Bloggang.com : Tiwanon48 : กำเนิดเครื่องลายคราม (Blue and White)

กำเนิดเครื่องลายคราม (Blue and White)

เมื่ออาทิตย์ที่แล้วได้มีโอกาสไปชมนิทรรศการ Treasures of the South China Sea ที่ Aquaria KLCC กรุงกัวลาลัมเปอร์ เป็นนิทรรศการที่นำเอาเครื่องถ้วยโถโอชามที่ค้นพบจากเรืออับปางใต้ท้องทะเลจีนใต้แถบฝั่งประเทศมาเลเซียมาแสดง

นิทรรศการนี้จัดโดยบริษัท Nanhai Marine and Archeology Sdn. Bhd. โดยมี Mr. Sten Sjostrand เป็นผู้บริหาร เขามีอาชีพเดิมเป็นสถาปนิกนาวี (ออกแบบเรือ) รวมทั้งเป็นนักแล่นใบ นักดำน้ำมืออาชีพ ได้สัมปทานจากรัฐบาลมาเลเซียให้งมหาซากเรืออับปางในทะเลจีนใต้เขตน่านน้ำมาเลเซีย และสามารถนำวัตถุโบราณร้อยละ 70 จากที่ค้นพบทั้งหมดมาจำหน่ายเพื่อหารายได้เป็นทุนในการค้นคว้าต่อไป (อีกร้อยละ 30 เป็นของรัฐบาล) ซึ่งปัจจุบันมีการค้นพบเรือโบราณอับปางเกือบสิบลำได้แล้ว เรือที่พบเป็นเรือสินค้ามีอายุตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 จนถึงศตวรรษที่ 19

ใครซื้อสินค้าก็จะมี certificate ว่าเป็นโบราณวัตถุแท้ให้ด้วย

นี่เป็นถ้วย blue and white หรือที่เรียกว่าลายครามที่เราได้ซื้อในงานในปีนี้ เป็นชิ้นที่ไม่มีการซ่อมแซมใดๆ ทั้งสิ้น

ปีที่แล้วก็ได้จานและถ้วยมาอย่างละชิ้น

สิ่งของเหล่านี้ค้นพบในเรือลำล่าสุดเมือปีคศ. 2003 โดยที่เรือดังกล่าวสันนิษฐานว่าเป็นเรือสินค้าที่เดินทางจากประเทศจีนกำลังจะส่งสินค้าไปยังยุโรป แต่ได้อับปางลงเสียก่อนในทะเลจีนใต้

เรือลำนี้อยู่ในสมัยของจักรพรรดิ Wanli (1563-1620) เป็นจักรพรรดิในยุคปลายของราชวงศ์หมิง ยุคนั้นนับได้ว่าเป็นยุคทองของการส่งออกสินค้าเครื่องปั้นดินเผาของจีน โดยเฉพาะ blue and white ทีเดียว

เชื่อกันว่าเครื่องลายครามชิ้นแรกมีต้นกำเนิดในประเทศจีน ที่เมือง Jinqdezhen ซึ่งถูกขนานนามว่าเป็น The porcelain capital of China ซึ่งมีการผลิตเครื่องลายครามเป็นอุตสาหกรรมหลักมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 จนถึงปัจจุบัน

ประมาณศตวรรษที่ 16 ได้เริ่มมีการส่งออกสินค้าเครื่องถ้วยชามลายครามไปยังยุโรป โดยพ่อค้าชาวโปรตุเกส โดยใช้เรือสินค้าที่เรียกว่า carracks ในการขนส่งจากจีนไปยังยุโรป ทำให้เป็นที่มาของชื่อเครื่องลายครามของจีนเหล่านี้ในยุคนั้นที่เรียกว่า Kraak porcelain ซึ่งมีลายอย่างที่เห็นในภาพข้างบน

ต่อจากนั้นมาก็เริ่มมีบริษัทการค้าชาติต่างๆ ในยุโรปเช่น ดัทช์ เข้าไปทำการค้าในประเทศจีนเป็นจำนวนมากเช่น The Far East, the Dutch East India Company การส่งออกสินค้าลายครามรวมทั้งเครื่องเคลือบดินเผาแบบต่างๆ ของจีนก็อยู่ในยุคเฟื่องฟูสุด (ยุคนั้นถือเป็นยุคทองของดัทช์เช่นกัน) ลายครามเป็นที่นิยมของชาวยุโรปมาก เนื่องจากเป็นของแปลกใหม่ที่ยังไม่เคยมีการผลิตในยุโรปมาก่อน ถือเป็นของที่มีราคาแพง เหมาะสำหรับคนมีเงินเท่านั้น

