สวัสดีค่ะ พี่ๆ เพื่อนๆ ทุกท่าน . . .

วันนี้ขอเปลี่ยนแนวงานเขียนหน่อยนะคะ ไม่เขียนบทกวี ไม่เข้าครัว ไม่เล่านิทาน . . . แต่มาจับเข่าคุยเรื่องกฎหมายน่ารู้กัน . . .


เหมือนจะไกลตัว . . แต่เอาเข้าจริง กลับใกล้ตัวชาว blog gang อย่างเรา จนคาดไม่ถึง . . .

ปอมได้รับการชี้แนะจากท่านที่เคารพนับถือซึ่งเป็นชาว blog gang ว่าปอมเป็นนักกฎหมาย ปอมน่าจะเขียนข้อควรระวังเวลาเรานำภาพของคนอื่น มาลงใน blog ของเรา เพื่อป้องกันปัญหาที่อาจเกิดในอนาคต ว่าเรากำลังละเมิดลิขสิทธิ์ในภาพถ่ายของคนอื่นหรือไม่


ภายใต้ข้อสันนิฐานว่า เราเขียน blog เป็นงานอดิเรก ไม่ได้มุ่งทางการค้า หรือแสวงหากำไร





เป็นธรรมดาที่เวลาเราเขียน blog เราก็อยากมีภาพสวยๆ ลงประกอบ . . เพราะมีแต่ตัวหนังสือเต็มพรืด . . blog ก็ดูไม่น่าสนใจ . . .

ถ้าเราไม่ถนัดที่จะถ่ายภาพลง blog เอง . . . ส่วนใหญ่เราจะเข้าไป Google ไปหาภาพสวยๆ

ตัวอย่างเช่น กลอนคราวหน้าที่ปอมจะลง ชื่อ "ดอกไม้สีขาว " . . .

ลงแต่กลอนก็ไม่เห็นภาพ ปอมก็เข้า Google แล้วพิมพ์คำว่า " nice white flowers image"

ภาพดอกไม้สีขาวงามๆ ก็ปรากฎ





จากภาพที่ยกมาเป็นตัวอย่าง เราจะพบว่า มีชื่อผู้ถ่ายที่มุมขวาล่างด้วย . .

พอดีปอมรู้จัก " moonpeace " หรือ คุณ pop ปอมทราบว่าเป็นชาว blog gang แบบนี้ปอมก็จะหลังไมค์ไปหาคุณ pop เพื่อขออนุญาตนำภาพดอกไม้ หรือภาพ อื่นๆ ที่ชอบมาลง

อย่างคราวนี้ปอมขอคุณ pop ลงอมยิ้มสีฟ้า และ น้องกิ้งก่าผ้าด้วย


เมื่อคุณ pop กรุณาอนุญาต เป็นอันเรียบร้อย





กรณีที่เรารู้ว่าภาพถ่ายเป็นของใคร แต่ไม่ทราบจะไปตามหาตัวเจ้าของภาพที่ไหน ใน blog เรา ควรเขียนขอบคุณท่านเจ้าของภาพไว้ด้วย หรือที่เรียกว่า

" PHOTOS CREDIT "


ปัญหาที่เรามักพบคือ ลำพังมองแต่ภาพ ไม่มีชื่อเจ้าของภาพปรากฎไว้
เช่นวันแม่ที่ผ่านมา . . หลายท่านหาภาพดอกมะลิสวยๆจาก google


ดังภาพดอกมะลิสวยๆดอกนี้ ไม่มีชื่อเจ้าของภาพ . . .อยู่บนภาพ . . . ถ้าสังเกตุดีๆ Google มีเตือนว่า "ภาพนี้อาจมีลิขสิทธิ์ "





แต่ภาพส่วนใหญ่มักมีที่มา เวลาเราคลิกเข้าไปจะรู้ว่า ภาพนี้เป็นส่วนหนึ่ง ของ งานเขียนใน blog ของ วนารักษ์ หรือพี่อ๋า หมอฟันคนเก่ง . . .


แต่บ่อยครั้ง . . เรารีบเขียน blog จนไม่ได้ดูที่มาของภาพ รีบ copy รีบ นำมาลง blog ของเรา . . .






