Bloggang.com : Darksingha : เศรษฐศาสตร์วัฒนธรรมชุมชนประมงในภาคใต้

เศรษฐศาสตร์วัฒนธรรมชุมชนประมงในภาคใต้

จากการศึกษาของอาจารย์ฉัตรทิพย์ นาถสุภาพ (2540:58-60) สามารถสรุปได้ดังนี้ คือหมู่บ้านประมงเดิมมักเป็นหมู่บ้านชาวมุสลิม นับถือศาสนาอิสลาม เพราะชาวไทยพุทธแต่เดิมกลัวบาปไม่ค่อยกล้าทำปาณาติปาตา ชาวมุสลิมเหล่านี้ส่วนใหญ่ขึ้นมาทางทะเลจากทางใต้ โดยเฉพาะเมื่อมองในแง่ประวัติศาสตร์มนุษยวิทยา ชาวมุสลิมที่ทำประมงมีชาติพันธ์เดียวกับคนที่เกาะสุมาตรา แถบอาเจะห์ ที่อพยพขึ้นมา ซึ่งชีวิตจะผูกพันอยู่กับการทำประมง

การหาปลาทำได้อย่างง่ายๆไม่ต้องใช้เครื่องมืออะไรมาก เป็นการหาตามชายฝั่งน้ำตื้น ซึ่งในอดีตมีปลาและสัตว์น้ำอื่นอุดมสมบูรณ์มาก ชาวประมงจับปลาเพียงเพื่อยังชีพในครอบครัวในแต่ละวัน พวกเขาออกเรือทุกวันหรือเกือบทุกวันยกเว้นวันศุกร์เพื่อทำละหมาดหรือเมื่อสภาพอากาศไม่ดี มักไม่ออกไปไกลเพราะเรือมีขนาดเล็ก เป็นเรือขุดจากจากซุงมักออกไปตอนเย็น ลำหนึ่ง 2-3 คน บางครั้งใช้ใบแต่ปรกติก็ใช้เรือแจว เมื่อต้องการจับปลาให้ได้มากพวกเขาจะใช้อวน ซึ่งมีชนิดต่างๆ อย่างหนึ่งคืออวนเข็มหรือเรือเข็ม ใช้วิธีปักปลายอวนริมฝั่งข้างหนึ่ง อีกข้างหนึ่งไว้บนเรือแล้วจึงวนเรือพร้อมๆกับค่อยๆวางอวน บางทีก็ใช้ใบมะพร้าว ใบจาก ปักอาไว้เป็นกลุ่มๆ ปลาทะเลชอบเล่นใบไม้ก็เอาอวนลอยที่ใบไม้ ได้ปลาจาระเม็ด เรียกว่าห่มรำ

นอกจากนี้ก็ใช้อวนลอย อวนยึด อวนรุน อวนรุนทำจากใบลานทอสานเป็นถุง ใช้รุนกุ้งริมชายหาด ถ้าต้องการจับปลาเพียงพอสมควรก็ใช้แหทอด หรือใช้เบ็ดธรรมดาและเบ็ดราวเอาหินถ่วงข้างล่าง วิธีหาปลาอีกวิธีหนึ่งง่ายจนแทบไม่น่าเชื่อคือเอาสีขาวทาไม้ที่ต่อเป็นปีกเรือลงไปในน้ำเสมอกับท้องเรือ พายไปริมตลิ่งที่มีพงหญ้าเรียกว่าเรือผีหลอกและยังมีวิธีจับสัตว์น้ำอีกหลายวิธีที่เป็นองค์ความรู้ของชุมชนชาวเล

ชาวประมงมักจะหาปลาและสัตว์น้ำได้มากกว่าที่จะใช้บริโภคในครอบครัว พวกเขามักจะแบ่งปันให้เพื่อนบ้านทำปลาเค็ม เคยหรือเหยื่อเคยและปลาแห้ง และที่สำคัญมากคือใช้ปลาและเหยื่อเคยแลกข้าว เพราะชุมชนประมงไม่มีที่ดินปลูกข้าว

ชาวประมงเหล่านี้จะขุดเรือเอง ทำอวน ทำแหเอง รวมทั้งซ่อมเครื่องมือจับปลาเอง ทำหัตถกรรมจักสาน ทอผ้าเองจากฝ้าย บางกรณีปลูกเองในบริเวณบ้าน

นั่นคือ เศรษฐกิจวัฒนธรรมของชาวประมงภาคใต้ ที่แสดงถึงภูมิปัญญาที่สอดคล้องกับระบบนิเวศน์บริเวณนั้น การอยู่แบบพอเพียงมิได้เน้นการผลิตหรือจับมาเพื่อการพาณิชย์ เพียงแต่บริโภคภายในชุมชน แต่ปัจจุบันมิเป็นเช่นนั้น อีกทั้งจากการเข้ามาของนายทุน วิถีชุมชนประมงได้เริ่มมีการปรับเปลี่ยนภายใต้กระบวนการผลิตแบบใหม่นี้เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อชุมชนมากมาย

เอกสารอ้างอิง

ฉัตรทิพย์ นาคสุภาและพูนศักดิ์ ชานิกรประดิษฐ์.2540.เศรษฐกิจหมู่บ้านภาคใต้ฝั่งตะวันออกในอดีต.กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์สงวนลิขสิทธิ์

Create Date : 28 มิถุนายน 2550

Last Update : 28 มิถุนายน 2550 12:28:30 น.

1 comments

Counter : 1371 Pageviews.

ขอบคุณ

โดย: นา IP: 124.120.14.79 วันที่: 23 มีนาคม 2551 เวลา:9:12:29 น.