การปกครองหมู่สงฆ์

เคารพสงฆ์

ความสามัคคีคือความสุข


หลวงพ่อเคยสอนว่า
“การเทศนาว่ากล่าวแก่พระเจ้าพระสงฆ์ แก่ญาติโยมทั้งหลายนั้นก็ให้พากันเข้าใจตระหนักเข้าไว้ อย่าให้เป็นโลกาธิปไตยหรือเป็นอัตตาธิปไตย แต่ให้เป็นธรรมาธิปไตย ให้พูดโดยธรรมะให้เป็นธรรมะ พูดธรรมะให้เป็นธรรมไม่กระทบกระทั่ง เป็นต้น แบบที่ว่าบัวไม่ให้ช้ำ น้ำไม่ให้ขุ่น คือปฏิบัติธรรมะอย่างพวกเราทั้งหลายที่อยู่ร่วมกันนี้ก็ไม่มีความสามัคคี เช่นวัดนี้อาวาสที่เราอยู่นี้เป็นอาวาสที่อยู่ในป่า ถ้าเราไม่สามัคคีพร้อมเพรียงกันเราก็จะมีความลำบาก ความผาสุกก็เกิดขึ้นไม่ได้ ธรรมาธิปไตยนั้นไม่ได้อยู่กับผู้ใด ไปตามธรรมะไปตามสัจธรรมไปตามความจริง เราจึงมีความสบาย ความสบายเกิดขึ้นมาได้ เพราะการปฏิบัติที่ถูกต้อง ไม่ได้เอาจิตของเราเป็นประมาณ ถึงแม้จิตใจเราไม่ชอบที่จะทำอันนั้น เราก็ต้องผลักดันอัตตาของเราออกเสีย ผลักดันความรู้สึกที่เป็นโลกออกไปจากใจของเรา”

อธิกรณ์


“มีไม่มากนัก” พระอาจารย์เอนกเริ่มต้นพูดถึงอธิกรณ์ของวัดหนองป่าพงให้ฟังก่อนที่จะเล่าถึงวิธีพิจารณาอธิการของหลวงพ่อ “นาน ๆ จึงจะมีสักครั้งหนึ่ง เพราะส่วนมากก็เป็นผู้มีศรัทธามาบวชกันทั้งนั้น ก็พูดกันง่าย ๆ โดยเฉพาะลูกศิษย์ก็มีความเคารพและศรัทธาในหลวงพ่อมากอยู่แล้ว เมื่อหลวงพ่อพูดก็ยิ่งง่ายขึ้นอีก โดยทั่วไปเมื่อมีอธิกรณ์เกิดขึ้นท่านก็มีวิธีแก้ไขหลายวิธี แต่ก็สรุปลงในอธิกรณ์สมถะ ๗ ประการตามพระวินัยนั่นเอง แต่ท่านก็ปรับปรุงวิธีแก้ไขปัญหาให้เหมาะสมกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นกรณี ๆ ไป

มีอยู่ปีหนึ่งพระเณรมีมาก เกิดของหายขึ้นสอบถามอย่างไรก็ไม่ได้ความ ท่านก็เลยว่าจะทำพิธีกินน้ำสาบานกันทุกรูป ซึ่งเป็นพิธีที่ถือกันมาแต่โบราณว่าศักดิ์สิทธิ์มาก จะแช่งให้ตายถึงเจ็ดชั่วโครตด้วย ไม่ใช่ตายเฉพาะคนขโมยเท่านั้น แต่ก่อนจะทำพิธีก็อนุโลมให้ทุกรูปไปห่อของมาวางไว้ในที่มืดให้ครบ ของที่โดนขโมยก็มารวมกันอยู่ในนั้นด้วย ปัญหาอย่างนี้ท่านก็แก้ของท่านได้โดยที่เราคิดไม่ถึง”