ดังนั้นภาพงามๆที่ไม่ระบุชื่อ . . . จึงเป็นข้อควรระวัง . . .

กฎหมายที่ใช้อ้างอิงคราวนี้คือ พระราชบัญญัติ ลิขสิทธิ์ พ.ศ. ๒๕๓๗

ปอมอยากเขียนให้อ่านง่ายๆ สำหรับคนที่ไม่ได้เรียนกฎหมาย ปอมเขียนในลักษณะ Q & A ดังนี้นะคะ . . .

Q : ภาพถ่ายถือเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์หรือไม่

A : มีค่ะ ผู้ถ่ายภาพ กฎหมายให้คำนิยามไว้ว่า เป็น "ผู้สร้างสรรค์" คือถ้าเขาไม่ถ่ายภาพนั้น ภาพย่อมไม่เกิด

โดยมีนิยาม ของการถ่ายภาพไว้ดังนี้

งานภาพถ่าย ได้แก่งานสร้างสรรค์ภาพที่เกิดจากการใช้เครื่องมือ บันทึกภาพโดยให้แสงผ่านเลนซ์ไปยังฟิล์มหรือกระจก และล้างด้วยน้ำยาซึ่งมีสูตรเฉพาะ หรือด้วยกรรมวิธีใด ๆ อันทำให้เกิดภาพขึ้น หรือการบันทึกภาพโดยเครื่องมือหรือวิธีการ อย่างอื่น

ซึ่งปัจจุบัน นักภ่ายภาพหลายท่าน ถ่ายภาพแล้ว โหลดลง คอมพิวเตอร์ จัดภาพ และ โพสต์ลงใน blog กระทู้ หรือสื่ออื่นๆ






Q : แค่นำภาพมาลงถือเป็นการละเมิดแล้วหรือ



A : ภาพถ่าย มีลักษณะเป็นงาน ศิลปกรรม การนำภาพของคนอื่นมาลง ในงานเขียนของเรา มีลักษณะเป็นการทำซ้ำ ซึ่งกฎหมายให้ความคุ้มครองเจ้าของลิขสิทธิ์ย่อมมีสิทธิแต่ผู้เดียวที่จะ

(1) ทำซ้ำหรือดัดแปลง
(2) เผยแพร่ต่อสาธารณชน
(3) ให้เช่าต้นฉบับหรือสำเนางานโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โสตทัศนวัสดุ ภาพยนตร์ และสิ่งบันทึกเสียง
(4) ให้ประโยชน์อันเกิดจากลิขสิทธิ์แก่ผู้อื่น
(5) อนุญาตให้ผู้อื่นใช้สิทธิตาม (1) (2)


เมื่อเรานำภาพถ่ายที่เจ้าของลิขสิทธิ์มาลงโดยไม่ได้รับอนุญาต เข้าองค์ประกอบของการละเมิดลิขสิทธิ์ 2 ประการคือ


(1) ทำซ้ำหรือดัดแปลง
(2) เผยแพร่ต่อสาธารณชน

ย่อมถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น




Q : ลิขสิทธิ์ของภาพถ่ายจะคุ้มครองนานเพียงใด


A :ลิขสิทธิ์ในงานภาพถ่าย มีอายุห้าสิบปีนับแต่ได้สร้างสรรค์งานนั้นขึ้น แต่ถ้าได้ มีการโฆษณางานนั้นในระหว่างระยะเวลาดังกล่าว ให้ลิขสิทธิ์มีอายุห้าสิบปี นับแต่ได้มี การโฆษณาเป็นครั้งแรก


Q : จะทำอย่างไร หากต้องการนำภาพถ่ายสวยๆมาลง blog โดยไม่เป็นการละเมิดลิขสิทธิ์


A : ควรขออนุญาต จากเจ้าของภาพก่อน หรือ เขียนระบุว่าภาพนั้นเป็นของผู้ใด การระบุว่าภาพจาก internet อาจไม่เพียงพอ นอกจากจะไม่ทราบแหล่งที่มาจริงๆ เพื่อกันปัญหาที่จะตามมาที่หลัง

