BlogGang.com : : merveillesxx : มหา’ลัย เหมืองแร่ – เกียรติที่ต้องขุด มิตรภาพที่ต้องถักทอ

มหา’ลัย เหมืองแร่ – เกียรติที่ต้องขุด มิตรภาพที่ต้องถักทอ

โดย merveillesxx

ปี พ.ศ. 2492 เด็กหนุ่มวัย 22 ปี นามว่า อาจินต์ ปัญจพรรค์ ถูกรีไทร์ออกจากคณะวิศวะ จุฬาฯ จนทำให้พ่อของเขาตัดสินใจส่งเขาไปทำงานที่เหมืองแร่ในจังหวัดพังงาเพื่อการเป็นการดัดสันดาน เด็กหนุ่มรู้สึกดั่งถูกส่งไปอีกโลกที่แสนไกล เหมือนถูกรีไทร์ซ้ำสองจากความศิวิไลซ์ทั้งปวง ที่แห่งนั้นมีเพียง ฝุ่นผง โคลน ขี้เถ้า และฝนปักษ์ใต้ที่เทสาดลงมาอย่างไม่รู้จบรู้สิ้น เขาชีวิตอยู่ในที่นั่นเกือบสี่ปีเต็ม …และห้าสิบหกปีต่อมาชีวิตของเด็กหนุ่นคนนั้นกำลังถูกถ่ายทอดสู่จอภาพยนตร์

ฟังดูแล้ว หนังเรื่องนี้จะต้องเต็มไปด้วยภาพแห่งความทรหดเหลือทนของเด็กหนุ่มที่จากเมืองหลวงไปตรากตรำระกำลำบากในเหมืองแร่กันดาร พาลให้เราจินตนาการไปถึงภาพหยาดเหงื่อและคราบน้ำตา อุปสรรคนานับประการที่ถาโถมโหมเข้ามาในชีวิต รวมถึงความรู้สึกแปลกแยกเดียวดายตายทั้งเป็น …แต่เปล่าเลย นี่ไม่ใช่สิ่งที่หนังเรื่อง ‘มหา’ลัย เหมืองแร่’ เน้นย้ำหรือใช้เป็นจุดสร้างอารมณ์ต่อคนดู ทั้งๆที่มันเอื้อให้ผู้กำกับทำได้อย่างสบาย

หนังกลับใช้วิธีเล่าแบบบรรยายด้วยเสียงวอยซ์โอเวอร์เป็นเสียส่วนใหญ่ ถ้อยคำจากปากของตัวละคร (dialog) มีเพียงคำสามัญธรรมดาหาใช่คำพูดกระแทกอารมณ์คนดู แต่ประโยคสละสลวยหรือกลุ่มคำที่เป็นเนื้อความของอารมณ์ความรู้สึกกลับปรากฏอยู่ในบทบรรยาย อันเป็นสำนวนภาษาของอาจินต์ซึ่งมีความสมบูรณ์แบบอยู่ในตัวทั้งด้านสุนทรียภาพและด้านสื่อความรู้สึก

ผมคิดว่าผู้กำกับเลือกใช้วิธีนำเสนอแบบนี้ เพราะต้องการกันคนดูมิให้กระโจนเข้าไปในเหมืองแร่ แต่หากให้เราเป็นผู้สังเกตการณ์และเรียนรู้กับภาพที่ฉายอยู่ต่อหน้า นั่นก็คือชีวิตของอาจินต์ อีกสาเหตุหนึ่งก็คงด้วยเพราะคำนำที่ปรากฏอยู่ในหนังสือชุดนี้ของอาจินต์ที่ว่า “เหมืองแร่เป็นอีโมชันของการอ่าน ไม่ใช่แอ็คชั่นของภาพยนตร์” การชมภาพยนตร์เรื่องนี้เป็นเหมือนกับการอ่านนิยายประกอบภาพ แต่เป็นภาพที่สวยงามถูกคัดสรรมาอย่างประณีตบรรจง

บรรยากาศในหนังไม่ใช่ความเข้มข้นแบบดราม่าคั้นอารมณ์ แต่ถูกครอบคลุมด้วยความตลกขบขันด้วยพฤติกรรมของตัวละคร (การแสดงของ สนธยา ชิตมณี หรือ สน-The Star เป็นสิ่งที่น่าจับตาอย่างยิ่ง) และการใช้เทคนิคทางภาพยนตร์อย่างไม่เกินเลย พร้อมกับการเล่าเรื่องราว 4 ปีที่ผ่านไปของเด็กหนุ่มผู้คนหนึ่ง เขาเริ่มกลมกลืนกับสภาพแวดล้อม สีผิวของเขาดำคล้ำใกล้เคียงเพื่อนสนิทเข้าไปทุกวัน สำเนียงภาษาใต้ของเขาเริ่มชัดเจน

