สารภี
สารภี พันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดพะเยา
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ochrocarpus siamensis
วงศ์ : Guttiferae (The Mangosteen Family)
วรรณคดีไทยที่กล่าวถึง : อิเหนา, ดาหลัง, ลิลิตพระลอ,ลิลิตตะเลงพ่าย, รามเกียรติ์, เงาะป่า, นิราศวัดเจ้าฟ้า, เสือโคคำฉันท์
สารภี เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เปลือกต้นขรุขระเป็นรอบแตกสะเก็ดสีน้ำตาลคล้ำ ใบเป็นรูปไข่ โคนใบเล็ก ปลายใบใหญ่ เส้นใบเป็นร่างแห ใบยาวประมาณ ๕ นิ้ว ดอกออกเป็นช่อตามกิ่ง ดอกดก กลีบดอกสีขาวมี ๕ กลีบ เกสรเป็นฝอยๆสีเหลือง ดอกร่วงจะมีผลสีแดงขนาดเท่าผลพุทรา หัวและท้ายแหลม ออกดอกในฤดูแล้ง ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
"สารภีที่ริมโบสถ์สาโรชร่วง มีผึ้งรวงรังสิงกิ่งพฤกษา รสเร้าเสาวคนธ์สุมณฑา ภุมราร่อนร้องละอองนวล โอ้บุปผาสารภีส่าหรีรื่น เป็นที่ชื่นเชยถนอมด้วยหอมหวน เห็นมาลาอาลัยใจรัญจวน เหมือนจะชวนเชษฐาน้ำตากระเด็นฯ "
( นิราศวัดเจ้าฟ้า บทประพันธ์ของสุนทรภู่)
"คิดไปใจหนึ่งก็นึกขัน เป็นไฉนงูพันแล้วไม่ผลาญ หรืออารักษ์ริแถลงแกล้งบันดาล จะให้พานพบสู่คู่ซมพลา ไม่เคยนึกรักใคร่ใจยังเฉย จะจำเคยเสียกระมังชังนักหนา จะชวดสอดตุ้มหูที่ตรูตรา เสียดายหน้าจะสิ้นใสไรมาลี ค่อยเทจองลองเลือกบุปผาหอม ดังปรุงย้อมสรรพสิ้นทั้งกลิ่นสี รสสุคนธ์ปนกลิ่นสารภี ช่อใหญ่นี้นักหนาเฝ้ามาเตือน ให้เห็นมือคนหักประจักษ์จับ สุดจะขับแค้นใจใครจะเหมือน ไปเสียบซ่อนเสียให้ไกลแลเลือน นางฟั่นเฟือนง่วงเหงาเศร้าอุราฯ "
( บทละครเรื่องเงาะป่า บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ )
"สารภีภิรมยา ผกากลิ่นกำจรจง ใจไฉนว่ากลิ่นยง ยุพโยคเยาวมาลย์ฯ"
(เสือโคคำฉันท์ บทประพันธ์ของพระมหาราชครู)
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ดอกสดและแห้ง-ใช้เข้ายาหอม บำรุงหัวใจ บำรุงเส้นประสาท แก้วิงเวียนหน้ามืด ตาลายและชูกำลัง
ดอกตูม-ย้อมผ้าไหมให้สีแดง
ผลสุก-รับประทานได้มีรสหวาน
ขอบคุณข้อมูลจาก//pirun.ku.ac.th/~libsps/Flowers/sarapee.htm ภาพจากอินเตอร์เน็ต
Create Date : 25 ตุลาคม 2552 |
Last Update : 25 ตุลาคม 2552 10:58:34 น. |
|
1 comments
|
Counter : 2991 Pageviews. |
|
|
|
ด้วยที่บ้านป่าของเรามีหลายต้นแต่
น่าจะเป็นสารภีป่า หรือกระทงกระทิงอะไรก็
ไม่แน่ใจครับ ไม่เก่งเรื่องนี้ ดอกคล้ายๆกัน หอมแต่ไม่มาก วันหลังจะเอามา
ให้ดูบ้างครับ