พระอาจารย์สุริยนต์ได้ยกตัวอย่างการตัดสินอธิกรณ์ของหลวงพ่อให้ฟังสองเรื่องดังนี้
ถ้ามีพระทะเลาะกันท่านจะบอกว่า “พอกัน ไม่มีใครดีกว่าใคร ถ้ารูปหนึ่งดีกว่าจะไม่มีการทะเลาะวิวาทกันเลย ถ้าจะอยู่ก็อยู่กันหมด จะไปก็ไปกันหมด” นี่ท่านตัดสินอย่างนี้

“และมีอยู่ปีหนึ่งพระทะเลาะวิวาทกัน รู้สึกจะเป็นปีที่ผมมาอยู่ครั้งแรก ถึงขนาดถือมีดไล่แทงกัน หลวงพ่อไม่ได้แสดงอาการสะทกสะท้านหรือตกอกตกใจอะไร ท่านก็ยังคงพูดอยู่กับที่ของท่านนั้นเอง ผลสุดท้ายพระรูปนั้นก็กลับมา วางมีดร้องไห้เลย ท่านก็สามารถระงับด้วยดี ระยะหลัง ๆ ไม่มีอะไรมากอาจจะด้วยอำนาจธรรมะ คุณธรรมดีที่ได้สร้างไว้ ถึงมีเหตุก็ไม่มีโทษ ไม่มีพิษไม่มีภัยเป็นอันตรายสักครั้ง หลวงพ่อท่านพูดได้ ก็เลิกไปเลย วางไปเลย ท่านก็วางหมดเหมือนกัน ไม่ให้เอาเรื่องเก่ามาเล่า”

พระอาจารย์สุพรได้เคยเห็นการตัดสินอธิกรณ์อันเฉียบขาดของหลวงพ่อ ในกรณีเณรต่อยกัน ซึ่งท่านได้เล่าให้ฟังดังนี้

“สมัยนั้นผมเป็นพระที่บวชใหม่พรรษาแรก คืนวันอุโบสถหลวงพ่อก็เทศน์ พวกแม่ชีก็ออกมาฟังเทศน์ด้วย พอหลวงพ่อเทศน์จบแล้ว ขณะที่กำลังเดินกลับพอดีเณรไม่รู้มาจากไหน ออกมาตั้งแต่เมื่อไร มาต่อยกันตรงทางหอฉันที่ตรงประตูที่จะเข้าศาลา เอาไฟฉายตีกัน รุ่งเช้าแม่ชีก็มากราบเรียนหลวงพ่อในช่วงที่หลวงพ่อไปบิณฑบาต พอตอนเย็น ขณะกำลังทำวัตรอยู่ หลวงพ่อก็ให้สามเณรที่อุปัฏฐากมาสั่งว่า ให้พระเณรทุกรูปไปที่กุฏิหลวงพ่อหลังจากที่ทำวัตรเสร็จ ก็พากันไป ท่านก็เทศน์อบรมหลายอย่าง จนกระทั่งจบแล้วท่านก็เรียกเณรทั้ง ๒ รูปไปนั่งข้างหน้า ทำอะไรกันเมื่อคืน ท่านได้ไต่ถามแล้วบอกว่า ฉันสร้างวัดนี้ขึ้นมา ๒๕ ปี เพิ่งมีเณรต่อยกันเป็นคู่แรกนี่แหละ ท่านก็พูดสั้น ๆ ว่าการมาชกต่อยกันนี่ เป็นสิ่งที่ไม่ดีอย่างนั้นอย่างนี่ แล้วพูดกับสงฆ์ว่า

ผมพิจารณาเห็นว่าเณร ๒ รูปนี้อยู่ไปก็ไม่มีประโยชน์ เณรรูปหนึ่งก็บวชใหม่ นี่ก็ยังจะให้อภัยได้ เณรอีกรูปหนึ่งนั้นบวชมาตั้ง ๒ พรรษาแล้ว ก็ยังเป็นตัวอย่างที่ดีแก่เขาไม่ได้ ยังมาประพฤติปฏิบัติในสิ่งที่ไม่ดี ผมคิดว่าไม่มีประโยชน์ที่จะอยู่ หรือคณะสงฆ์เห็นเป็นอย่างไร

