เทพธิดาประจำมหาสมุทร นางมณีเมขลา ขณะเหาะลงมาช่วยพระมหาชนก ภาพจากวัดหน่อพุทธางกูร จังหวัดสุพรรณบุรี
เมขลา หรือ มณีเมขลา และเป็นนางผู้ถือดวงแก้วล่อให้รามสูรขว้างขวานจนทำให้เกิดฟ้าร้อง แต่นางก็โยนแก้วล่อไปล่อมาทำให้เกิดฟ้าแลบแสบตา ทั้งนี้จาตุมหาราชิกาได้มอบหมายให้นางปกป้องสิ่งมีชีวิตที่บริสุทธิ์จากเรืออัปปาง โดยปรากฏในชาดกเรื่อง "พระมหาชนก" ซึ่งเมขลาเข้าช่วยเหลือเจ้าชายมหาชนกจากเรืออัปปางประวัติ เมขลา จากหน้าปกนิตยสาร "ชาวกรุง" ในวรรณคดี เฉลิมไตรภพ ได้อธิบายว่า มีพระยามังกรการตนหนึ่งอมแก้วไว้เสมอ จะไปไหนก็เอาดวงแก้วทูนศีรษะไว้ มังกรการได้แปลงเป็นเทวดาไปสมสู่กับนางฟ้ามีบุตรีชื่อ เมขลา เมื่อเจริญวัยขึ้นมีความงามยิ่ง มังกรการได้นำบุตรีและดวงแก้วไปมอบแก่พระอิศวร ครั้งหนึ่งเมขลาได้ขโมยดวงแก้ววิเศษนั้นไป ราหูผู้มีครึ่งตัวเพราะถูกจักรพระนารายณ์เมื่อครั้งแปลงเป็นเทวดาไปดื่มน้ำอมฤต ได้อาสาไปจับเมขลา และได้ชวนรามสูรผู้เพื่อนไปด้วย รามสูรได้ขว้างขวานจนกลายเป็นฟ้าลั่น ดังที่สุนทรภู่ได้แต่งกลอนอธิบายการล่อแก้วของเมขลาและการขว้างขวานของรามสูรไว้ ความว่า ๏ เมขลาแกล้วกล้า ล่อแก้วแววไว โยนสว่างเหมือนอย่างไฟ ปลาบไนยเนตรมาร ๏ หน้ามืดฮืดฮาด เกรี้ยวกราดโกรธทยาน แค้นนางขว้างขวาน เปรี้ยงสท้านโลกา ๏ ฤทธิ์แก้วแคล้วคลาศ ยิ่งกริ้วกราดโกรธา โลดไล่ไขว่คว้า เมขลาล่อเวียน ๏ ยักษ์โถมโจมโจน นางก็โยนวิเชียร หลีกลัดฉวัดเฉวียน ล่อเวียนวงวล ๏ เปรี้ยงเปรี้ยงเสียงขวาน ก้องสท้านสากล ไล่นางกลางฝน มืดมนท์ในเมฆา ๏ นวลนางนั้นช่างล่อ รั้งรอร่อนรา เวียนรไวไปมา ในจักรราศีเอย ๚
รามเกียรติ์ โดยกล่าวถึงเพียงแต่ ปรศุราม (คือรามสูร) ว่าเป็นอสูรเทพบุตร มีขวานเพชร ในเทศกาลวสันต์ เทวดาและอัปสรเล่นจับระบำกัน รามสูรเจ้าไปไขว่คว้านางอัปสร และไล่ตามนางเมขลาไปพบพระอรชุน ได้ท้ารบกัน รามสูรจับอรชุนสองขาฟาดเหลี่ยมพระสุเมรุตายเมขลา ขณะเหาะหนีรามสูร ภาพจากวัดประตูสาร จังหวัดสุพรรณบุรี ต่างจากเมขลานางอื่นด้วยเปิดโยนีล่อรามสูรแทนการใช้ลูกแก้ว "จับระบำ" ที่รจนาโดยสุนทรภู่ ได้พรรณนาเกี่ยวกับลักษณะของเมขลาที่กำลังล่อแก้วอยู่บนท้องฟ้า และมีความงามดุจกินรี ความว่าเห่เอยนางเอก มณีเมขลา ลอยเร่ในเมฆา ถือจินดาดั่งดวงดาว โยนเล่นเห็นแก้ว สว่างแวววามวาว ลอยฟ้าเวหาหาว รูปราวกับกินรี ทรงเครื่องเรืองจำรัส อร่ามรัศมีฉวี ชูช่วงดวงมณี เลื่อนลอยลีลามา เลียบรอบขอบทวีป อยู่กลางกลีบเมฆา เชยชมยมนา เฝ้ารักษาสินธุ
เมขลาในประเทศต่าง ๆ ประเทศจีน ประเทศศรีลังกา ในวัฒนธรรมร่วมสมัย "เมขลาล่อแก้ว " ซึ่งเป็นจังหวะรำวง ขับร้องโดยเบญจมินทร์ โดยพรรณนาถึงฉากที่เมขลาล่อแก้วกับรามสูร
พระมหาชนก พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่มีฉากนางมณีเมขลาเหาะลงมาช่วยพระมหาชนก ในปี พ.ศ. 2549 ได้มีการจัดการแสดง มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก เพื่อเทิดพระเกียรติพระเจ้าอยู่หัว โดยนำเค้าโครงจากพระราชนิพนธ์ดังกล่าวมาจัดแสดงในรูปแบบนาฏกรรมขอบคุณภาพและข้อมูล จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Create Date : 28 กันยายน 2557
Last Update : 28 กันยายน 2557 1:53:16 น.
11 comments
Counter : 6596 Pageviews.
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 39 คน [
บันทึกการโหวต Blog ในวันนี้
ผู้เขียน Blog หมวดเนื้อหา Blog ได้รับโหวต
กาบริเอล Travel Blog ดู Blog
เตยจ๋า Topical Blog ดู Blog
รู้นะว่าคิดถึง Pet Blog ดู Blog
Opey Art Blog ดู Blog
ญามี่ Literature Blog ดู Blog
ระบบจะบันทึกคะแนนโหวต เฉพาะการโหวต 5 ครั้งล่าสุดในแต่ละวันเท่านั้น
อรุณสวัสดิ์ขอรับ