พูดถึงสวนสัตว์ ตอน พันธนาการ/กับขี้เมาใจดี

พูดถึง “สวนสัตว์” ผมจำได้ ว่าเคยไป นานมากแล้ว น่าจะ 20 กว่าปี  ในยุคนั้นห้างใหญ่ที่สุดของ กทม. ฝั่งธนคือ พาต้าปิ่นเกล้า,ส่วนฟิวเจอร์พาร์คบางแค ที่ปัจจุบันเปลี่ยนเป็น ซีคอนบางแค กับ เดอะมอลล์บางแค นั้นเพิ่งเริ่มเปิด  

    ซึ่งจุดขายสำคัญของห้างนี้คือการมี “สวนสัตว์” อยู่ที่ชั้นบนๆ ของห้างนั่นแหละครับ สมัยนั้นโด่งดังมาก ยิ่งช่วงเกิดไฟไหม้นี่เป็นข่าวใหญ่อยู่หลายวัน รวมถึง “เขาดิน” ก็เคยไปอยู่หนหนึ่งในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน

    หลังจากนั้นก็ไม่เคยได้ไปสวนสัตว์ที่ไหนอีก กระทั่งผมมามีความคิดว่า คนยุคนี้อาจจะเรียกว่า “โลกสวย” เมื่อไรก็ไม่รู้ เพราะหลังๆ มานี้ ผมเริ่มรู้สึก “อึดอัด” ทุกครั้งที่เห็นสวนสัตว์ในลักษณะ “กรงขัง” ไม่ว่าในไทยหรือในต่างประเทศก็ตาม

    นักเขียนเรื่องตลก ท่านหนึ่ง ชาวอเมริกัน อีแวน อีชาร์ เคยกล่าวไว้ว่า สวนสัตว์คือสถานที่ที่ดี ที่สุด ที่จะศึกษา สันดานของมนุษย์ สันดานของมนุษย์ก็คือ เมื่อเรารักสิ่งใด ก็จะเก็บเป็นสมบัติของตัวเอง รักนก ก็จับมันมาขังใส่กรง รักสัตว์ป่า ก็จับมันมาขังในกรงหรือ รักมนุษย์ด้วยกัน ก็อยากให้เขาเปลี่ยนนิสัย ให้ตรงกับใจตัวเอง

   บริโภคนิยม ยิ่งทำให้เรามองทุกอย่างเป็นวัตถุ ไม่มีเลือดเนื้อ ไม่มีชีวิตจิตใจ ซื้อขายกันได้ทุกที่ ประดิษฐกรรมที่เรียกว่าสวนสัตว์ เกิดขึ้นมานานหลายร้อยปีละครับ ที่เวียนนา แมดริค ปารีส ลอนดอน นิยอร์ก ส่วนสัตว์การเป็นสถาที่ บันเทิงแห่งใหม่ หลายที่นำละครสัตว์เข้าไปด้วย

     ผมเองเคยคิดว่า ถ้าตัวเองถูกจับไปขังแบบนั้นบ้าง ไม่ได้ขังเพราะผมไปกระทำความผิดอาญาแผ่นดินจึงต้องถูกลงโทษ "punishment" ตามกฎหมาย แต่ขังโดยคนที่ขังผมบอกว่าไว้เพื่อให้คนอื่นๆ  มาดูและชื่นชมในควาสามารถบ้าง หาความรู้บ้าง หรือ

     เพื่อความบันเทิงของผู้พักผ่อนหย่อนใจบ้าง ผมคง ขาดอิสระภาพ ในการดำรงชีวิต อย่างสิ้นเชิง รู้สึกไม่ชอบ หดหู่ เศร้าใจ คิดถึงบ้าน คิดถึงครอบครัวและก็คนที่เรารัก แล้วก็เชื่อว่าสัตว์เหล่านั้นก็น่าจะรู้สึกไม่ต่างอะไรกับเรา

     ผมคิดไปถึง สัตว์พวกนี้อีก อย่างเช่น หมาแมวจรจัด ถึงจะต้องคุ้ยขยะประทังชีวิตบ้าง วิ่งหนีพวกคนใจร้ายชอบรังแกสัตว์บ้าง หรือนอนรอรับเศษลมแอร์หน้าร้านสะดวกซื้อให้พวกโลกสวยบางจำพวกรังเกียจบ้าง  ทั้งๆ ที่คนจำนวนมาก ต่างบอกตรงกันว่าหมาหน้าร้านสะดวกซื้อเป็นหมาที่น่ารักมาก ตัวใหญ่บ้างเล็กบ้างแต่เหมือนกันคือ มันก็คงมีความสุขกว่า เพราะมี “อิสระเสรี” ได้ไปไหนมาไหนตามใจตน

