Bloggang.com : After Sunset_Before Sunrise : การคำนวณสูตรสบู่ และวีดีโอสอนการทำสบู่ (Cold Process, CP)

การคำนวณสูตรสบู่ และวีดีโอสอนการทำสบู่ (Cold Process, CP)

มาคำนวณสูตรสบู่กันก่อนค่ะ

อันดับแรก
การเลือกชนิดและปริมาณของน้ำมันในสูตรสบู่

มันมีสูตรเบื้องต้นคร่าวๆ แบบนี้ค่ะ
1. น้ำมันหลัก ได้แก่ น้ำมันมะพร้าว ปาล์ม 50-70 %
2. น้ำมันรอง ได้แก่ น้ำมันมะกอก งา ถั่วเหลือง รำข้าว ทานตะวัน ข้าวโพด 30 – 50 %
3. น้ำมันเสริม ละหุ่ง จมูกข้าวสาลี ไม่เกิน 10 %

การคำนวณปริมาณด่าง
ปริมาณของด่างที่จะใช้นั้น ขึ้นอยู่กับ SAP Value ของน้ำมันแต่ละชนิด ที่เลือกใช้ในสูตร

ตัวอย่างการคำนวณ
สมมุติว่าในสูตร ใช้น้ำมันทั้งหมด 1000 กรัม ประกอบด้วย น้ำมันมะพร้าว 300 กรัม น้ำมันปาล์ม 300 กรัม น้ำมันงา 400 กรัม
จะคำนวณหาน้ำหนักด่างที่ต้องใช้ ดังนี้
• น้ำมันมะพร้าว 300 กรัม ใช้ NaOH = 0.1692 x 300 = 50.76 กรัม
• น้ำมันปาล์ม 300 กรัม ใช้ NaOH = 0.1306 x 300 = 39.18 กรัม
• น้ำมันงา 400 กรัม ใช้ NaOH = 0.1266 x 400 = 50.64 กรัม

ดังนั้น จะต้องใช้โซดาไฟเท่ากับ 50.76 + 39.18 + 50.64 = 140.58 กรัม

การคำนวณปริมาณน้ำ
ปริมาณน้ำที่ใช้ในการละลายด่าง คิดเป็น 38% ของปริมาณน้ำมัน
ดังนั้น น้ำหนักน้ำ = ( 0.38 x น้ำหนักน้ำมัน)

จากตัวอย่าง ปริมาณน้ำมัน เท่ากับ 1000 กรัม
ดังนั้นต้องใช้น้ำ = ( 0.38 x 1000) = 380 กรัม

แต่ก็เห็นว่ามีหลาย website ที่ทำโปรแกรมคำนวณสำเร็จรูปไว้อยู่แล้ว เพียงแต่เลือกชนิดและปริมาณน้ำมันที่ต้องการใช้ แล้วกดดูปริมาณด่างที่ต้องใช้ได้เลย...สะดวกมากๆ

หน้านี้เลยเอา link มาแปะดีกว่า ง่ายดีค่ะ

//thesage.com/calcs/lyecalc2.php

//www.soaperschoice.com/calculator/calculator.php

จะมีซับซ้อนขึ้นมาหน่อยก็คือการกำหนดค่า Super Fat (SF) ซึ่งหมายถึงปริมาณไขมันส่วนเกินที่เหลือจากการทำปฏิกิริยากับด่าง

ส่วนตัวเราอยากเรียกค่า SF ว่า Safety Factor ค่ะ เพราะสบู่แบบทำเองเนี่ย มันเสี่ยงต่อการที่จะเหลือด่างส่วนเกินในสบู่ และถ้าเป็นอย่างนั้นมันก็จะเป็นอันตรายต่อผิวหนังมากๆ ดังนั้นเราจึงเลือกที่จะลดปริมาณด่างที่ใช้ลง คือใช้น้อยกว่าที่ควรเป็น ให้มีไขมันหลงเหลืออยู่ 5-8% เป็นต้น

