“ครูโชค” ผู้สอนช้างสะบัดพู่กัน “ช้างวาดรูป” ความอัศจรรย์แห่งการสร้างสรรค์งานศิลปะ ที่ต้องใช้ความผูกพันระหว่างมนุษย์กับช้าง รวมกันจนสามารถสร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่สวยงาม “เสาร์พิเศษ” สัปดาห์นี้นำเสนอเรื่องราวของ "ครูโชค" หรือมักจะเรียกกันว่า “ครูช้าง” ผู้สอนช้างให้สามารถสร้างสรรค์งานศิลปะบนผืนผ้าใบได้อย่างน่าอัศจรรย์ "ครูโชค" ชื่อจริง "พงศ์ประนาฏต เพ็ชรัตนกูล" (เดิมคือ ทศพล) เกิดวันที่ 28 กุมภาพันธ์ เกิดที่ ต.คลองวาฬ อ.เมือง จ.ประจวบคีรีขันธ์ จบการศึกษาศิลปศาสตร์บันฑิต วิชาเอก "ศิลปกรรม" วิทยาลัยครูนครปฐม เรียนจบมาก็ทำงานออกแบบและวาดภาพประกอบหนังสืออยู่ใน กทม. หลายปี ย้ายมาอยู่เชียงใหม่เมื่อเดือน ธันวาคม ปี 2539 ตอนนั้นเบื่อๆ กทม. จึงออกเดินทางตามหาความฝัน และความหมายของคำว่าชีวิต จนมาเจอที่เชียงใหม่ว่า "ชีวิตจริงๆ แล้วมันก็ไม่ได้มีอะไรมากไปกว่าการใช้ชีวิตให้ดี มีคุณค่า มีความสุข และการที่จะมีชีวิตอยู่ได้นอกจากที่กล่าวไปแล้วนั้น ก็คือการทำงาน การให้ การแบ่งปัน และ น้อมรับจากผู้อื่นด้วยความเต็มใจ" จึงได้ปักหลักอยู่ที่เชียงใหม่นับแต่นั้นมา โดยมีคติประจำใจก็คือ “อยู่อย่างต่ำ ทำอย่างสูง ตลอดมาเป็นอย่างไร ตลอดไปเป็นอย่างนั้น” เส้นทางสู่การเป็นผู้สอนช้างวาดรูปเริ่มต้นที่ "ปางช้างแม่สา" แต่ไม่ได้เป็นผู้เริ่มต้น เพราะตอนที่เข้าไปนั้นมีผู้ฝึกสอนช้างวาดรูปอยู่ก่อนแล้ว ซึ่งในช่วงแรกที่มีการฝึกสอนช้างวาดรูปนั้น เป็นการลองผิดลองถูก ฝึกให้ช้างลองแต้มสี สะบัดพู่กัน ตบสี และอื่นๆ ในยุคแรกนั้นเป็นศิลปะแนวนามธรรม ผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการผลักดันให้ช้างวาดรูป ก็คือ คุณอัญชลี กัลมาพิจิตร ซึ่งได้นำศิลปินมาฝึกช้างวาดรูปหลายคน จนมาถึง "ครูโชค" ที่ได้ทำการฝึกและพัฒนางานศิลปะของช้างอย่างจริงจัง และเริ่มฝึกให้ช้างวาดภาพธรรมชาติ ช่วงนี้ผู้คนจึงเริ่มฮือฮากันเพราะทึ่งในผลงานของช้าง ในปี 2546 "ครูโชค" ซึ่งขณะนั้นประกอบอาชีพเป็นนักออกแบบ และศิลปินอิสระ มีโอกาสได้เจอกับคุณอัญชลี กัลมาพิจิตร ในงานแสดงผลงานศิลปะและได้ชักชวนให้มาทำงานด้านนี้ เพราะมีมูลนิธิเกี่ยวกับช้างที่ชื่อ Asia Elephant Foundation ต้องการศิลปินเพื่อทำหน้าที่คอยดูแลสร้างสรรค์ผลงานศิลปะของช้าง และรวบรวมผลงานส่งให้กับมูลนิธิฯ "ครูโชค" จึงได้เข้าสู่วงการศิลปะของช้างตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา ช่วงที่ได้ทำงานให้มูลนิธิฯ นั้น ก็ได้สัมผัสกับช้างอย่างลึกซึ้ง ทุกวันจะเฝ้าดูพฤติกรรมช้าง ได้ลองผิดลองถูกร่วมกับช้าง และควาญช้าง เพื่อจะหาวิธีการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะแบบใหม่ๆ จนกระทั่งหมดสัญญาการทำงานให้กับองค์กร Asia Elephant Foundation ก็ได้มาทำงานเป็นครูสอนช้างวาดรูปเต็มตัว ในช่วงนี้เองก็ได้สร้างผลงานที่ลงบันทึกกินเนสบุ๊ก คือ “ภาพวาดของช้างที่แพงที่สุดในโลก” ในชื่อ “ลมหนาว สายหมอก เสน่หาแห่งล้านนา หมายเลข 1” วาดบนผืนผ้าใบขนาดสูง 2.40 เมตร ยาว 12 เมตร ใช้ช้างศิลปินจำนวน 8 เชือก ช่วยกันวาด และได้ถูกประมูลไปในราคา 1,500,000 บาท นิยามกว้างๆ ของศิลปะ ก็คือ ต้องเป็นสิ่งที่สร้างสรรค์โดยมนุษย์ แต่เหตุที่ผลงานจากช้างจัดได้ว่าเป็นงานศิลปะ เพราะว่าผ่านกระบวนการทางด้านความคิดจากมนุษย์ก่อน ขบวนการฝึกสอนเชิงศิลปะ อีกทั้งในขณะที่วาดรูปก็เป็นการวาดรูปร่วมกับควาญช้างซึ่งเป็นพี่เลี้ยงและศิลปิน ดังนั้นจึงเป็นการทำงานร่วมกันทั้ง 3 ฝ่าย นั่นก็คือ ช้าง, ควาญช้าง และศิลปิน ดังนั้นผลงานที่ออกมาจึงจัดเป็นผลงานศิลปะอย่างหนึ่ง การจะสร้างสรรค์งานศิลปะจากช้างได้นั้น ควาญและช้างต้องมีความเป็นหนึ่งเดียว เพื่อถ่ายทอดผลงานให้ตรงตามที่คิดไว้มากที่สุด ศิลปะจากช้างนั้น นอกจากผลงานแล้วผู้คนมักจะประทับใจความน่ารักของช้างด้วย ยิ่งถ้าเป็นช้างเชือกที่อายุยังน้อยๆ แม้ผลงานที่ออกมาอาจไม่ตรงตามที่คิดไว้แต่ส่วนใหญ่ก็ได้ใจผู้ชม การที่จะสร้างสรรค์ผลงานออกมาได้ดีแค่ไหนนั้น ควาญช้างคือตัวแปรสำคัญ เพราะในขณะที่สั่งให้ช้างวาดรูปนั้นศิลปินจะเข้าไปยุ่งมากไม่ได้ ดังนั้นควาญช้างต้องสามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ เพราะในขณะที่ช้างกำลังวาดรูปด้วยพู่กันอยู่นั้น ไม่สามารถจะรู้ล่วงหน้าได้เลยว่าอะไรจะเกิดขึ้น ซึ่งควาญช้างจะต้องอ่านทางของช้างให้ออก เป็นเรื่องที่ท้าทายมาก ตัวช้างเองก็ต้องฝึกฝนในเรื่องของการฟังคำสั่งและการตวัดงวงให้ได้ตามคำสั่ง ต้องรู้ใจควาญช้างด้วย ดังนั้นจึงเป็นที่มาของสูตรที่ว่า 1+1 เท่ากับ 1 นั่นก็คือ ควาญช้างและช้าง ต้องประสานรวมกันเป็นหนึ่งเดียว ผลลัพท์ของงานที่ออกมา ส่วนใหญ่มักจะออกมาเหนือกว่าที่คาดกันไว้ เพราะบางทีคนออกแบบก็มักจะไปคิดแทนช้างว่าทำได้แค่นั้นแค่นี้ แต่จริงๆ แล้วช้างสามารถทำได้ดีกว่าที่คาดกันไว้เสมอ แต่ก็ต้องยอมรับว่ามีบางครั้งที่ไม่ตรงกับแบบที่ตั้งใจไว้ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่ก็อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้นว่าเป็นความสามารถเฉพาะตัวในการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าของควาญช้างที่จะต้องควบคุมให้ช้างสามารถวาดรูปออกมาให้สวยงาม ถึงจุดนี้หลายคนอาจจะงงว่าทำไมควาญช้างทำไมถึงสามารถสั่งช้างได้ สาเหตุที่ควาญสามารถสั่งได้เพราะช้างเมื่อเกิดมาได้ 2 ขวบต้องมาเข้าโรงเรียนภายในปางช้าง ต้องเรียนคำสั่งพื้นฐานเช่น หยิบ, จับ, เดินหน้า, ถอย, ซ้าย, ขวา และ บน เป็นต้น ดังนั้นเวลาที่ควาญสั่งให้ช้างวาดรูป จึงต้องใช้คำสั่งพื้นฐานเหล่านี้ในการสั่งให้ช้างตวัดงวงตาม เช่น สั่งให้วาดรูปวงกลม, ลากเส้นเป็นกลีบดอก หรือ แต้มสี เป็นต้น "ครูโชค" สั่งสมประสบการณ์ในการทำงานด้านศิลปะและออกแบบมาเป็นเวลานาน จึงตกผลึกทางความคิดและแนวทางการเรียนการสอนศิลปะที่เป็นรูปแบบของตนเอง จึงได้ร่วมกับ โรงเรียนสมาร์ท แอ็ท ไอที โดยใช้ชื่อโปรเจ็คว่า “สมาร์ท อาร์ต” เพื่อถ่ายทอดประสบการณ์ทางด้านศิลปะให้กับเด็กๆ และบุคคลทั่วไปที่มีใจรักงานศิลปะ โรงเรียนตั้งอยู่ที่ 201-205 ถ.พระปกเกล้า ต.ศรีภูมิ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ สามารถโทรสอบถามหรือร่วมพูดคุยเรื่องราวทางศิลปะได้ที่เบอร์ 053-214160, 053-214 161 และ 094 297 9835 หรือจะแอดเป็นเพื่อนทางเฟซบุ๊กเพื่อติดตามความเคลื่อนไหวอื่นๆ ของ "ครูโชค" ที่ เฟซบุ๊กชื่อ kruchang pongpranart โดยทีมข่าวบันเทิงไทยนิวส์ คัดลอกจากคอลัมภ์ "เสาร์พิเศษ" หนังสือพิมพ์ไทยนิวส์ ฉบับวันเสาร์ที่ 5 เดือนพฤษภาคม พ.ศ.2555 ที่ผ่านมา   Create Date : 10 พฤษภาคม 2555 21 comments Last Update : 16 มกราคม 2561 17:25:19 น. Counter : 9776 Pageviews. Share Tweet

