แพ้ยา (Drug hypersensitivity)

ผื่นแพ้ยา

เรื่องแพ้ยา นี้ เป็นเรื่องเก่า ที่เล่าใหม่ เนื่องจาก เป็นปัญหา
เก่าเก็บที่สะสมมานานประชาชน เข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้าง นิยามของคำว่าการแพ้ยา ก็คือ การที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเกิดการตอบสนองต่อยา รุนแรงผิดปกติ ทำให้มีอาการผิดปกติ ต่างๆ นานา มากมาย ตั้งแต่เกิดผื่นค้น หายใจไม่ออก หลอดลมหดเกร็ง ความดันโลหิตตกอย่างรวดเร็ว ช็อคหมดสติ บางรายถึงขั้นเสียชีวิต ซึ่งมีความรุนแรงของการแพ้ยา หลายระดับ ตั้งแต่บาดเจ็บเล็กน้อย
จนแพ้ยารุนแรงถึงขั้นพิการ หรือตาย ในการแพ้ยาส่วนมากพบว่าผู้ป่วย แม้ได้ยาเพียงเล็กน้อย ก็ สามารถเกิดอาการแพ้ยาได้ ผู้ป่วยบางรายมีการแพ้ยามาก่อน แต่อาจไม่ได้สังเกต หรือบันทึกข้อมูลไว้ การแพ้ยาซ้ำ มักเกิดอาการรุนแรงมากกว่าเดิม ในยาฉีดบางชนิดการแพ้ยาอาจทำให้คนไข้หัวใจหยุดเต้นภายใน 1-2 นาทีก็เป็นได้ผู้ป่วยที่เคยแพ้ยาทุกราย ต้องจดจำชื่อยาที่แพ้ และขอรับบัตรแพ้ยา จากเภสัชกรมาด้วย เพื่อพกติดตัวในการไปรักษา ที่อื่นๆ ผู้ป่วยต้องยื่น บัตรแพ้ยา และบอกแพทย์ ให้ทราบว่าตนเคยแพ้ยาอะไรทุกครั้ง ย้ำบอกทุกครั้งเสมอ

นิยามอื่นๆของการแพ้ยาที่น่าสนใจ

อาการแพ้ยาเป็นสิ่งที่พบได้บ่อยๆ โดยเฉพาะในคนที่มีประวัติแพ้ยาชนิดหนึ่งชนิดใดมาก่อน

และคนที่มีประวัติของโรคภูมิแพ้ (เช่น หืด หวัดเรื้อรัง ลมพิษ ผื่นคัน) จะมีโอกาสแพ้ยามากกว่าคนทั่วไป ดังนั้นในการใช้ยาจึงควรระมัดระวังในเรื่องนี้มาก ไม่ควรใช้อย่างพร่ำเพรื่อ หรือใช้เกินความจำเป็น

ภูมิแพ้เป็นปฏิกิริยาที่ระบบภูมิคุ้มกันร่างกายต่อต้านสิ่งแปลกปลอม (ที่เรียกว่าสารเร้าภูมิแพ้) และแสดงออกมาในหลายรูปแบบด้วยกัน เช่น เป็นผื่น บวม เป็นหืด น้อยรายที่จะพบว่าหมดสติหรือถึงขั้นเสียชีวิต สารเร้าภูมิแพ้ส่วนใหญ่ ได้แก่ ละอองเกสรดอกไม้ ยาบางชนิด และพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย

ยาที่แพ้ที่พบได้ค่อนข้างบ่อย ได้แก่