ก็ไม่มีใครกล้าพูดอะไร เมื่อหลวงพ่อพูดอย่างนั้น คิดว่าถ้าหากมีใครเห็นประโยชน์ของเณรทั้ง ๒ รูปนี้ก็อาจจะไม่ได้สึก แต่เมื่อไม่มีใครกล้าพูด ต่างฝ่ายต่างเงียบกันหมด ท่านก็เลยถามอาจารย์วีรพล อาจารย์วีรพลก็คงคิดเห็นตรงกับคำพูดของหลวงพ่อ ผลที่สุดก็เลยให้สึกในตอนเช้า ตอนแรกหลวงพ่อท่านจะพูดขู่หรืออย่างไรก็ไม่ทราบ ว่าจะให้สึกคืนนั้นเลย ให้นุ่งผ้าสรงน้ำเอา แต่ก็ไม่ได้สึกคืนนั้นหรอก รุ่งเช้าค่อยสึกทั้งคู่ นี่คือการตัดสินอธิกรณ์เกี่ยวกับเณรตีกัน

บางครั้งหลวงพ่อก็ใช้วิธีเผด็จการ คือตัดสินเด็ดขาดไปเลย เช่น

ในระยะหลัง ๆ นี้ ถ้ามีพระรูปไหนทำผิดทำไม่ดีมา ท่านอาจจะไล่เลย ไป! ถ้าท่านจะมาทำอย่างนี้ อย่าอยู่เลย ไปเสียอย่ามาอยู่กับผม หากางเกงมาใส่

เมื่อท่านเอ่ยปากเด็ดขาดอย่างนี้ ก็จะมีแต่ท่านอาจารย์เลี่ยมเท่านั้นที่กล้าขอร้องเอาไว้

เรื่องที่หลวงพ่อเข้มงวดที่สุดคือพระวินัย เคยมีพระต้องอาบัติหนัก และท่านเห็นว่ายังไม่เข็ดหลาบ ท่านเลยให้อยู่ปริวาส (คล้ายนักโทษ) ไปเรื่อย ๆ บางทีหลายเดือนทั้ง ๆ ที่ตามหลักพระวินัยอาจกำหนดไม่กี่วัน จนกระทั่งพระรูปนั้นยอม”

สรุปแล้ว การบริหารของหลวงพ่อทั้งเฉียบขาดและนิ่มนวล ไม่ลำเอียง ไม่มีการเลือกที่รักมักที่ชัง แต่เอาพระธรรมวินัยเป็นใหญ่ เอาประโยชน์สุขอันแท้จริงของลูกศิษย์เป็นสำคัญ

มอบหมาย

อธิวาสนา


เนื้อเรื่องในหัวข้อนี้ มาจากข้อเขียนของพระเถระรูปหนึ่งซึ่งใช้นามปากกาว่า หลวงปู่ เขียนจากประสบการณ์ของท่าน ในโอกาสที่ได้ไปจำพรรษา อยู่ในความปกครองของหลวงพ่อที่วัดหนองป่าพง

มีอยู่วันหนึ่งผู้เขียนเดินผ่านพระอาจารย์รูปหนึ่ง ซึ่งบวชมาหลายพรราแล้ว ท่านมีหน้าที่ตีระฆัง สังเกตดูสีหน้าท่านเศร้าหมอง สอบถามได้ความว่า เมื่อการประชุมสงฆ์ครั้งที่ผ่านมา ซึ่งทั้งหลวงพ่อ และผู้เขียนก็มิได้อยู่ในที่ประชุมด้วยนั้น คณะสงฆ์ได้ปรับอาบัติพระอาจารย์รูปนี้ที่ทำผิดระเบียบของวัดหนองป่าพงหลายครั้งหลายครา ความผิดที่พระรูปนี้ทำซ้ำซากก็คือ การที่ท่านออกปากทักญาติโยมก่อน พระอาจารย์รูปนี้ก็ทราบว่า ท่านได้ทำผิดระเบียบของคณะสงฆ์วัดหนองป่าพงจริง แต่ท่านได้ปรับทุกข์กับผู้เขียนว่าท่านมิได้ตั้งใจเลย เป็นเรื่องที่ท่านเผลอสติทุกครั้ง ซึ่งท่านเสียใจมาก และยอมให้คณะสงฆ์ปรับโทษ เพียงแต่ว่า คืนนี้คณะสงฆ์จะรอฟังคำชี้ขาดจากหลวงพ่ออีกทีหนึ่ง เนื่องจากการชี้โทษนั้นเป็นเสียงของสงฆ์หมู่มาก หลวงพ่อยังมิได้รับรู้ ท่านอาจารย์ผู้นี้ได้บอกกับผู้เขียนว่า ถ้าหลวงพ่อจะให้ผมสึก ผมก็จะสึก