ว่ากันว่าเป็นช่วงค่า SF ที่เหมาะสมกับอากาศร้อนชื้นแบบบ้านเรา เพราะถ้าเหลือมากกว่านี้เช่น 9-12% น้ำมันอ่อนที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวอยู่มาก จะเกิดการเหม็นหืนได้ง่าย

ต่อไปนี้จะเป็น Tutorial VDO ที่เกี่ยวกับการกวนสบู่ทั้งหมดนะคะ ดูตามลำดับขั้นตอน จะทำให้เข้าใจง่ายมากๆ

1. แนะนำส่วนผสมพื้นฐาน สำหรับทำสบู่ ได่แก่น้ำมันชนิดต่างๆ และส่วนผสม extra ingredient อื่นๆ

https://www.youtube.com/watch?v=z_G7J68zXLk

2. แนะนำอุปกรณ์สำหรับทำสบู่ เครื่องชั่งแบบดิจิตอล ภาชนะสำหรับผสมด่าง (ใช้พลาสติกทนร้อนจะดีกว่าแก้ว เพราะตกไม่แตก) ช้อนคนพลาสติกด้ามยาว หรือสปาตูลา หม้อหรือชามกวนสบู่ (ทำจากสเตนเลส หรือเซรามิกก็็ได้ แต่ห้ามใช้ อลูมิเนียม ดีบุก หรือเหล็ก เพราะมันจะเกิดปฏิกิริยากับด่่าง) ถ้วยเล็กสำหรับตวง วัด และอื่นๆ

https://www.youtube.com/watch?v=Z0iZiswuSiQ

3. การละลายโซดาไฟในน้ำ
ทำในที่โล่งและสวมอุปกรณ์ป้องกัน ไม่ให้โซดาไปสัมผัสผิวหนังโดยตรง ค่อยๆ เทด่างลงน้ำ จะเกิดความร้อนและมีไอระเหย ห้ามสูดดมเป็นอันขาด และห้ามเทน้ำใส่ในด่าง เพราะจะเกิดความร้อนสูงอย่างรวดเร็วและระเบิดได้

https://www.youtube.com/watch?v=_EqmC-eltHA

4. การกวนสบู่แบบเย็น (Cold Process or CP)

เริ่มจากการผสมน้ำมันและไขมัน (ของแข็ง) เข้าด้วยกัน แล้วนำไปหลอมให้เหลวด้วยความร้อน
แต่ถ้าในสูตรเรามีแต่น้ำมันเหลวๆ ก็แค่คนผสมให้เข้ากันเฉยๆ ค่ะ

https://www.youtube.com/watch?v=tHoekpAVheU

ทีนี้ถ้าเราหลอมน้ำมันให้เหลวด้วยความร้อนไปแล้ว ก็ต้องทำให้อุณหภูมิลดลงมาให้เท่ากับสารละลายด่างก่อน จากนั้นก็ค่อยๆ เทด่างใส่น้ำมัน คนเบาๆ ด้วยอัตราเร็วสม่ำเสมออย่างต่อเนื่อง

ด่างกับน้ำมันจะเกิดปฏิกิริยา saponification เกิดสบู่และกลีเซอรอล ส่วนผสมจะเริ่มข้นและจับตัวกัน หรือที่เรียกว่า trace ซึ่งอาจใช้เวลากวนถึง 1-2 ชม (ขึ้นกับชนิดน้ำมัน) ถึงจะมีลักษณะเทรซอ่อน ปานกลาง หรือแข็ง

https://www.youtube.com/watch?v=X9oAlCRYLe4

5. ลักษณะ trace ที่เหมาะสม

https://www.youtube.com/watch?v=d7w1_zmGhF8

6. เติมส่วนผสมอื่นๆ เช่น ผงสมุนไพร น้ำหอม สี หรือของตกแต่ง (เมื่อสัมผัสกับด่าง อาจเกิดการเปลี่ยนสีหรือลักษณะไปจากตอนแรกได้)

