุผลที่ว่า
"การให้ยานานๆ จะทำให้เชื้อโรคชินและดื้อยา"......
ความจริงเราให้เพื่อฆ่าเชื้อให้หมดแล้วรีบหยุด ก็เลยไม่มีเชื้อที่เหลือให้ดื้อยา .....
ปัจจุบันยังเถียงไม่ออกครับ อธิบายไม่ได้

นอกจากนี้ยังมีเรื่องยาหลายชนิดที่ต้องกินต่อเนื่องเช่นยาเบาหวาน ยาความดัน และยาโรคหัวใจ
มีหมอที่เสียผู้ป่วยในความดูแลไป เนื่องจากญาติของผู้ป่วยมาบอกว่ายาที่กินอยู่มีออกในทีวีว่าทำให้เลือดออกง่าย.... ผู้ป่วยหยุดยาโดยไม่บอก แล้วก็เกิดหัวใจวายตายเนื่องจากว่า ยาตัวที่แกกินมีไว้เพื่อป้องกันเลือดแข็งตัวไปจับที่บริเวณลิ้นหัวใจเทียมที่ทำไว้ ผลก็คือเลือดเป็นลิ่มๆไปจับจนหัวใจทำงานไม่ได้และตายไป
หรืออย่างผมเองที่ผู้ป่วยหยุดยาความดันเอง มารพ.ด้วยเรื่องความดันสูงจนเส้นเลือดแตกในสมองเป็นอัมพฤกษ์ไปเลย

ดังนั้นรบกวนกินตามสั่งด้วยครับ ถ้าไม่แน่ใจหรือสงสัยก็ถามกันได้

3. ยาล้างไต
สุดยอดความอลังการของเรื่องยาที่ผมเคยเจอมา
มีผู้ป่วยโรคตับระยะท้ายๆ ที่มีปัญหาไตวายร่วมด้วย เขามีท้องมาน โต เต็มไปด้วยน้ำและต้องเจาะน้ำจากท้องบ่อยๆเพื่อไม่ให้น้ำในท้องแน่นจนอึดอัด... และมีปัสสาวะออกวันละ100ccเท่านั้น
เชื่อไหมครับ พอเจาะน้ำออกมา แทนที่จะเป็นสีเหลืองๆแบบคนปกติ น้ำที่ออกมากลับเป็นน้ำสีน้ำเงินเข้มเหมือนสีน้ำบลูเบอรี่
จากการสอบถามได้ยินมาว่านั่นเป็น"ยาล้างไต"ที่มีขายทั่วไปในร้านขายยา มีทั้งสีน้ำเงิน สีเขียว สีม่วง สีส้มแดงฯลฯ เขาบอกว่าสีแต่ละสีใช้ต่างกันในแต่ละโรคด้วย
เอากะเขาสิ...
ขอบอกไว้ ณ ที่นี้เลยครับว่าไม่มียาล้างไตที่ไปล้างของเสียออกจากร่างกาย ที่กินแล้วมีสีออกมาตามทวารต่างๆน่ะเป็นการกินสีเข้าไปให้ร่างกายขับออกมาต่างหาก

4. ยาแพงดีกว่ายาถูก
ความเชื่อโลกแตก
ในความจริงคือ จริงแค่บางส่วน และอยู่ในพื้นฐานที่ว่า ไม่มีหมอคนไหนที่สั่งยาโดยยึดความถูกแพงเป็นหลักหรอกครับ
ยาตัวที่ผมชอบยกตัวอย่างคือยาแก้แพ้
Chlorpheniramine ยาราคาถูก กินแล้วง่วง แต่ก็แก้แพ้ได้ดี
กับยากลุ่มใหม่ๆ ราคาเม็ดละ10-30บาท กินแล้วแก้แพ้ได้เหมือนกัน บางคนกินแล้วง่วงบางคนกินแล้วไม่ง่วง
จุดประสงค์ที่รักษาคือแก้แพ้ ถ้ามาด้วยเรื่องผื่นแพ้ การให้ยาราคาถูกแต่ง่วง กับการให้ยาแก้แพ้แบบไม่ง่วง ก็ไม่มีความแตกต่างกันในแง่การรักษา

ยาอีกพวกคือยาปฏิชีวนะ
กรณีที่เคยเห็น เป็นกรณีของคนที่มีความรู้ เข้าinternetและเข้าถึงข้อมูลทางการแพทย์ได้
เชื้อโรคตัวปัญหาคือเชื้อ S.Aureus
เชื้อนี้มีตั้งแต่กลุ่มเชื่องๆ ไปจนถึงกลุ่มร้ายกาจ
กลุ่มเชื่องๆ ใช้ยาแก้อักเสบcloxacillin ราคาเม็ดละ2บาท กินวันละ10บาท หาย
กลุ่มเริ่มดุ ใช้ยาที่แพงขึ้น ฉีดวันละร้อยกว่าๆก็เอาอยู่
กลุ่มดุ ที่มีชื่อว่าMRSA ดื้อยาทั่วๆไปเกลี้ยง มียาที่ได้ผลคือยา Vancomycin
กรณีนี้คนที่มีเรื่อง ต้องการให้นำยาVancomycinมาใช้ทันทีเพราะเขาไปเปิดดูชาร์ทคนไข้เตียงข้างๆพบว่าคนไข้เตียงข้างๆติดเชื้อนี้ ส่วนญาติของเขาเป็นหนองที่ขา ซึ่งเขากลัวว่าญาติของเขาจะติดเชื้อนี้จึงต้องการให้เอายาราคาแพงมาใช้ทันทีเพราะว่าเขาเบิกได้(ไม่ได้จ่ายเองน่ะแหละ)
ทางหมอไม่ได้เปลี่ยนให้เนื่องจากว่า ยาVancoนี้ มีคุณสมบัติคือ จัดการเชื้อให้เป็นอัมพาต แต่ไม่ฆ่าเชื้อ การฆ่าเชื้อต้องรอร่างกายจัดการเอง..... รวมไปทั้งเชื้อที่เพาะขึ้นจากผู้ป่วยก็เป็นเชื้อธรรมดา ใช้ยาเม็ดละสองบาทก็พอแล้ว(ยาแบบราคาถูกฆ่าเชื้อไปเลยไม่รอร่างกาย)