หลังจากนั้น พระเณรก็ไปรวมกันที่กุฏิหลวงพ่อ ซึ่งตอนนี้ท่านก็ทราบความเห็นของคณะสงฆ์ที่มีต่อพระอาจารย์รูปนั้นแล้ว เมื่อทุกองค์กราบนมัสการท่านแล้วก็ตั้งใจฟังว่า ท่านจะตัดสินอย่างไร ผู้เขียนเองสังเกตว่าหลวงพ่อท่านเฉย ๆ เมื่อทุกรูปพร้อมกันแล้ว ท่านก็ให้โอวาทเหมือนกับเป็นเรื่องปรารภธรรมโดยปกติ โดยมิได้เอ่ยถามเรื่องราวหรือซักถามพระองค์ใดเลย ท่านเทศน์เรื่องอธิวาสนาซึ่งผู้เขียนซึ้งใจมาก จำความได้ดังต่อไปนี้

...คนเรานั้นเป็นคนเหมือนกันจริง แต่ก็ไม่เหมือนกันทั้งหมด ในด้านของพฤติกรรม เพราะเหตุปัจจัยที่ผ่านเข้ามาสร้างเป็นจริตนิสัยนั้นต่างกัน เมื่อทำอะไรบ่อย ๆ เข้า รวมเป็นนิสัย ทำซ้ำ ๆ บ่อยมากขึ้นกลายเป็นอุปนิสัย (นิสัยที่แน่นอนหรือสันดาน) อุปนิสัยก็ยิ่งพอกพูน กลายเป็นเรื่องอธิวาสนา คือเป็นพฤติกรรมประจำตัวที่แก้ไม่ได้ ผู้ที่จะแก้อธิวาสนาได้ มีเพียงพระพุทธเจ้าเท่านั้น แม้พระอรหันต์ก็ไม่สามารถแก้อธิวาสนาได้ เช่น พระสารีบุตรนั้น ท่านมีอธิวาสนาคล้ายลิง เชื่อกันว่าอดีตชาติท่านเคยเป็นลิงมาหลายชาติ ทำให้ท่านชอบกระโดด โยมที่ยังติดรูปแบบเคยนึกตำหนิความไม่สำรวมของท่าน ซึ่งน่ากลัวมาก เพราะพระสารีบุตร เป็นพระอรหันต์ที่มีปัญญามาก เป็นอัครสาวกเบื้องขวาของสมเด็จพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า (ผู้ใดตำหนิพระอรหันต์ บาปก็จะเข้าตัวเองเพราะพระอรหันต์เป็นผู้ที่มีจิตบริสุทธิ์แล้ว) ในขณะที่พระอานนท์แม้ยังมิได้บรรลุอรหันต์ก็ยังมีกิริยานอบน้อม มีวาจาไพเราะ มีความสำรวม และความเป็นระเบียบยิ่ง สิ่งเหล่านี้ทำให้พระอรหันต์ของพระพุทธศาสนามีบุคลิกที่แตกต่างกันไป แล้วแต่อธิวาสนา แต่ทุกข์จะเหมือนกันที่ความบริสุทธิ์