https://www.youtube.com/watch?v=hau0SsBTlLs

7. เตรียมแม่พิมพ์สำหรับหล่อสบู่ ในนี้ใช้ท่อพีวีซีทาพื้นผิวภายในด้วยปีโตรเลียมเจลลี่ หรือใช้ทัปเปอร์แวร์ ที่อาจใช้พลาสติกรองหรือไม่มีก็ได้

https://www.youtube.com/watch?v=leglJqfxdAA

8. เทสบู่ที่เทรซแล้วลงแม่พิมพ์

https://www.youtube.com/watch?v=w0JXKbXjEoE

9. ห่มผ้าให้แม่พิมพ์เพื่อรักษาความร้อน เป็นการ cure สบู่ให้เกิด saponification อย่างสมบูรณ์ เค้าว่าต้องทิ้ง 24-48 ชม แน่ะ

https://www.youtube.com/watch?v=OTcNW9uQhTg

10. ครบเวลาแล้วแกะสบู่ที่แข็งตัวออกจากแม่พิมพ์ ถ้าแกะยากใ้ห้เอาเข้าตู้เย็นเพื่อให้เนื้อสบู่หดตัวล่อนออกจากแม่พิมพ์ได้ง่ายขึ้น จากนั้นตัดให้ได้ขนาดตามต้องการ ผึ่งให้แห้งและแข็งตัว 3-4 อาทิตย์ก่อนใช้งาน ขั้นตอนนี้เป็นการ aging สบู่

https://www.youtube.com/watch?v=cnsh8mm-oAY

11. ทดสอบความเป็นกรด-ด่าง (pH) ของสบู่ โดยใช้กระดาษลิตมัส
ค่า pH ควรอยู่ที่ประมาณ 8 ซึ่งเท่ากับสบู่ตามท้องตลาด
ถ้าเป็นสบู่ที่ยัง aging ไม่ครบตามเวลา ด่างจะยังไม่ถูก neutralize จะมี pH สูงประมาณ 9-10 ซึ่งเป็นอันตรายต่อผิวหนังได้

https://www.youtube.com/watch?v=DapBjYyAIPA

enjoy soaping ค่ะ

Create Date : 23 ตุลาคม 2551

Last Update : 21 พฤศจิกายน 2551 12:51:27 น.

15 comments

Counter : 37226 Pageviews.

wow ขอบคุณมากค่ะ
(ยังไม่คิดจะเริ่มทำค่ะ post นี้เป็นประโยชน์มากๆเลยค่ะ ถ้าเริ่มจะทำจะมาอ่านอีกนะคะ)

โดย: coldfusionCF

วันที่: 24 ตุลาคม 2551 เวลา:4:05:13 น.

โอ้โฮ มีประโยชน์มากเลยค่ะละเอียดมาก
ขออ่านและศึกษาหาความรู้ให้แน่นๆก่อนนะคะ ถ้าอ่านจนเข้าใจและพร้อมทำเมื่อไหร่ จะมาขอเป็นลูกศิษฐ์ค่ะ

โดย: hokpok

วันที่: 24 ตุลาคม 2551 เวลา:11:44:46 น.

หวัดดีค่า...

ดีใจที่หน้า blog นี้มีประโยชน์ต่อคนอ่านนะคะ

เราเองก็ยังเป็นนักกวนสบู่มือใหม่อยู่เลยค่ะ หาข้อมูลมาพอสมควรก็เลยเอามาจดๆ ไว้แบบนี้แหละ

ทำ link ไว้ด้วยให้ตนเอง (และคนอ่าน) หาอะไรได้ง่ายๆ

กูรูบางท่าน เข้ามาอ่านแล้วเห็นว่าควรมีอะไรเพิ่มเติม บอกกล่าวมาได้นะคะ ^^

โดย: After Sunset_Before Sunrise IP: 222.123.83.46 วันที่: 25 ตุลาคม 2551 เวลา:20:50:03 น.

