Bloggang.com : Rain_sk : เจดีย์ทรงศิขร หรือทรงปราสาท

เจดีย์ทรงศิขร หรือทรงปราสาท

คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

เจดีย์ทรงศิขร หรือทรงปราสาท

จากหนังสือพจนานุกรมสถาปัตยกรรมและศิลปะเกี่ยวเนื่องของ ท่านรองศาสตราจารย์โชติ กัลยาณมิตร บรรยายว่า "เจดีย์ที่มีรูปยอดคล้ายภูเขา อย่างเช่น เจดีย์รูปสี่เหลี่ยมทรงสอบตอนบนที่พุทธคยา เจดีย์วัดเจ็ดยอด เชียงใหม่"

ในหนังสือพุกาม การก่อรูปของสถาปัตย กรรมจากก้อนอิฐแห่งศรัทธาของ เกรียงไกร เกิดศรี ให้ความหมายของเจดีย์ชนิดนี้ว่า "เป็นรูปแบบที่พัฒนาจากการทอนหน้าที่ใช้สอบของกู่พญา เหลือเพียงซุ้มจรนำประดิษฐานพระพุทธรูปหรือพัฒนามาจากเจดีย์ฐานสูง แล้วเพิ่มมุขสี่ทิศเข้าไปเชื่อมต่อ เจดีย์ทรงปราสาทเป็นการออกแบบที่ถือว่าเป็นความสำเร็จทำให้ประดิษฐานพระพุทธรูป 4 องค์ โดยไม่ต้องสร้างวิหารแยกจากตัวเจดีย์"

เจดีย์ทรงศิขรหรือทรงปราสาทนี้นิยมกันมากในกลุ่มพระเจดีย์แถบล้านนา

เจดีย์ทรงปราสาทในอีกความหมายคือ เจดีย์สี่เหลี่ยมซ้อนกันหลายชั้นคล้ายรูปทรงปราสาทหรือที่อยู่ของกษัตริย์

เจดีย์ทรงปราสาทในศิลปะล้านนาแบ่งเป็น 4 กลุ่ม คือ เจดีย์ทรงปราสาทสี่เหลี่ยม เจดีย์ทรงปราสาทยอดเจดีย์ เจดีย์ทรงปราสาทแปดเหลี่ยม เจดีย์ทรงมณฑปปราสาท

คติและสัญลักษณ์ของเจดีย์ทรงปราสาท

ในรูปแบบของเจดีย์พุทธคยาเรือนธาตุ หรือรูปทรง 4 เหลี่ยม 7 ชั้น ในความหมายก็คือปราสาทของพระราชาหรือพระมหากษัตริย์และสรรพสิ่งในปราสาทนั้น ยังไม่สำคัญไปกว่าการเข้าถึงนิพพานหรือพ้นไปจากสังสารวัฏ คือ ตัวยอดสุดของเจดีย์

ในรูปแบบของเจดีย์ในศิลปะล้านนา ตัวเรือนธาตุจะปรับเปลี่ยนไปตามคติ จักรวาลทัศน์ หรือไตรภูมิกถาที่เข้าใจว่าโลกสัญฐานมีลักษณะเป็น 4 เหลี่ยม แต่ละเหลี่ยมหมายถึงทิศทั้ง 4 ที่มีพระพุทธเจ้าที่อุบัติขึ้นในภัทรกัปป์นี้มาแล้ว 4 พระองค์

ตัวเรือนยอดก็จะเป็นคติและความหมายแห่งการปฏิบัติที่จะไปสู่สภาวะนิพพานหรือการพ้นไปจากสังสารวัฏ

credit : khaosod

Create Date : 11 ธันวาคม 2554

Last Update : 28 มิถุนายน 2559 4:45:27 น.

0 comments

Counter : 1955 Pageviews.