สำหรับพวกเรา ซึ่งยังต้องการชำระจิตให้บริสุทธิ์อยู่ จะเห็นว่าจริตนิสัยของแต่ละคนก็แตกต่างกันไป บางคนค่อนไปทางราคจริต ชอบของสวยของงาม ชอบการประดิษฐ์ปรุงแต่ง ก็จะต้องใช้ความไม่สวยไม่งามไปแก้ บางคนมีจริตค่อนไปทางโทสจริต ทำอะไรรวดเร็ว อยากได้อะไรต้องได้ดังใจอยาก เช่นนี้ก็ต้องแก้โดยการทำให้ช้าลง ส่วนโมหจริตนั้นเป็นพวกที่ไม่สามารถเข้าใจธรรมขั้นละเอียดได้ ส่วนศรัทธาจริตที่ค่อนข้างจะเป็นโมหะมาก ๆ ก็มักจะเชื่อง่าย ชอบอภินิหาร ชอบการลองของ พุทธิจริตหรือมีจิตมีปัญญาจะชอบสอน พบใครเห็นเป็นเด็กนักเรียนจะแนะนำด้วยความหวังดีเสมอ จริตทั้งหลายนี้แม้ผิวเผินจะต่างกันแต่โดยสัจธรรมจะเหมือนกันในความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และความเป็นอนัตตา ความที่ไม่อาจยึดมั่นหมายมั่นได้ เปรียบได้กับมะนาว พริก อ้อย บอระเพ็ด ทุกอย่างเกิดจากดิน แต่รสจะต่างกัน มะนาวมีรสเปรี้ยว พริกมีรสเผ็ด อ้อยมีรสหวาน ส่วนบอระเพ็ดมีรสขม สิ่งเหล่านี้เหมือนกันคือ เกิดมาจากดิน แล้วมันยังต้องตายเหมือนกัน เราจะหารสเผ็ดจากมะนาวก็ไม่ได้ จะหารสขมจากน้ำตาลอ้อยก็ไม่ได้ กินเปรี้ยวเกินไปก็ถ่ายท้อง กินหวานเกินก้ปวดตามข้อ กินบอระเพ็ดมากเกินก็มีลมออกหู เช่นเดียวกับพระสารีบุตรมีปัญญามาก พระโมคคัลลานะมีฤทธิ์มาก พระสิวลีมีลาภมาก แต่ละองค์มีเอตทัคคะแตกต่างกัน แต่เหมือนกันในแง่ของความบริสุทธิ์

อย่างพระอาจารย์ทองรัตน์ คนไม่ค่อยจะชอบท่าน แต่เมื่อผมไปกราบนมัสการท่าน ท่านทักว่า “ชามาแล้วหรือ” ด้วยสำเนียงอ่อนโยน ผมก็แปลกเหมือนกัน บางทีท่านทำแผลง ๆ พระจะปรับอาบัติท่าน ท่านรู้ล่วงหน้าบอกว่า “เอาเลยมาปรับอาบัติผม” วันหนึ่งกำลังเดินแถวบิณฑบาตอยู่กับท่านอาจารย์มั่น ปรากฏว่า ท่านโดดออกนอกแถว ไปเตะแพะตัวหนึ่งบอกว่า “นี่...มึงสิขวิดพ่อกูเบาะ” (นี่...มึงจะขวิดพ่อกู) ปฏิปทาของท่านเป็นเช่นนี้ คนธรรมดาเข้าใจยาก

คราวหนึ่ง ชาวบ้านคิดจะแกล้งท่านหรืออย่างไรก็ไม่ทราบ บอกถวายปลาเป็น ๆ ที่เพิ่งตกได้ ปากยังร้อยด้วยหวายอยู่เลย ปรากฏว่าท่านรับบาตรและเอาไปปล่อย ท่านพูดกับปลาว่า “ดีนะลูกที่เขายังไม่ฆ่าเจ้า” เวลาท่านมรณภาพ ในย่ามของท่านมีมีดโกนเล่มเดียว นอกนั้นไม่มีสมบัติอื่น เมื่อตอนเผาเกิดลมพายุฝนตกอย่างหนัก ครูหนึ่งแล้วหายไป พอให้เห็นเป็นอัศจรรย์