ดีใจอย่างแรงนิ ที่ครูช่างออกจากป่าเข้าเมืองแล้วอิอิ หนูยิมยังเรียนปีสามคะ ตอนนี้กำลังฝึกมือวาดลายเส้นและภาพคนเพื่อเตรียมสอบจิตรกรรม เท่าที่หนูยิมมุ่งไปมีสามแห่งคะ แต่ละแห่งไม่พ้นมหาลัยในฝันของเด็กอาร์ทนั่นแหละคะ ก็เอาใจช่วยกันล่ะงานนี้ ไปเชียงใหม่พาลูกไปมหาลัยตีนเขา ลูกชอบมากนั่นแหละเนอะแล้วแต่วาสนาและความเพียรล่ะคะตอนนี้ก็ขยันกว่าเดิมมาก ครูช่างสบายดีนะคะ เห็นหน้าตาสดชื่นกับสัตว์ตัวโตแล้วยิ้มตามมม หนุยิมอยากไปฝึกงานด้วย ติดแต่ว่าเค้าให้ฝึกที่ภูเก็ตไม่อนุญาตข้ามจังหวัดคะ เสียดายไปเลย   โดย: gymstek 10 พฤษภาคม 2555 23:34:00 น.

มาอ่านอีกครั้ง ตัวใหญ่ๆ แบบนี้อ่านง่ายหน่อยค่ะ เป็นอีกหนึ่งกำลังใจให้ครูโชคทำงานดีๆ แบบนี้ต่อๆ ไปนะคะ เราก็แ่ว่บมาหน้าบ้านบ้าง หลังบ้านบ้างเนอะ ครู   โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ 11 พฤษภาคม 2555 6:10:26 น.