ลวดลายของลายครามแบบ Kraak ในยุค Wanli ส่วนใหญ่จะเป็นลายดอกไม้เป็นหลัก เช่น ดอกเบญจมาศ ดอก peony รวมทั้งลายแลนด์สเคปต่างๆ

มีหลักฐานยืนยันว่าชนชาวยุโรปก็รู้จักการก็อปปี้สินค้าไม่แพ้ชาวเอเชียมาแต่โบราณกาลแล้ว
แต่เดิมชนชาวดัทช์รู้จักการทำเครื่องปั้นดินเผาแบบพื้นๆ ด้วยดินสีแดงที่เรียกว่า Earthenware เมื่อลายครามจากจีนเข้าไปยุโรปมากๆ ชาวดัทช์ก็เริ่มหันมาทำ blue and white บ้างทันที แต่ปรับลวดลายโดยประยุกต์เอาจากแลนด์สเคปของตนเอง เช่น รูปกังหันลม เรือตกปลา

ตอนนี้หลายท่านที่เคยไปเที่ยวประเทศเนเธอร์แลนด์คงร้องอ๋อ ก็ Delftware ที่เป็นลายครามที่ขายที่นั่นนั่นแหละที่ลอกเลียนแบบมาจากจีน

ต่อมาอีกหลายๆ ประเทศในยุโรปก็ก็อปปี้วิธีการของ Delft ด้วยการก็อปปี้การทำลายครามจากจีน แต่มาการปรับลวดลายให้เป็นแบบฉบัยของตนเองรวมทั้งปรับปรุงคุณภาพมากขึ้น เป็นที่มาของพอร์ซเลนยี่ห้อดังๆ เช่น Meissen ของเยอรมัน หรือ Royal Worcester, Royal Doulton, Spode, Adams, Masons ของอังกฤษ เป็นต้น

ลายครามของ Spode

อย่างรูปนี้ก็เป็นพอร์ซเลนมีชื่อจากอังกฤษ Masons ที่ประยุกต์ใข้สีเขียวแทน

หลังจากนั้นในศตวรรษที่ 18 จีนก็ก็อปปี้ลายของ Delft หรือ Meissen เช่นลายคน สัตว์ต่างๆ ส่งกลับไปขายที่ยุโรปอีกต่อหนึ่ง เข้าหลักก็อบกันไปก็อบกันมาพัฒนาโลก

มีการงมพบเรืออีกลำ เข้าใจว่าจะมีอายุอยู่ประมาณศตวรรษที่ 19 ได้ลายครามที่สมบูรณ์เป็นจำนวนมาก และเห็นได้ชัดว่ามีการพัฒนาแบบลวดลายต่างออกไปจาก Kraak ดังรูปที่เห็นจะเห็นว่ามีลายผักกาดที่พวกเราเห็นกันบ่อยๆ ก็มีอายุประมาณร้อยกว่าปีมานี้เอง

เป็นที่น่ายินดีว่ามีการค้นพบเรือโบราณอีกสองลำ มีหลักฐานว่าเป็นเรือสินค้าที่ขนสินค้าจากเมืองไทยคือ สังคโลกจากสุโขทัย และศิลาดลจากศรีสัชนาลัย ไปขายที่อินโดนีเซียตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 แต่เรือสองลำนี้ได้อับปางลงระหว่างในทะเลจีนใต้เสียก่อน เลยทำให้มีเครื่องสังคโลกและศิลาดลอายุเกือบเจ็ดร้อยปีมาแสดงด้วย

แสดงให้เห็นว่าไทยเราก็เป็นคู่แข่งรายสำคัญของจีนเมื่อเจ็ดร้อยกว่าปีมาแล้ว แต่ต่อมาในศตวรรษที่ 17 จีนก็สามารถแย่งส่วนแบ่งตลาดเครื่องเคลือบดินเผาโลกได้เกือบทั้งหมด

หวังว่าเกร็ดเกี่ยวกับกำเนิดลายครามนี้คงเป็นประโยชน์สำหรับผู้อ่านไม่มากก็น้อยนะคะ

ค้นคว้าและเรียบเรียงจาก

//www.thewanlishipwreck.com

//en.wikipedia.org

Create Date : 12 ตุลาคม 2549

Last Update : 3 พฤศจิกายน 2549 15:04:03 น.

