Bloggang.com : ลูกเต่า : “กว่างชน” และการคงอยู่ของเผ่าพันธุ์ที่แข็งแกร่ง

การชนกว่าง เป็นวัฒนธรรมพื้นบ้านที่อยู่คู่กับชาวชนบททางภาคเหนือมายาว นาน นัยว่ามีมาก่อนยุคของพระนางจามเทวี จนมีคำกล่าวขานกันว่า “กว่างนักสู้แห่งล้านนา” ซึ่งกว่างในที่นี้มีการจัดประเภทตามลักษณะของกว่าง รวม 4 ประเภท คือ กว่างโซ้ง กว่างกิ กว่างแซม และกว่างอีลุ้ม การชนกว่างเป็นการนำ “กว่างโซ้ง” ตัวผู้ที่มีเขาโง้งยาวมาชนกัน
จากวิถีชีวิตพื้นบ้านเพื่อการพักผ่อน เริ่มจากการชักชวนเพื่อนบ้านหามุมสบายของตัวเองอย่างไม่จำกัดสถานที่ นำกว่างตัวเก่งของแต่ละคนมาอวดกัน จนนำมาสู่การชนกว่างเพื่อประลองความเก่งกาจของกว่าง ซึ่งมักหนีไม่พ้นกับการพนันขันต่อเล็กๆน้อยๆ ตามวิถีชีวิตของหมู่ชายชาวชนบท ถึงชาวเมืองในอดีต ไม่เว้นแม้กระทั่งเด็กๆ ซึ่งส่งผลให้เด็กมีกิจกรรมร่วมกัน ไม่ข้องแวะกับยาเสพติด และยังเป็นการปลูกจิตสำนึกให้มีความรู้สึกใกล้ชิดกับธรรมชาติ
กีฬาชนกว่าง เป็นกีฬาที่ต้องอาศัยความสามารถของทั้ง “คน” และ “กว่าง” ที่อาศัยธรรมชาติการต่อสู้เพื่อแย่ชิงตัวเมีย ที่เรียกว่า “กว่างแม่อีลุ้ม” โดยจะเอากว่างตัวเมียใส่ไว้ในกล่องที่ถูกฝังในคาน ที่ใช้เวทีแห่งการต่อสู้ คนชนกว่างแต่ละฝ่ายจะใช้มือหนึ่งหมุนปั่น “ไม้ผั่น” กับคอนหรือที่ตัวกว่างเกิดเสียงดัง “กลิ่ง ๆ” กระตุ้นการต่อสู้ ประกอบกับกลิ่นของกว่างตัวเมีย ก็จะตรงไปที่กว่างตัวเมีย แต่เมื่อพบกับกว่างตัวผู้อีกตัว ก็จะเอาเขาสอดสลับเขากัน เรียกว่า “คาม” ผู้แข่งขันจะใช้มือหมุนคอนเพื่อสร้างความได้เปรียบให้กับกว่างของตัวเองตัว การชนกว่างจะสามารถสร้างความครึกครื้นและสนุกสนาน ทั้งผู้ชนกว่างและกองเชียร ตัวที่ถูกหนีบหันหลังหนีล่าถอยไปไม่ยอมประสานเขา เรียกว่า “อด” ก็จะถือว่าแพ้ กว่างตัวที่แพ้ก็มีโอกาสเป็นผู้ชนะในการแข่งชนครั้งต่อไปก็ได้ จึงพบว่า มีกว่างจำนวนไม่น้อยเลยที่ถูกเลี้ยงไว้จนหมดหรือเกือบอายุขัยของมัน โดยไม่ได้กลับสู่ธรรมชาติเพื่อสืบต่อสายพันธุ์ที่ยอดเยี่ยมของมัน
การต่อสู้แย่งชิงตัวเมียของสัตว์เป็นหนึ่งในวิธีการที่ธรรมชาติเลือกใช้ “ตัวผู้ที่เก่งและ แข็งแรงที่สุด” จะเป็นผู้ที่มีโอกาสสืบต่อพันธุ์มากกว่าตัวผู้ที่อ่อนแอ ทั้งนี้เพื่อการดำรงคงอยู่ของสิ่งมีชีวิตชนิดนั้นๆ เราจึงเริ่มหวั่นเกรงว่า “ความหลากหลายด้านพันธุกรรมของกว่างในธรรมชาติ” โดยเฉพาะกว่างที่มีลักษณะดี แข็งแรงอาจไม่เหลือให้คงอยู่ในธรรมชาติ เรา เพียงหวังว่า เมื่อกว่างใกล้จะหมดอายุแล้ว เจ้าของกว่างจะยอมปลดปล่อยกว่าง โดยเฉพาะตัวที่มีลักษณะดี แข็งแรง ซึ่งมักจะเป็นกว่างตัวตัวโปรด หรือให้มันได้ผสมพันธุ์กับกว่างอีลุ้ม สาวสวยที่ท่านมีอยู่ แล้วปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ ในที่ที่เหมาะสม เพื่อแพร่ขยายและดำรงไว้ซึ่งเผ่าพันธุ์ที่ดีต่อไป หรืออาจส่งมาให้เรานำไปผสมพันธุ์กับกว่างตัวเมียหน้าตาจิ่มลิ้ม ซึ่งเราได้หามารอกว่างสุดรักของท่านไว้แล้วที่
ศูนย์วิจัยกีฏวิทยาป่าไม้ที่ 1 หมู่ 6 บ้านใหม่ธานี ตำบลบ้านหวด อำเภองาว จังหวัดลำปาง 52110 เราจะช่วยสร้างลูกหลานกว่างสุดรักของท่าน ให้ได้มีโอกาสขยายพันธุ์และปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