ที่ยกเรื่องเหล่านี้มาก็เพื่อให้พวกท่านเห็นความแปลกบางทีก็ไม่แปลก เป็นเรื่องธรรมดา เพราะทุกชีวิตก็ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทุกคน ดังนั้นเราจงอย่าเก็บอะไร ให้เป็นการหนักอกหนักใจตนเองเลย ปฏิบัติธรรมแล้วต้องทำให้เกิดเบาใจ อะไรผิดก็แก้กันไป ผิดไปแล้วก็แล้วไป ให้เห็นว่าเป็นมายาที่ผ่านไป ให้ท่านมีสติปัญญาพิจารณาทุกอย่างให้เห็นเป็นธรรมดาอยู่เช่นนี้ ทุกอย่างแปรปรวนไปตามเหตุปัจจัยของมันเช่นนั้น อะไรที่แก้ไขไม่ได้ ก็ขอให้คิดว่าเป็นเรื่องของอธิวาสนา แม้ผมเองบวชมานี่ ไม่เคยคิดมาก่อนเลยว่าจะมาเป็นครูบาอาจารย์ของใคร แล้วอธิวาสนาก็ผลักพามาให้เป็นครูสอนพวกท่าน มาร่วมปฏิบัตะรรมกับท่าน เราก็จะปฏิบัติไปอย่างนี้แหละ คือปฏิบัติให้เป็นศีลวัตร สมาธิวัตร ปัญญาธิกวัตร และเคารพพระวินัยให้มากที่สุด ส่วนเรื่องปลีกย่อยขาดเกินบกพร่องไปบ้าง ก็ต้องถือว่าเป็นธรรมดา แม้แต่สบงจีวรที่นุ่งห่มกันอยู่ ก็มีที่ยาวไป สั้นไป เมื่อมาใช้กับตัวเรา ความจริงจีวรนั้นไม่ยาวไม่สั้น แต่มันจะยาวไป สั้นไป ก็เมื่อเราครองจีวรเท่านั้น แต่เราก็มีปัญญาปรับให้พอดีกับตัวเราได้ เราจะไปยึดว่าจีวรต้องเข้ากับตัวเราพอดีก็ไม่ได้ ต้องปล่อย ต้องปลงไป เพราะเป็นเรื่องที่ต้องควรปล่อย แต่ถ้าบางเรื่องต้องถือ ก็ถือให้ถูกต้องตามธรรมวินัย อย่าใช้อารมณ์พอใจหรือไม่พอใจของเราเข้าไปตัดสิน กลายเป็นอารมณ์อยู่เหนือธรรมะไป ทำอะไรจึงต้องรอบคอบ ต้องใช้ปัญญา เล็กไปบ้างใหญ่ไปบ้าง ถูกใจบ้างไม่ถูกใจบ้าง แต่ถ้ายังถูกต้องตามพระวินัย ก็น่าจะปล่อยไป

พระเซน ๒ รูปเถียงกันเรื่องธงไหว องค์หนึ่งว่าลมเป็นปัจจัยทำให้ธงไหว อีกองค์ว่าธงต่างหากทำให้เกิดการเคลื่อนไหว เถียงกันไปเถียงกันมา ตกลงกันไม่ได้ ต้องร้อนถึงอาจารย์ตัดสิน ซึ่งอาจารย์ก็กล่าวว่าจิตของท่านต่างหากที่ไหว ไม่ใช่ลมหรือธงอย่างที่พระเซน ๒ รูปเถียงกัน

พระอาทิตย์อยู่ใกล้โลกที่สุดตอนไหนของวัน องค์หนึ่งว่าตอนเช้าซิ เพราะดวงโตที่สุด อีกองค์ว่าตอนกลางวัน เพราะร้อนที่สุด เถียงกันไม่มีแพ้ไม่มีชนะ ต้องร้อนไปถึงอาจารย์ให้ช่วยตัดสินอีก อาจารย์ถามว่า ท่านฉันหรือยัง ให้ไปฉันข้าวดีกว่า เช่นนี้เป็นต้น

