Bloggang.com : kobnon : การะเกด : ไม้ไทยดั้งเดิมที่เคยรุ่งเรือง

สวัสดีค่ะ ภาระหน้าที่ทำให้ต้องเดินทางไกลมาถึงบัวโนสไอเรส แต่ยังคิดถึงเพื่อนบล็อกทุกคนนะค่ะ

การะเกด : ไม้ไทยดั้งเดิมที่เคยรุ่งเรือง

การะเกดมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Pan-danus tectorius Blume

อยู่ในวงศ์ Pandanaceae

เป็นไม้พุ่มกึ่งยืนต้น รูปทรงคล้ายต้นเตย สูง ๓-๗ เมตร ใบเรียวยาวคล้ายใบสับปะรด ขอบใบเป็นหนามห่างๆ เป็นใบเดี่ยวเรียงวนรอบลำต้นเป็นเกลียว มีกิ่งก้านสาขามาก รากงอกจากลำต้นส่วนบนหยั่งลงถึงพื้นดินช่วยค้ำยันลำต้น ใบสีเขียวยาว ๑-๒ เมตร ปลายใบเรียว แหลม

ดอกเป็นช่อตั้งออกตามกลางยอด กาบหุ้มดอกสีเหลืองนวล หุ้มเกสร
อยู่ภายในอย่างมิดชิด กลิ่นหอมเย็น ติดผลมีก้านยาว รูปร่างคล้ายผลสับปะรด ห้อยลงมาข้างต้น เมื่อแก่จัดผลมีผิวสีแดง กินได้ รสคล้ายผลสับปะรด

การะเกดชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะหรือริมน้ำ ดินทรายชายทะเล ริมลำธาร ลำห้วย เป็นไม้พื้นบ้านชนิดหนึ่งของไทย และเขตร้อนชื้นของทวีปเอเชีย คนไทยในอดีตรู้จักคุ้นเคยและนิยมชมชอบการะเกดกันมาก จะเห็นได้จากวรรณคดี ไทยแทบทุกเรื่อง ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น ลงมา เช่น ลิลิตพระลอ จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ต่างมีบทชมสวนชมป่าบรรยายถึงต้นการะเกดกันทั้งสิ้น นอกจากนั้น ยังนิยมนำมาตั้งชื่อกันอีก ด้วย ในหนังสืออักขราภิธานศรับท์ ของหมอปรัดเล พ.ศ.๒๔๑๖ บรรยายไว้ว่า

"การะเกด : ดอกไม้สีเหลือง กลิ่นหอมดี ดูงาม ต้นเท่าด้ามพาย ใบเป็นหนาม ขึ้นอยู่ที่ดินเปียกริมน้ำ" แสดงว่าดอกการะเกดเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง และเป็นที่นิยมกันในหมู่คนไทยสมัยนั้น

ปัจจุบันมีการะเกดอีกชนิดหนึ่งได้รับการ นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับ คือการะเกดด่างเป็นการะเกดที่มีใบสีเหลืองเป็นทางยาว แลดูงดงามกว่าการะเกดที่มีใบสีเขียว การะเกดด่างเป็นพันธุ์ไม้จากต่างประเทศ ที่มีผู้นำเข้ามาปลูกไม่นานนัก มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Pandanus variegatus Miq. มีใบสวยงาม แต่ไม่มีดอกหอมเหมือน การะเกด (ไทย)
ชื่อการะเกดในภาษาอังกฤษคือ Screw Pine เพราะรูปร่างคล้ายกัน
แต่ใบวนเป็นเกลียว ชื่ออื่นๆคือ ลำเจียกหนู (กรุงเทพฯ) เตยด่าง
เตยหอม (ภาคกลาง)

ประโยชน์ของการะเกด

ตามตำราสรรพคุณสมุนไพรของไทย ระบุสรรพคุณทางยาของการะเกดเอาไว้ว่า

ดอก : รสสุขุมหอม แก้โรคในอก เจ็บอก บำรุงหัวใจ แก้เสมหะ บำรุงธาตุ ปรุงเป็นยาหอม ทำให้ชุ่มชื่นหัวใจ

ยอด : ใช้ต้มกับน้ำให้สตรีดื่มหลังคลอดบุตรใหม่ๆ

ดอกของการะเกดมีกลิ่นหอมชื่นใจ ใช้อบเสื้อผ้าให้มีกลิ่นหอม นำไปเคี่ยวกับน้ำมันใส่ผมในสมัยก่อน

นอกจากดอกที่มีกลิ่นหอมแล้ว การะเกดยังเป็นไม้ประดับได้ดี เพราะมีรูปทรงเฉพาะตัวที่งามแปลกตา เหมาะสำหรับปลูกตามที่ชื้นแฉะหรือริมฝั่งน้ำ นอกจากนี้ ยังปลูกง่าย ทนทาน อายุยืนยาว หาพันธุ์ได้ไม่ยาก

ใบการะเกดนำมาจักสานเป็นเครื่องใช้สอยต่างๆ ได้ดี เช่น เสื่อ กระสอบ หมวก กระเป๋า เป็นต้น เป็นวัตถุดิบของงานหัตถกรรมที่ดี และหาได้ง่าย
และเหนือสิ่งอื่นใด การะเกดเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดบทเพลงชาตินิยมเก่าแก่ที่สุด

ขอบคุณข้อมูลจากเว็ปไซด์หมอชาวบ้าน
คุณเดชา ศิริภัทร
ภาพจากอินเตอร์เน็ต

Create Date : 05 กรกฎาคม 2552

Last Update : 29 กรกฎาคม 2552 15:56:26 น.

2 comments

Counter : 9782 Pageviews.