เย้ ดังใหญ่แล้วนะคะ ดีใจด้วยค่ะคุณโชคที่แรงกาย แรงใจที่ทุ่มเทไปผลิดอกออกผล อิจฉาเด็กๆเชียงใหม่จัง อยากได้ไปนั่งเรียนกะเค้าด้วย   โดย: แม่ปุ้มปุ้ย IP: 115.67.0.114 11 พฤษภาคม 2555 9:24:59 น.

โห...อ้ายช้างสุดยอดคร๊าบงานนี้ ต่อไปสมาร์ทอาร์ต อาจมีคุณครูช้าง(แท้ๆ) เป็นวิทยากรพิเศษ สอนเด็กก็เป็นได้เนอะอ้าย   โดย: นักเดินทางพเนจร (นักเดินทางพเนจร ) 11 พฤษภาคม 2555 10:05:36 น.

ว้าวว ได้ลงหนังสือพิมพ์ด้วย ^^ ช่วงนี้งดเขียนบล็อคไปชั่วคราวแบบไม่มีกำหนดค่ะ ตอนนี้ก็สิงอยู่ที่เฟซบุ๊คล่ะนะ   โดย: babyL' 11 พฤษภาคม 2555 10:23:40 น.

ดีใจมากครับครูโชค ผมเองชื่นชมช้างที่วาดรูปมาตลอด เคยดูในทีวีว่า เอ๊ะ..ทำไมคนยังวาดไม่ได้เท่าช้างเลย ตอนนี้ก็เข้าใจแล้วว่าเบื้องหลังแห่งความสำเร็จนั้น มีครูโชคคนหนึ่งละที่เป็นแรงผลักดัน โอ้..ยอดเยี่ยมจริงๆครับ ข้าน้อยนับถือ นับถือ คารวะสักสองจอกดีไหมเนี่ย มีความสุขมากๆนะครับ ดีใจที่ยังไม่ลืมกัน อย่าทำให้บล็อกหายเหมือนคราวก่อนอีกละ รักษาไว้ด้วยคร๊าบ   โดย: ปลายแป้นพิมพ์ 11 พฤษภาคม 2555 15:34:12 น.

อยากปรบมือให้ช้างไทยมักมากกกกกกก แต่คนสอนช้างนี่ซิ เก่งกว่าน่ะ ครูโชค ไม่ธรรมดาซะแว้วววววววววว เก่งจังเลยค่า รักษาสุขภาพนะค่า   โดย: ลงสะพาน...เลี้ยวขวา 11 พฤษภาคม 2555 16:47:18 น.

More Friday Comments ------------------------------ เย่ เย่ พรุ่งนี้เสาร์ตื่นสายได้ แวะมาทักทายสั้นๆค่ะครูโชค   โดย: เกศสุริยง 11 พฤษภาคม 2555 17:08:43 น.

แวะมาดูช้างสะบัดพู่กันค่ะ ครูโชคสบายดีนะคะ รับกระรอกไว้เลี้ยงสักตัวไหมคะ   โดย: ร่มไม้เย็น 11 พฤษภาคม 2555 20:12:00 น.