ผมคิดว่ามหา’ลัย เหมืองแร่ เป็นดั่งบทบันทึก ความทรงจำ ความรู้สึก ของเด็กหนุ่มคนนั้น กาลเวลาที่ผันผ่านไป 4 ปี ก่อประสบการณ์ให้แก่เขามากมาย จนทำให้ ‘สถานดัดสันดาน’ แห่งนี้แปรสภาพเป็นสถาบันการศึกษาที่ยิ่งใหญ่อย่าง ‘มหาลัยชีวิต’ มหาลัยที่เขาไม่ถูกรีไทร์ มหาลัยที่ไม่มีใบปริญญาให้ แต่มันสอนให้เขารู้จักรักชีวิตของตนเอง และรู้ซึ้งกับคำว่า ‘อดทน’ ตามที่อาจินต์กล่าวไว้ว่า “ไม่มีบทเรียนในเหมืองแร่ มีแต่ความอดทน แล้วชีวิตทีผ่านแต่ละปีจะทอดเป็นบทเรียนให้เรา”

ผมเชื่อว่าอาจินต์นั้นทั้งรักทั้งชังเหมืองแห่งนี้ เช่นเดียวกับมหาลัยโดยทั่วไป ที่ทั้งให้และฉกชิงบางสิ่งไปจากเรา อาจินต์บอกว่า 4 ปีให้เหมืองแร่นั้นเป็น “ความหลังที่มีทั้งความภูมิใจและอับอาย” แต่ถึงกระนั้นภาพถ่ายในท้ายเรื่องของหนังก็เป็นสิ่งบอกย้ำถึงวิธีทางของมนุษย์ในการอยู่ร่วมกับความทรงจำ แม้ว่าบางทีมันจะทำร้ายเราอย่างหนักหน่วง แต่การเยียวยาชีวิตต่อไปก็คือการเลือกเก็บความทรงจำที่ดีคู่ไปกับการใช้ชีวิต

ผู้กำกับ จิระ มะลิกุล ให้สัมภาษณ์ว่าสิ่งที่เขาได้จากการอ่านนิยายชุดมหา’ลัย เหมืองแร่คือประโยคที่ว่า “เกียรติของคนต้องขุดเอง” การชมภาพยนตร์เรื่องนี้ ผมคิดว่าคงยากต่อผู้ชมที่จะเข้าถึงความรู้สึกแบบนั้นได้ ด้วยทั้งรูปแบบการนำเสนอที่ไม่ใช่การเร้าอารมณ์ หรือการตัดต่อที่เป็นเหมือนลูกกระโดดในหนัง ด้วยการเฟดภาพจอดำหรือตัดภาพไปยังท้องฟ้าอยู่บ่อยครั้ง

แต่ผมคิดว่าการขุดเกียรติยศของมนุษย์นั้นเป็นบทเรียนที่อยู่นอกจอ จากการศึกษาชีวิตของมนุษย์สองคน รายแรกก็คืออาจินต์ ปัญจพรรค์ ผู้ขุดประสบการณ์ในชีวิตของตนเองมาถ่ายทอดเป็นตัวหนังสือ ว่ากันว่าตัวอักษรของเขานั้นเปี่ยมไปด้วยความเมตตาเพราะการผจญกับความลำบากมากมายในเหมืองนั้น เขาเขียนนิยายชุดนี้มาตลอด 30 ปีเต็ม รวมถึง 142 ตอน จนได้เกียรติยศที่เป็นรูปธรรมก็คือการได้รับเลือกเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ใน พ.ศ.2534

รายที่สองก็คือ จิระ มะลิกุล เขาให้สัมภาษณ์อย่างชัดเจนว่าเขารู้ซึ้งถึงประโยคที่ว่าจากการทำหนังเรื่องนี้ อาจินต์อนุญาตให้เขาเอาเหมืองแร่มาทำเป็นหนังได้ ก็เพราะเขาเคยทำหนังอย่าง ‘15 ค่ำเดือน 11’ …เพราะเคยเกี่ยวข้องกับหนัง ‘แฟนฉัน’ หรือ ‘สตรีเหล็ก’ จึงทำให้เขาสามารถทำหนังในสเกลมโหฬารขนาดนี้ได้ สิ่งที่เคยทำมาล้วนแล้วแต่เป็นเครื่องพิสูจน์ตัวเอง เป็นบันไดที่ทอดยาวไปสู่ความฝันสูงสุดในชีวิตของเขา

