ผลกระทบจากการปรับลดอันดับความน่าเชื่อถือของสหรัฐ

โดย ดร. กอบศักดิ์ ภูตระกูล
หนังสือพิมพ์ เดลินิวส์ วันพุธ ที่ 10 สิงหาคม 2554
บทความนี้และบทความอื่นๆ หาอ่านได้ที่ //www.kobsak.com

เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา ทางสถาบันจัดลำดับความน่าเชื่อถือ S&P ได้ประกาศลดอันดับความน่าเชื่อถือ (Rating) ของสหรัฐ ลงจาก AAA เป็น AA+ ส่งผลให้เกิดความผันผวนรอบใหญ่ขึ้นในตลาดการเงินโลก หลายคนจึงอยากรู้ว่า “ทำไมต้องมีการปรับลดอันดับลง” “นัยคืออะไร” และ “ทำไมสหรัฐจึงถูกลดอันดับความน่าเชื่อถือลง ทั้งที่ได้ผ่านกฎหมายเพิ่มระดับเพดานหนี้ เรียบร้อยตั้งแต่เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว”

ขอเริ่มจากสิ่งที่ S&P ประกาศออกมาก่อน ซึ่งประกอบด้วย (1) การประกาศลดอันดับความน่าเชื่อถือระยะยาว ของสหรัฐลงมา 1 อันดับจาก AAA เป็น AA+ (2) คงอันดับความน่าเชื่อถือในระยะสั้นของสหรัฐไว้ตามเดิม ที่ A-1+ ซึ่งนับเป็นระดับที่ดีที่สุด และ (3) เตือนว่าจะติดตามการดำเนินนโยบายภาครัฐของสหรัฐอย่างใกล้ชิดต่อไป ซึ่งหากสหรัฐยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงในเชิงนโยบายอย่างน่าพอใจ ก็อาจจะลดอันดับความน่าเชื่อถือลงอีกรอบ เป็น AA ในช่วง 2 ปีข้างหน้า

หลายคนบอกว่า “ไม่แปลกใจกับเรื่องที่เกิดขึ้น” เพราะรัฐบาลสหรัฐได้ก่อหนี้ไว้เป็นจำนวนมากในช่วงที่ผ่านมา จากการเข้าไปช่วยแก้ไขปัญหาสถาบันการเงิน การช่วยให้สวัสดิการสังคมแก่ผู้ที่ตกงาน และจากการเร่งใช้จ่าย ลดภาษีเพื่อช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกา ซึ่งทำให้หนี้ภาครัฐของรัฐบาลกลางสหรัฐอยู่ที่ประมาณ 74% ของ GDP และจะเพิ่มขึ้นเป็น 85% ในอีก 10 ปีข้างหน้า และยิ่งถ้าเศรษฐกิจสหรัฐขยายตัวได้ไม่ดี การลดการใช้จ่ายภาครัฐมีอุปสรรค ไม่สามารถเป็นไปตามที่คาด ไว้ หนี้ของรัฐบาลสหรัฐอาจจะพุ่งขึ้นไปถึง 101% สูงกว่าประเทศอื่น ๆ อาทิ แคนาดา ฝรั่งเศส เยอรมนี และ อังกฤษ ที่มีอันดับความน่าเชื่อถือที่ AAA เช่นกัน

เมื่ออ่านรายละเอียดต่าง ๆ จะพบว่าเหตุผลที่ S&P ใช้ในการตัดสินใจครั้งนี้ มาจากปัญหาทางการเมืองในสหรัฐ โดยจุดเริ่มต้นอยู่ที่การทะเลาะกันในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมา ระหว่างประธานาธิบดีโอบามากับพรรครีพับลิกัน (ซึ่งมีเสียงข้างมากในสภาล่าง) เกี่ยวกับการปรับเพิ่มเพดานหนี้ ซึ่งกว่าจะผ่านไปได้ ก็ต้องรอจนถึงวันสุดท้าย

กรณีนี้ทำให้หลายคนเริ่มเห็นถึงปัญหาของสหรัฐ โดยเฉพาะความไม่ลงรอยระหว่างฝ่ายต่าง ๆ รวมถึงความดึงดันของพรรครีพับ ลิกันที่จะไม่ยอมโอนอ่อน ไม่ยอมขึ้นภาษี แม้การกระทำดังกล่าวจะส่งผลให้ประเทศได้รับความเสียหายอย่างมาก และเริ่มขาดความน่าเชื่อถือในสายตาของนักลงทุน