5. ยาชื่อนี้ คือยาแก้โรคนี้ เท่านั้น
ยาหลายตัว พูดชื่อก็รู้ว่าใช้รักษาอาการอะไร
เช่นยาParacetamol พูดมาก็รู้ว่าใช้แก้ปวด ยาAmoxy ทุกคนก็รู้ว่าใช้ฆ่าเชื้อโรค

แต่ยาอีกหลายตัวไม่ได้เป็นเช่นนั้น
ยาที่ผมเคยกล่าวถึงคือยาที่ใช้แก้พิษของการฆ่าตัวตายด้วยการกินยาParacetamol......... ตามปกติใช้ในการละลายเสมหะ แต่ก็มีที่ใช้ในการต้านพิษยาPara
ยาที่ใช้ในการรักษาโรคมาลาเรียหรือไข้จับสั่นไข้ป่าบ้านเรา สามารถนำมาใช้ในการรักษาโรคแพ้ภูมิคุ้มกันตนเองได้
ยาPethidine ที่ใช้แก้ปวดอย่างแรงในเวลาเจ็บครรภ์(และอื่นๆ) นำมาใช้ในการแก้อาการสั่นอย่างรุนแรง

ผมเคยต้องนั่งเถียงให้แม่ที่ปวดคลอดก่อนกำหนดเข้าใจว่ายาที่เธอได้อยู่เป็นยาลดการบีบตัวก่อนเวลาของมดลูก(ที่กำลังจะทำให้เธอคลอดลูกก่อนกำหนด) ซึ่งเธอเคยเห็นชื่อยานี้เนื่องจากเป็นโรคหอบที่ต้องให้ยาตัวนี้เหมือนกัน
อาจารย์ท่านนึง ต้องเถียงแม่เด็กหลังจากให้ยาเพื่อแก้อาการฉี่รดที่นอน แต่เมื่อไปหาเภสัชกรแล้ว เธอก็ต้องโกรธหมอมากเมื่อเภสัชบอกว่าลูกเธอกำลังใช้ยารักษาโรคจิต
หรือผมเองเมื่อไม่นานนี้ ก็ได้จ่ายยาแก้แพ้แบบง่วงให้คนที่มาด้วยเรื่องนอนไม่ค่อยหลับ... พอไปถึง เภสัชกรบอกว่าหมอไม่ได้จ่ายยานอนหลับให้ ให้ไปขอยานอนหลับจากหมอ... พอถึงตอนนั้นผมก็อธิบายเหมือนกับก่อนหน้านั้นว่ายาที่ให้ก็เป็นยาแก้แพ้ชนิดง่วงมาก แต่ผู้ป่วยไม่เชื่อ บอกว่าผมโกหกและต้องการยานอนหลับต่อ

เขียนมาได้พอประมาณ ก็รู้สึกว่ายังมีอะไรอีกมากที่เข้าใจผิดเกี่ยวกับเรื่องนี้ ที่ยังไม่ได้เขียน เช่น
ห้ามฉีดยาตอนมีประจำเดือน ,ห้ามฉีดวัคซีนหมาบ้าเพราะจะชัก ,ถ้ากินยาแล้วไอ ง่วง คัน มีตุ่มแดงขึ้นแปลว่าแพ้ยา ,ท้องเสียต้องกินยาหยุดถ่าย---ท้องเสียต้องกินยาถ่าย , กินยาต้องเคี้ยวหรือถอดปลอกนอกก่อน จะได้ออกฤทธิ์เร็วฯลฯ
ไว้ว่างๆจะมาลงใหม่ตามเวลาอันสมควรครับ

โดย : หมอแมว
อีเมล์ : mor_kaew@hotmail.com
วันที่ : 2005-05-27 01:16:50

Create Date : 09 ธันวาคม 2548

Last Update : 10 ธันวาคม 2548 21:56:54 น.

3 comments

Counter : 428 Pageviews.

แวะมาทักทายคัพ..

bg สวยจัง

โดย: เชสเตอร์

วันที่: 9 ธันวาคม 2548 เวลา:14:56:23 น.

ดีจังหมอ แต่อ่านแล้วตาลายไปหน่อย แหะ แหะ

โดย: ไ่่ก่ย่างคุกกี้กรอบหมีชอบหมด

วันที่: 9 ธันวาคม 2548 เวลา:15:05:11 น.

หน้านี้มีประโยชน์มากนะเนี่ย น่าให้หลายๆ คนมาอ่าน

มิน่าฉันถึงป่วยไม่หาย พออาการจะดีขึ้นก็หยุดกินยาแล้ว

โดย: noom_no1

วันที่: 9 ธันวาคม 2548 เวลา:22:00:04 น.