ในส่วนของตัวผมเองแล้ว สิ่งที่ผมขุดได้จากภาพยนตร์เรื่อง ‘มหา’ลัย เหมืงแร่’ ดูเหมือนจะเป็นเรื่องของ ‘มิตรภาพ’ ตัวหนังแสดงหลากหลายแง่มุมของคำๆนี้ ทั้งมิตรภาพของคนต่างถิ่น ต่างที่มา แต่ต้องอยู่ร่วมในสถานที่ ในสถานการณ์เดียวกัน มิตรภาพของคนต่างวัยต่างอายุ หรือแม้กับคนแปลกหน้า …หนังเรื่องนี้ตอกย้ำว่าความเป็นเพื่อนนั้นเป็นสิ่งที่หาได้ง่ายที่สุด และสูญเสียมันไปได้ยากที่สุด เพราะหากเกียรติยศของคนต้องลงแรงกันถึงขนาดต้องขุดเอา แต่มิตรภาพนั้นอาศัยเพียงแค่การถักทอ

บทสรุปของหนังเรื่องนี้คือการบอกถึงความหมายของมิตรภาพที่ไม่เสื่อมสลายกับกาลเวลา ความรักนั้นอาจจางหายเมื่อเวลาผ่านพ้น ความแค้นเคืองอาจสิ้นสลายเมื่อเดือนปีผ่านไป

แต่ดูเหมือนว่า ‘มิตรภาพ’ จะเป็นสิ่งที่อยู่เหนือกาลเวลา และเป็นคำเดียวที่คู่ควรกับคำว่า ตลอดกาล…

ขอขอบคุณ – นิตยสาร BIOSCOPE

Create Date : 19 พฤษภาคม 2548

Last Update : 19 พฤษภาคม 2548 21:33:46 น.

14 comments

Counter : 3816 Pageviews.

เข้ามาลงคห.เป็นคนแรก อยากได้ตัวเลข 12345 แต่ไม่เป็นไร ไม่ค่อยสำคัญนัก
เห็นตัวอย่างหนังเรื่องนี้ อยากดูเหมือนกันค่ะ แต่คงอดอีกตามเคย -_-"

ปล.ไม่เห็นไปเยี่ยมบล็อกเราบ้างเลย วันหลังไม่มาเป็นยามให้แล้วนา ชิชิ

"มิตรภาพ อาจคงอยู่ตลอดกาล แต่คงปฏิเสธไม่ได้ว่า ในตัวตนของความรู้สึกนี้ ความรักก็เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ มิตรภาพ เป็นนิรันดร์อย่างแท้จริง"

โดย: Mint@da{-"-}

วันที่: 20 พฤษภาคม 2548 เวลา:2:47:46 น.

อ่านแล้วรู้สึกว่าเรื่องนี้น่าดูจัง จริงๆก็ได้ดูตัวอย่างในโรงภาพยนต์แล้วแหละ ก็ยังคิดอยู่ว่า เออ เหมือนจะน่าดูแฮะ พี่ที่ทำงานก็ไปดูมา เขาก็บอกว่าดี ไว้ต้องลองไปดูสักที

ขอแอดบล๊อกนะจ๊ะ :)

โดย: InSilence IP: 61.91.152.149 วันที่: 20 พฤษภาคม 2548 เวลา:9:00:02 น.

ตอบ: Mintฯ
ไปตอบบล็อกแล้วนะจ๊ะ

ตอบ: InSilence
ขอบคุณพี่มากเลยครับ ที่มาเยี่ยมเยียนกัน แอดได้จ้า แอดหลายๆทีเลย (เอ๊ะ ยังไง) ก็ไปดูหนังเค้าหน่อยแล้วกัน แต่หนังมันแมนๆหน่อยนะ ไม่รู้ ญ จะชอบกันมั้ย ^^;;

โดย: merveillesxx

วันที่: 20 พฤษภาคม 2548 เวลา:16:51:51 น.

อยากดูมากเลย เรื่องนี้
ยังไงก็ต้องหาทางไปดูให้ได้ แง่มๆๆ > <

โดย: ซินเด๋อเหลอหลา

วันที่: 22 พฤษภาคม 2548 เวลา:15:19:16 น.