10 comments

Counter : 20831 Pageviews.

น่าสนใจมากๆ .. ขอบคุณสำหรับข้อมูลนะคะ
สมเป็น guru การตกแต่งสไตล์โอเรียนทัลจริงๆ ค่ะ ..

โดย: ป้าติ๋ว (nature-delight

) วันที่: 13 ตุลาคม 2549 เวลา:1:00:37 น.

แวะมาเยี่ยมเยียนะคะ

สไตล์โอเรียนทัลแบบนี้โอลีฟชอบค่ะ (จริงๆก็ชอบมันไปซะทุกอย่างแหละค่ะ

)

โดย: olives

วันที่: 14 ตุลาคม 2549 เวลา:12:41:21 น.

บูลแอนด์ไวท์เป็นอะไรที่มีเสน่ห์มากๆๆอยากได้สักผนังอ่ะคะ คุณติวา..มีบริจาคป่ะ?

โดย: ป้ามหาภัย (ป้ามหาภัย

) วันที่: 18 ตุลาคม 2549 เวลา:22:56:25 น.

เมื่อครู่นี้คุยกับน้องสาวของคุณจุ....น้องชมพี่สาวใหญ่เลยว่าเก่งทุกด้านเลย.......แล้วพอมาเห็นข้อมูลต่างๆในบล็อกก็ยิ่งทำให้เราเห็นด้วยกับน้องสาวของคุณจุนะว่าคุณจุนี่เก่งเจรงๆ

โดย: อัปสรา (อัปสรา2000

) วันที่: 22 ตุลาคม 2549 เวลา:21:19:35 น.

ขอตอบป้าติ๋วกับคุณอัปสรานะคะว่าไม่ถึงขนาดนั้นหรอกค่ะ แค่ทำอะไรที่ชอบก็จะทำได้ดีกว่าทำอะไรที่ไม่ชอบมังคะ แถมส่วนใหญ่ชอบที่จะเรียนรู้แบบเป็ดมากกว่า เลยเหมือนจะรู้หลายด้าน แต่ไม่รู้ลึกน่ะค่ะ

ดีใจที่คุณโอลีฟเข้ามาเยี่ยมอีกครั้งนะคะ

ส่วนคุณป้า ถ้าชอบ แนะนำให้มีไว้ติดบ้านเลยค่ะ อย่ารอใครบริจาค ซื้อของโอทอปก็ทำได้ดีทีเดียว

โดย: Tiwanon48

วันที่: 26 ตุลาคม 2549 เวลา:10:19:16 น.

สวย ๆๆๆ ขอบคุณสำหรับข้อมูลค่ะ

โดย: biebie999

วันที่: 28 ตุลาคม 2549 เวลา:20:09:09 น.

สวยแบบลึก ๆ

โดย: ต่อตระกูล

วันที่: 29 ธันวาคม 2549 เวลา:20:29:45 น.

เครื่องลายครามนั้นแสดงให้เห็นถึงฝีมือของช่างชั้นสูงสมัยก่อนนะครับ ยิ่งมาจากจีนด้วยแล้วยิ่งมีค่ามากเลย หากนำมาแต่งบ้านและจัดวางดีๆ รับรองสวยแน่ๆเลย ว่าแต่เด็กรับใช้อย่าทำตกแตกน๊า คริ คริ

โดย: ซอร์บอนน์ (ซอร์บอนน์

) วันที่: 23 สิงหาคม 2550 เวลา:21:03:21 น.

เห็นด้วยค่ะ เมื่อวานดูรายการ Cash in the attic ของ BBC มีอยู่บ้านหนึ่งสะสมถ้วยโถโอชามไว้เยอะมาก รายการเลือกไปประมูลหลายชิ้น แต่ละชิ้นมีราคาสูงแบไม่น่าเชื่อ สมควรสะสมเป็นอย่างยิ่งนะคะ คริคริ

โดย: Tiwanon48

วันที่: 24 สิงหาคม 2550 เวลา:9:45:14 น.

อุ อุ บ้านเจ๊ มีไห อยู่สองใบ..

เป็นสมบัติเจ้าคุณเตี่ยด้วย อิ อิ

ข้อมูลดีมากๆเลยค๊า...

แวะมาเยี่ยมแบบ นานๆหน

สุขสันต์ วันศุกร์ ทุกข์กระเด็นค๊า....

โดย: เจ๊แหนมกะน้าพุ้ย

วันที่: 14 มีนาคม 2551 เวลา:13:48:50 น.