พวกเราก็เหมือนกัน อย่าพยายามตั้งเรื่องอะไรที่มันต้องลำบากใจตนเอง ให้พอใจกับการปฏิบัติ พอใจกับธรรมะ อย่าพอใจกับการสอดสู่ดูความบกพร่องของผู้อื่น นั่นเป็นเรื่องของกิเลส อะไรเกิดก็ให้รู้ รู้แล้วละเสีย ธรรมชาติก็เป็นเช่นนี้เอง อย่าคิดให้เกินเลย ต้องคิดให้พอดี ดีแล้วนะที่พวกเราเอาใจใส่หมู่พวก ดูแลชี้ข้อบกพร่องกันตลอดเวลา เพราะเราอยู่ด้วยความรัก ความเมตตา อยู่กันด้วยกายกรรมเคารพนับถือกันทั้งต่อหน้าและลับหลัง พูดกันก็มีเมตตาชี้แจงกันด้วยความปรารถนาดี สาธารณูปโภคก็แบ่งกันตามมีตามได้ ให้ใช้ประโยชน์ใช้สอยร่วมกัน นี่แหละจึงจะเรียกว่า พวกเรามีศีลสามัญญตา มีทิฏฐิสามัญญตา ยึดถืออุดมการณ์ อุดมธรรมที่จะพ้นทุกข์ร่วมกัน ขออนุโมทนาทุก ๆ องค์ที่ใช้สติปัญญาตรองตามนี้

จากนั้นท่านก็ทักทายพระรูปนั้นรูปนี้เป็นการส่วนตัว แล้วก็เลิกประชุมไปตามปกติ เมื่ออกมาจากที่ประชุม พระอาจารย์รูปนั้น มีสีหน้าสดชื่นขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ผู้เขียนเข้าไปทัก ท่านบอกว่า รู้สึกเคารพรักหลวงพ่อมากขึ้น ที่ตนไม่สบายใจ ก็เพราะคิดว่าตนเองเป็นสาเหตุที่จะทำให้หลวงพ่อไม่สบายใจ แต่ก็ไม่เห็นท่านผิดปกติอะไร ทุกอย่างปกติและมีเมตตาเหมือนเดิม ผมก็เลยสบายใจ พระรูปนั้นกล่าว

สังฆทานสูงกว่า


เป็นธรรรมดาที่ศรัทธาของญาติโยม มักเป็นศรัทธาในตัวบุคคล ชาวบ้านเลื่อมใสครูบาอาจารย์ผู้มีคุณธรรมสูงก็หลั่งไหลไปถวายไทยทานแก่ท่าน แต่ไม่ค่อยสนใจพระภิกษุสามเณรบวชใหม่ สำหรับที่วัดหนองป่าพงก็เช่นเดียวกัน แต่หลวงพ่อไม่เคยสนับสนุนศรัทธาประเภทนั้น ท่านไม่มีความต้องการในเรื่องบริษัทบริวารเลย แต่ท่านพยายามโน้มน้าวศรัทธาของโยมให้ตั้งอยู่ในพระสงฆ์ เพราะท่านตระหนักว่า การยึดติดในตัวบุคคลเป็นอุปสรรคต่อการประพฤติปฏิบัติ นอกจากเป็นนโยบายในการสอนญาติโยมแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นความเคารพที่หลวงพ่อมีต่อสงฆ์ และช่วยทำให้พระภิกษุสามเณรสำนึกถึงความสำคัญของสถาบันที่ตนเองเป็นส่วนประกอบ พระอาจารย์รูปหนึ่งได้เล่าถึงปฏิปทาในเรื่องนี้ของหลวงพ่อว่า

“บางครั้งญาติพี่น้องของท่าน เอาสิ่งของหรืออาหารมาถวายท่านโดยเฉพาะอย่างนี้ บางทีท่านก็รับเอาบ้าง บางทีก็สละให้สงฆ์ไปเลย ท่านพูดว่า

ผมเคยอยู่กับเขามานานแล้ว เคยกินเคยใช้ของพ่อแม่พี่น้องมาตั้งแต่เล็ก ๆ แล้ว เขาเอามาให้ผม ๆ ก็ถวายให้สงฆ์ไป เพื่ออนุเคราะห์แก่เขา เขาจะได้รับประโยชน์อานิสงส์จากการถวายทานสงฆ์มากกว่าที่จะถวายเฉพาะผม”