เพิ่งทำบลอคจริงๆ จังๆ กะเค้าวันแรกค่ะ เลยแวะมาเยี่ยมเยียนคุณ merveillesxx คนดังซะหน่อย ^^

เราก็ได้ดูเหมืองแร่แล้วเหมือนกันค่ะ รู้สึกประทับใจมากเหมือนกันค่ะ เราชอบงานด้านภาพและเสียงที่ถ่ายทอดออกมาได้สมจริงมากเลยค่ะ เลยเลือกเขียนเรื่องเหมืองแร่ไว้ในบลอคของเราเหมือนกัน :>

ว่างๆไปแวะเยี่ยมชมกันบ้างนะคะ หุหุ...

โดย: Fly to the sky

วันที่: 22 พฤษภาคม 2548 เวลา:23:54:02 น.

อืมมม ดีจัง ไปดูหนังมาก่อนชาวบ้านเขาเลย

ดูตัวอย่างไปเมื่อวานเอง ใจจริง ก็มีความรู้สึกอยากดูอยุ่เป็นทุนแล้ว พอมาเจอตัวอย่าง ก็ยิ่งตอกย้ำว่า สมควรไปดูจริงๆ

พอได้มาอ่าน ก็อืมม์ ไม่น่าจะผิดหวังนะ สำหรับเรื่องนี้

โดย: DeejayPAT of cityblue.net IP: 58.11.41.16 วันที่: 23 พฤษภาคม 2548 เวลา:18:17:31 น.

หนังเรื่องนี้ตอกย้ำว่าความเป็นเพื่อนนั้นเป็นสิ่งที่หาได้ง่ายที่สุด และสูญเสียมันไปได้ยากที่สุด

ชอบค่ะ

***ไม่แน่ใจว่าตัวอักษรจะหนาหรือเปล่า ?

โดย: Nothing is Real IP: 203.144.187.62 วันที่: 25 พฤษภาคม 2548 เวลา:14:57:43 น.

วันอาทิตย์นี้ หวังว่าจะไซโคว่าที่พี่เขยสำเร็จ ไว้จะมาคุยด้วยนะคะ

โดย: Mint@da{-"-}

วันที่: 26 พฤษภาคม 2548 เวลา:1:46:48 น.

ดูแล้วค่า เฮ่ๆๆ ประทับใจค่ะ เป็นหนังไทยที่ดีอีกเรื่องเลยล่ะ ชอบๆๆ^^

โดย: ซินเด๋อเหลอหลา IP: 203.172.75.86 วันที่: 27 พฤษภาคม 2548 เวลา:15:41:29 น.

ชอบค่ะ ดูจบแล้วอยากอ่านหนังสือขึ้นมาทันใด

โดย: cottonbook IP: 202.57.149.13 วันที่: 28 พฤษภาคม 2548 เวลา:23:44:49 น.

ในที่สุดก็ได้เลขสวย 14444 แหม้.. ชอบเลข 4 ซะด้วย อิอิ
มาตอบเรื่องหนังหน่อย คือเสียดายมาก เพราะเข้าโรงช้าไป
โผล่มาก็ตอนอาจินต์อยู่ที่เหมืองแร่แล้ว T_T
ไม่ได้อ่านหนังสือ เลยไม่รู้ว่าต่างกันมากแค่ไหน
แต่ชอบการบรรยายโดยดึงข้อความจากหนังสือมาก

ส่วนตัวถ้าเทียบเรื่องนี้กับ 15 ค่ำ เดือน 11
ชอบเรื่องหลังมากกว่าค่ะ

Je pense a toi
อุตส่าห์ไปหามานะเนี่ย

โดย: Mint@da{-"-}

วันที่: 31 พฤษภาคม 2548 เวลา:7:32:51 น.

เป็นหนังก็น่าดูนะผมว่า หนังสือก็น่าอ่านครับ

สำหรับผมหนังคงต้องรอแผ่นอย่างเดียว หนังสือน่าจะหาง่ายกว่า

โดย: อิศวร์ (พ่อน้องโจ

) วันที่: 1 มิถุนายน 2548 เวลา:2:19:28 น.

ขอบคุณมากครับ อยากดูมาก จะแวะมาอ่านอีกครับ

โดย: POL_US

วันที่: 1 มิถุนายน 2548 เวลา:5:54:31 น.

ดูอีกครั้งจากดีวีดี สุดเยี่ยม

โดย: วรวิทย์ IP: 203.156.61.217 วันที่: 15 ตุลาคม 2548 เวลา:8:00:17 น.