Q : มีข้อยกเว้นบ้างหรือไม่


A : หากนำงานของคนอื่นมาใช้โดยไม่ขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จากงานอันมีลิขสิทธิ์ตามปกติของเจ้าของลิขสิทธิ์และ ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิอันชอบด้วยกฎหมายของเจ้าของลิขสิทธิ์เกินสมควร มิให้ถือว่า เป็นการละเมิดลิขสิทธิ์

ตัวอย่างเช่น

- เพื่อการศึกษา หรือวิจัย ที่ไม่ใช่การกระทำเพื่อหากำไร

- เพื่อประโยชน์ของตนเอง หรือเพื่อประโยชน์ของตนเองและบุคคลอื่น ในครอบครัวหรือญาติสนิท

- เพื่อประโยชน์ ในการสอนของตน อันมิใช่การกระทำเพื่อหากำไร

- เพื่อแจกจ่ายหรือจำหน่ายแก่ผู้เรียนในชั้นเรียนหรือในสถาบันศึกษา ทั้งนี้ ต้องไม่เป็นการกระทำเพื่อหากำไร

- นำงานนั้นมาใช้เป็นส่วนหนึ่งในการถามและตอบในการสอบ


ดังนั้นเวลาเรานำภาพมาลง จึงควรระมัดระวัง เพราะเมื่อเจ้าของภาพมาพบ บางท่านอาจใจดี ไม่ว่าอะไร แต่บางท่านอาจมองว่าเราไม่ให้เกียรติ นำมาใช้โดยพลการ อาจผิดใจกันได้





สุดท้ายนี้ขอเล่าประสบการณ์ตรงของปอมสู่กันฟังนะคะ . . .

เพื่อนปอมมีร้านเบเกอร์รี่ ได้จ้างคนมาถ่ายภาพเพื่อลงโฆษณา ใน เวปไซด์ ของเพื่อน แล้วเพื่อนก็ส่งมาให้ปอมดู เพื่อวิจารณ์ ในฐานะที่ปอมชอบถ่ายภาพขนม ปอมว่าสวยดี ปอมก็ขอเพื่อนไปลงในเม้นต์ที่กระทู้หลักของพันทิป

ภาพนั้นไม่ระบุชื่อผู้ถ่าย หากแต่เป็นลิขสิทธิ์ของเพื่อน ที่ว่าจ้างช่างภาพมาถ่ายภาพขนม

แล้ววันหนึ่ง ปอมก็ปเจอเม้นต์ของท่านหนึ่ง นำภาพขนมที่ปอมลง ไปประกอบเม้นต์ของเขา ปอมก็หลังไมค์ไปบอกดีๆว่า ภาพนั้นมีลิขสิทธิ์ ขอให้ลบออก

เขาก็ลบออก . . เรื่องก็จบกันไป





ปอมอาจไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา เพราะงานของปอมคือที่ปรึกษาด้านกฎหมายภาษีอากร

แต่หวังว่างานเขียนชิ้นนี้จะมีประโยชน์กับพี่ๆ เพื่อนๆ บ้างไม่มากก็น้อยนะคะ





ปอมขอขอบพระคุณ พี่อ๋า "วนารักษ์" และ คุณ pop "moonpeace" มากๆนะคะ ที่กรุณาอนุญาตให้ปอมนำภาพถ่ายงามๆ มาลงเป็นตัวอย่างในงานเขียนชิ้นนี้

(พี่อ๋าบอก จกไปเลย จะเอาภาพไหน ส่วนคุณ pop จริงๆปอมขอคุณ pop ไว้แค่ 3 ภาพ แต่ขอจกภาพผีเสื้อเพิ่ม โดยมิได้บอกกล่างล่วงหน้า .......... เลยขอตรงนี้นะคะ )

โดยส่วนตัว ปอมว่าภาพของทั้งสองท่าน มีลักษณะเฉพาะตัวมากๆ มุมกล้องสวยสุดๆ .... แต่มีเรื่องหนึ่งที่ปอมไม่เคยบอกท่านทั้ง 2 คือ ปอมอยากเห็นภาพ ตุ๊กตาหมี จากฝีมือของท่าน ........ ปอมอาจจะขอมากไปก็ได้อ่ะจิ๊





เพลง : ห่วงใย - วงตาวัน



* ปอมขอขอบคุณภาพน้องหมีน่ารักๆ จากพี่อ๋า มา ณ ที่นี้จ้า