ท่านเจ้าคุณพระมงคลกิตติธาดาได้เล่าเรื่องแปลกเรื่องหนึ่งให้ฟังดังนี้
“ผมไปอยู่กับท่านในปี ๒๕๑๒ ปีนั้น เกิดมีตัวด้วงตัวหนอนลงกินข้าวในนาแถวอำเภอพิบูลฯ อำเภอเดชฯ ชาวนาเขาก็เลยแห่กันมาขอน้ำมนต์จากหลวงพ่อ ท่านบอกว่า

โอ๊ย มาขอกับอาตมา คนเดียวไม่ดีหรอก โน่น! ไปเอากับสงฆ์โน่นดีกว่า สงฆ์มีอำนาจมากกว่าอาตมาอีก

แล้วท่านก็บอกให้พวกเขาหาตุ่มใส่น้ำมนต์ไปตั้งไว้หน้าพระประธานที่จะจุดธูปเทียน โยงด้ายสายสิญจน์จากพระประธานไปที่ตุ่มให้พระสวดมนต์ก่อนค่อยมาเอาน้ำมนต์ ถึงเวลาพวกผมก็พากันทำวัตรสวดมนต์แผ่เมตตาไป วันหลังเมื่อชาวนาจากอำเภอพิบูลฯ มารับน้ำมนต์ ท่านก็สั่งว่า

อย่าไปแช่งไปด่านะ พูดี ๆ บอกว่า เออ! ขยับขยายหนีเสีย ข้าพเจ้าไม่ได้อยู่ได้กินก็ลำบาก ข้าพเจ้าหากินเลี้ยงชีพ ทำทานถวายพระเจ้าพระสงฆ์ด้วย

มีชาวนาคนหนึ่งฐานะดีหน่อย หัวเราะเยาะพวกไปขอน้ำมนต์จากวัด พร้อมกับบอกว่า

น้ำมนต์ขวดเดียวจะประสาอะไร กูเอาโฟลิดอลฉีดยังไม่หนีเลย
ต่อมาอีกคืนหนึ่ง พวกตัวด้วงตัวหนอนก็ออกจากนาข้าวของผู้พรมน้ำมนต์ แต่ไปลงกินข้าวในนาของอีตาคนนั้นหมดเลย เป็นเรื่องแปลกเหมือนกัน ไม่น่าเชื่อแต่มันก็เป็นไปแล้ว เพราะเขามาเล่าให้หลวงพ่อฟัง ท่านก็ยิ้มบอกว่า มันอยากประมาทก็ยังงั้นแหละ...”

หลวงพ่อบริหารสงฆ์โดยให้ความเอาใจใส่ดูแลลูกศิษย์อย่างใกล้ชิดและทั่วถึง เหมือนพ่อที่คอยจ้ำจี้จ้ำไชลูก แม้พระจะอยู่ที่วัดหนองป่าพง จะไปอยู่ตามสาขา หรือจะออกธุดงค์ หลวงพ่อเป็นผู้ตัดสิน ทุกสิ่งทุกอย่างในวัดขึ้นอยู่กับหลวงพ่อ

ในระยะหลัง ๆ หลวงพ่อคอยฝึกให้ลูกศิษย์รับผิดชอบในเรื่องการบริหารมากขึ้น เพื่อให้มีประสบการณ์ในการช่วยตัวเอง ไม่ให้พึ่งหลวงพ่อจนเกินไป แต่ตลอดเวลาที่ท่านทำหน้าที่เป็นเจ้าอาวาสวัดหนองป่าพง หลวงพ่อเป็นเหมือนเสาเอกของสถาบันสงฆ์ การบริหารวัดก็ตรงตามหลักพระธรรมวินัยไม่มีผิดเพี้ยน และทุกรูปที่มีความคิดเห็นต่าง ๆ ซึ่งเป็นธรรมดา ก็ยอมรับและเชื่อฟังท่าน