     อย่าลืมว่าแม้สัตว์จะไม่ได้มีสติปัญญาสูงเหมือนมนุษย์ก็จริง แต่ธรรมชาติก็ทดแทนด้วยการให้ร่างกายที่ทนทานต่อการกินของที่ออกไปทางเน่าเสียได้มากกว่าร่างกายของมนุษย์ จึงพอดูแลตัวเองได้บ้าง ดีกว่าสัตว์เลี้ยงที่อยู่กับเจ้าของ แม้จะกินอาหารดีๆ บางตัวใส่เสื้อผ้าหรูหราพอๆ กับเจ้าของ แต่ไม่มีโอกาสได้เห็นเดือนเห็นตะวันเท่าใดนัก อันเป็นที่มาของสำนวนที่ว่า  “นกน้อยในกรงทอง” นั่นแหละครับ

     ขอออกตัวไว้ก่อนนะครับว่าผมเขียน บทความ นี้ขึ้นมา ไม่มีเจตนาจะโจมตีการทำสวนสัตว์แบบดั้งเดิม เพราะเข้าใจเช่นกันว่าสวนสัตว์แบบนี้มักเป็นสวนสัตว์เก่าแก่ อยู่มาตั้งแต่ที่คนเรานั้นยังมีมุมมองว่าด้วยการให้คนได้สัมผัสกับสัตว์หายาก ทำได้เพียงวิธีเดียวคือเอามาไว้ในกรงหรือพื้นที่แคบๆ เท่านั้น และผมไม่มีเป้าหมายที่จะชี้นำด้วยว่า

     วันนี้พรุ่งนี้สวนสัตว์แบบดั้งเดิมจะต้องปล่อยสัตว์เข้าป่าลงทะเลลงน้ำไปให้หมด เพียงแต่เสนอ ไว้เป็นข้อคิดว่าเป็นไปได้หรือไม่? หากในอนาคตจะไม่มีสวนสัตว์แบบนี้เกิดขึ้นอีก และสวนสัตว์ประเภทนี้ที่มีอยู่แล้วจะไม่นำสัตว์มาเพิ่มอีก ส่วนสัตว์ที่อยู่มาก่อนแล้วก็ดูแลมันให้ดีที่สุดตราบจนชั่วอายุขัยของมัน 

    ผมมองว่าสวนสัตว์ที่ดีหน่อย คือการที่มีพื้นที่เปิดกว้างๆ ให้ได้เดินไปมาพอสมควร ตัวอย่างที่น่าสนใจคือ “สวนสัตว์เปิดเขาเขียว” เนื้อที่เป็นพันๆ ไร่ จำลองสภาพป่ามาได้ใกล้เคียงกับป่าจริงๆ ถึงแม้ท้ายที่สุดจะเป็นสวนสัตว์พื้นที่จำกัด แต่ก็ยังกว้างขวาง มีพื้นที่ยืดเส้นยืดสาย หายใจได้เต็มที่กว่ากรงแคบๆ

ก็คุณ เอาเขามาขัง พอเกิดเหตุการณ์ขึ้น ก็ยิงเขาทิ้ง ทำได้แค่นี้เหรอ

เขาก้มีครอบครัว  "ลูกๆน่ารักของเขา"

 เขาทำอะไรผิดเหรอ ถึงจับเขามาขัง

คุณทำกับเขา แบบนี้ได้ยังไง 

อิสระภาพ สูญสิ้น  

ภาพ เสียดสี สังคมเมืองปัจจุบัน ธรรมชาติของสัตว์ป่า (sarcasm )

  อย่างไรก็ตาม..ดีที่สุดคือในระยะยาวควร “ฟื้นฟูป่าอนุรักษ์” ให้สมบูรณ์ โดยที่มนุษย์ไม่เข้าไปบุกรุกเพิ่มเติมอีก เพื่อให้สิงสาราสัตว์ต่างๆ ได้อยู่อาศัยตามธรรมชาติของมัน ถ้าเป็นแบบนี้ได้จริงๆ โลกของสัตว์ป่า คงมีอิสระเสรี ไร้สิ่ง พันธนาการ  กักขังหรือจองจำไว้ให้หมดอิสรภาพ นะครับ

Cr.เพลง ขีเมาใจดี คาราบาว 

Cr.Image : Internet

ขอขอบคุณ นักอนุรักษ์ สัตว์่ป่าทุกๆ ท่าน

ขอขอบคุณ ธรรมชาติ ที่มีไว้ ให้เราชื่นชม ไม่ใช่ทำลาย