สวัสดีค่ะคุณโชค ซูสบายดีค่ะ ขอบคุณ คุณโชคเช่นกันค่ะที่นึกถึงเสมอๆ ได้อัพเดทข่าวสารจากคุณโชคทางเมล์แต่ยังหาเลวาตอบทางเมล์ไม่ได้ซักที วันนี้เข้าบลอกมา เห็นข้อความจากคุณโชค ดีใจค่ะ ที่ดีใจยิ่งกว่านั้นเข้าบลอกคุณโชคมา ได้อ่านประวัติคุณโชคด้วย ได้เห็นรูปเท่ห์ๆอีกต่างหาก ซูไม่ได้เข้าไปเยี่ยมดูกิจกรรมคุณโชคทางเฟสนานเลยล่ะ ช่วงหลังๆไม่ค่อยได้มีเวลาเลยค่ะ คุณโชคดูแลสุขภาพเช่นกันค่ะ เป็นกำลังใจให้ในทุกๆสิ่งที่ทำเช่นเดิมค่ะ คิดถึงเช่นเดิมด้วยแหระ   โดย: phusanapas 12 พฤษภาคม 2555 8:57:10 น.

ตกใจหมด นึกว่าทำไมครูช้างถึงได้มาลงประวัติ ที่ไหนได้ลงหนังสือนะเอง น่าชื่นชมค่ะ และสาวก็ชื่นชมครูช้างมานานแล้วนะคะ   โดย: sawkitty 12 พฤษภาคม 2555 14:58:24 น.

สวัสดีค่ะพี่โชค ฉัตรแวะมาชมงานและความสามารถของพี่โชคค่ะ ขอเอาไปแชร์ที่หน้าแฟนเพจหน่อยนะคะ ขอบพระคุณค่ะ ^ ^ //www.facebook.com/Bloggang.BlogPage   โดย: ณ ปลายฉัตร 12 พฤษภาคม 2555 21:52:56 น.

สวัสดีค่ะครูช้าง... มาไม่ทันเฝ้าพระเจ้าเหา แต่ได้ดูช้างวาดรูป วาดสวยกว่าเราอีก... ^^   โดย: namfaseefoon 12 พฤษภาคม 2555 22:00:13 น.

More Flowers Comments -------------------- ดีใจจังฝนจะตกแล้วจะได้ชุ่มฉ่ำเสียที สวัสดีค่ะ แวะมาด้วยความคิดถึงค่ะครูโชค   โดย: เกศสุริยง 13 พฤษภาคม 2555 16:22:46 น.

สวัสดีคะครูช่าง แม่หนูยิมมาเยี่ยมคนเก่งต้นแบบของหนูยิมเค้า ตอนนี้ก็เปิดเทอมแล้ว เริ่มขยับมือไม้เต็มที่ ความฝันที่ไม่รู้ว่าเอื้อมถึงหรือเปล่า..... ฤุดูฝนแล้วรักษาสุขภาพด้วยนะคะ   โดย: gymstek 17 พฤษภาคม 2555 9:19:49 น.

More Good Morning Comments --------------------------------------------- อรุณสวัสดิ์ค่ะครูโชค   โดย: เกศสุริยง 18 พฤษภาคม 2555 6:29:34 น.

ศุกร์สวัสดีที่นี่ค่ะครูโชค   โดย: สายหมอกและก้อนเมฆ 18 พฤษภาคม 2555 17:50:32 น.

มาเยี่ยมครับ คุณครูช้าง   โดย: ปลายแป้นพิมพ์ 25 พฤษภาคม 2555 21:31:43 น.

แวะมาเยี่ยมยามค่ำ...สวัสดีครับ   โดย: **mp5** 8 มิถุนายน 2555 20:11:02 น.

การที่ช้างวาดรูป จะถือว่าเป็นงานที่มีลิขสิทธิ์หรือเปล่า อยากทราบเพื่อประดับความรู้ค่ะ   โดย: ช้างน้อย IP: 171.5.39.167 22 พฤษภาคม 2556 20:22:14 น.

ลองมีไครเอาเบ็ดมาเกี่ยวหูเราให้ลากพู่กันดูสิครับ ยังจะเรียกว่าศิลปะอยู่ไหม?   โดย: TANTHAI IP: 182.232.163.58 13 สิงหาคม 2563 13:26:12 น.