หากการเมืองสหรัฐยังเป็นเช่นนี้ โอกาสที่จะสามารถผ่านกฎหมายเพื่อลดการใช้จ่าย ลดหนี้ของตนเองลงอย่างมีนัยสำคัญในช่วง 2 ปีข้างหน้าคงมีไม่มากนัก ไม่น่าแปลกใจว่า หลายฝ่ายจึงกังวลใจ และได้ถูกใช้เป็นข้ออ้างหลักของทาง S&P ในการปรับลดอันดับความน่าเชื่อถือของสหรัฐครั้งนี้ (คิดแล้วก็น่าเสียดายแทนสหรัฐ เพราะเหมือนกับว่าสหรัฐทำร้ายตนเอง ด้วยการทะเลาะกันทางการเมือง จนถูกโจมตีได้)

ส่วนผลกระทบที่จะเกิดขึ้นนั้น สำหรับในระยะสั้น ตลาดการเงินโลกจะมีความผันผวน โดยตลาดหุ้นหลายแห่งในช่วงต้นสัปดาห์ ได้ปรับตัวลดลงในช่วงเปิดตลาด รวมถึงตลาดหุ้นสหรัฐ แต่การที่ S&P ประกาศลดอันดับความน่าเชื่อถือของสหรัฐลงในวันเสาร์ นับเป็นโชคดี เพราะทำให้ทุกคนมีเวลามาสร้างความชัดเจนกับประเด็นต่าง ๆ รวมไปถึงใช้ช่วงดังกล่าวในการประเมินผลกระทบต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น และวางกลยุทธ์

โดยรวม ผลกระทบน่าจะอยู่ในระดับ ที่รับได้ โดย (1) กองทุนตราสารหนี้ระยะสั้น (Money Market Fund) จะไม่กระทบมาก เพราะใช้อันดับความน่าเชื่อถือระยะสั้นที่ยังดีอยู่เป็นเกณฑ์ในการเข้าลงทุน (2) กองทุนและธนาคารกลางที่ลงทุนในพันธบัตรของสหรัฐ เนื่องจากเป็น AAA นั้น อาจจะยังไม่ได้รับผลกระทบ เนื่องจากสถาบันจัดอันดับอื่น ๆ คือ Moody’s และ Fitch ยังไม่ปรับลดอันดับของสหรัฐลง หมายความว่า 2 ใน 3 ยังคิดว่าเป็น AAA ทำให้พอถูไถ กล้อมแกล้ม ลงทุนต่อไปได้

(3) สภาพคล่องในระบบก็ได้รับผลกระทบไม่มาก เนื่องจากทางธนาคารกลางสหรัฐ ออกมาชี้แจงเรียบร้อยแล้วว่า จะไม่กระทบต่อการใช้พันธบัตรสหรัฐเป็นสินทรัพย์ค้ำประกันในตลาด Repo นอก จากนี้ ธนาคารพาณิชย์ที่ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐ ก็ไม่ต้องมีเงินทุนเพิ่ม

เมื่อความผันผวนในระยะสั้นจบไป ผลกระทบในระยะยาวนั้นขึ้นอยู่กับว่า ดอกเบี้ยในตลาดพันธบัตรสหรัฐจะเพิ่มขึ้นมากน้อยแค่ไหน ซึ่งจะกระทบไปถึงธนาคารและบริษัทเอกชนที่ออกตราสารหนี้ ทำให้ต้องจ่ายดอกเบี้ยเพิ่ม แต่จากประสบการณ์ของญี่ปุ่นที่ถูกลดอันดับลงจาก AAA เมื่อปี 2000 พบว่า นักลงทุนก็ยังมีความต้องการที่จะลงทุนต่อไป ทำให้ดอกเบี้ยพันธบัตรญี่ปุ่นก็ปรับลดลง สหรัฐรอบนี้ก็คงเช่นกัน เพราะท้ายที่สุด พันธบัตรสหรัฐก็ยังเป็นที่ต้องการ และเป็นตลาดที่มีสภาพคล่องที่สูงที่สุดของโลก

ก็หวังว่า การถูกปรับลดอันดับครั้งนี้ จะทำให้นักการเมืองของสหรัฐ ตื่นจากโลกของความฝัน มาสู่โลกของความเป็นจริง และไม่ดันทุรังอีกต่อไป ไม่เช่นนั้น การลดอันดับครั้งนี้ อาจจะไม่ใช่ครั้งสุดท้ายของสหรัฐ ก็ขอเอาใจช่วยให้ทุกคนผ่านความผันผวนรอบนี้ไปให้ได้ครับ

Create Date : 14 สิงหาคม 2554 Last Update : 15 สิงหาคม 2554 6:27:57 น. Counter : 553 Pageviews.		0 comments
Share Tweet