ได้ประโยชน์มากจริงๆค่ะ
เว็บนี้

โดย: แมว (catmaels

) วันที่: 27 ตุลาคม 2551 เวลา:15:30:00 น.

ทำไมเพิ่งมาเห็นๆๆๆ ขอบคุณมากๆเลยค่ะ มีประโยชน์มากๆ

โดย: KOok_k IP: 80.57.113.194 วันที่: 11 พฤศจิกายน 2551 เวลา:0:41:26 น.

สำหรับมือใหม่หัดจับ จะไม่งงในขั้นตอนเลยครับ

Thanksssssalot...

โดย: Preeda30 IP: 58.9.142.224 วันที่: 14 พฤศจิกายน 2551 เวลา:9:04:23 น.

อ่านแล้วอยากทําสบู่กะเขาบ้าง
ขอบคุณสําหรับข้อมูลที่มีประโยชน์มากๆค่ะ

โดย: joyoil IP: 58.165.105.25 วันที่: 25 พฤศจิกายน 2551 เวลา:4:34:07 น.

ขอบคุณนะคะ

เป็นความรู้มากเลยค่ะ

อยากลองทำสบู่เหมือนกันค่ะ กำลังหาข้อมูลอยู่

ขออนุญาติ add เป็นเพื่อนด้วยคนนะคะ

โดย: เจ้าหมูอ้วนแก้มยุ้ย

วันที่: 21 พฤษภาคม 2552 เวลา:19:25:40 น.

Click Download Program คำนวนสูตรสบู่สมุนไพรและวิธีทำสบู่สมุนไพร
//www.nagasoap.com/soap.exe

Soap Saponification Table

โดย: siamsoap.com IP: 114.128.133.122 วันที่: 21 ตุลาคม 2552 เวลา:1:24:21 น.

ขอบคุณมากๆเลยนะค่ะ
ข้อมูลมีประโยชน์มากมายเลยค่ะ
ถ้าพีร์ทำเป็นแล้วได้สูตรตัวเองแล้วจะนำมาแบ่งปันเรื่องราวด้วยนะค่ะ ^^
ขอบพระคุณมากค่ะ

โดย: พีร์ IP: 183.89.69.108 วันที่: 12 มีนาคม 2553 เวลา:10:42:08 น.

ลองทำสบู่ดูแล้ว หลังจาก aging แล้วลองเอามาใช้ดู ปรากฏว่าสบู่หลังจากใช้แล้วทิ้งเอาไว้ในห้องน้ำ สบู่กลายเป็นนิ่มมาก เละเลยค่ะ ไม่เป็นก้อนเหมือนตอนแรกเลย เป็นเพราะอะไรคะ แต่ก็ยังอาบได้นะคะ แต่ต้องเอามาปั้นเหมือนดินน้ำมันอะค่ะ จะแก้ยังไงดีค่ะ ขอบคุณล่วงหน้านะคะ

โดย: ฟ้าใส IP: 180.183.114.63 วันที่: 23 มีนาคม 2556 เวลา:10:46:46 น.

ขอบคุณค่ะ

โดย: คนผ่านมา IP: 94.23.252.21 วันที่: 13 มกราคม 2558 เวลา:12:24:16 น.

ขอบคุนมาก
ค่ะบอกละเอียดเปนกุศลแท้ๆ

โดย: สลิลรัต IP: 125.25.101.225 วันที่: 3 กันยายน 2558 เวลา:22:49:06 น.

ขอบคุนมาก
ค่ะบอกละเอียดเปนกุศลแท้ๆ

โดย: สลิลรัต IP: 125.25.101.225 วันที่: 3 กันยายน 2558 เวลา:22:53:16 น.

ขอถามนะคะว่าคำว่า 5% เช่นbeewase 3-5% คิดเป็นกรัมจะเป็นเท่าไรคะช่วยบอกด้วยได้มัยคะจะทำครีมคะ

โดย: อุทัยวรรณ IP: 184.22.215.13 วันที่: 6 พฤศจิกายน 2560 เวลา:19:12:48 น.