เมื่อไม่นานมานี้ ผมได้มีโอกาสได้ดูหนังเรื่องหนึ่งครับ ซึ่งถือได้ว่าเป็นหนึ่งในหนังที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่งในปีนี้ แม้ว่าจะเป็นหนังที่ไม่ได้ทำรายได้มากมาย แต่ก็ถือว่าคนทำหนังเรื่องนี้มีจุดยืนที่ชัดเจน ที่จะนำเสนอภาพยนต์ในรูปแบบใหม่ๆ ไม่ซ้ำเดิม ไม่ตามกระแส และให้แง่คิดอย่างมาก โดยเฉพาะหนังเรื่องนี้ได้อธิบายถึงแนวคิดของพระพุทธศาสนาออกมาได้อย่างแนบเนียน จนได้รับคำชมจากชาวพุทธบ้านเรามากมาย(แต่ฝรั่งดูแล้วอาจจะงงนิดหน่อย หรือบางคนก็อาจจะเกิดความคิดโต้แย้งน่ะครับ) เนื้อเรื่องย่อๆมีอยู่ว่า 

   Cloud Atlas สร้างขึ้นจากนิยายเบสท์เซลเลอร์โดย เดวิด มิทเชล Cloud Atlas ได้สำรวจถึงการที่การกระทำและผลแห่งการกระทำของปัจเจกบุคคลส่งผลต่ออีกหนึ่งชีวิตทั้งในอดีต ปัจจุบันและอนาคต แอ็คชั่น ปริศนาและความรักได้ร้อยเรียงกันอย่างน่าสนใจในเรื่องราวนี้ เมื่อชีวิตหนึ่งได้ถูกหล่อหลอมจากฆาตกรกลายเป็นวีรบุรุษ และความเมตตาเพียงครั้งด้วยได้ส่งผลไปอีกหลายร้อยปีข้างหน้า กลายเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดการปฏิวัติขึ้นในอนาคตไกลโพ้น

  แน่นอนครับว่า หนังต้องการจะสื่อถึงหลัก อิทัปปัจจยตาและปฏิจจสมุปบาท (หลักนี้แปลสั้นๆได้ว่า สรรพสิ่งทั้งปวงย่อมมีความเกี่ยวเนื่องและอิงอาศัยกันเกิดขึ้น) นั่นเองครับ

ผมขอยกเอาบทสนทนาในหนังมาบทหนึ่งนะครับ                        

                                                             ชีวิตของเรา หาใช่เป็นของเรา
                                             เราล้วนผูกสัมพันธ์ไว้กับผู้คนนับไม่ถ้วน
                                                     ตราบอดีตจวบปัจจุบัน
                                              ทุกความชั่วช้า และทุกความดีงาม
                                            เราเป็นผู้ให้กำเนิด...อนาคตของเราเอง

 

                                                   Our lives are not our own. 
                                                     We are bound to others. 
                                                         Past and present. 
                                           And by each crime; and every kindness 
                                                        we birth our future.

 

 แต่สิ่งที่ผมเองอดหวั่นใจไม่ได้ ก็คือ ใจความหลักและแง่คิดของหนังนี้ อาจถูกบิดเบือนไปในสายตาของผู้ชมบางท่าน(โดยเฉพาะชาวพุทธเรานี่ล่ะครับ) หรือแม้แต่ชาวต่างชาติที่อาจจะยังมีพื้นฐานทางพุทธศาสนาไม่มากนักนั่นก็คือการไปยึดว่า หลักการเวียนว่าย ตายเกิด และกฏแห่งกรรม นั้นคือแก่นของศาสนาพุทธ ซึ่งจริงๆแล้วแนวคิดเหล่านี้ยังไม่เรียกว่าเป็นแก่นพุทธศาสตร์นะครับ ผมขอยกเอาบทความของท่านพุทธทาสภิกขุที่ท่านเขียนไว้ในหนังสือ"ตัวกู ของกู" นะครับว่า

เรื่องกรรม

ที่ว่าทำดี-ได้ดี ทำชั่ว-ได้ชั่วและ บุคคลผู้ทำ เป็นผู้ได้รับ ผลแห่งกรรม นั้น นี่เป็นหลักที่มีมาก่อนพุทธกาล และมีกันทั่วไป ในทุกศาสนาใหญ่ๆ ฉะนั้น การที่จะถือเอาว่า หลักเรื่องกรรม เพียงเท่านี้ เป็นหลักของพุทธศาสนานั้น จึงเป็นเรื่องที่ยังไม่ถูกต้องนักครับ ทั้งนี้เพราะ ความจริงมีอยู่ว่า พุทธศาสนา แสดงเรื่องกรรม มากไปกว่านั้น คือ กรรมที่3 ที่มุ่งการฝึกตนให้บรรลุ มรรคผลนิพพาน  เพราะ พระพุทธศาสนา มีความมุ่งหมาย ที่จะช่วยมนุษย์ ให้อยู่เหนือความที่จะต้องเป็นไปตามกรรม ฉะนั้น มันจึงไม่ใช่ลัทธิ ทำดีได้ดี ทำชั่ว-ได้ชั่ว ทำบุญไปสวรรค์ ทำบาปไปนรก

เรื่องการเวียนว่ายตายเกิดทางร่างกาย

กล่าวได้ว่า ไม่ใช่หลักของพุทธศาสนา สัตว์หรือคน ก็ตาม ตายแล้วเกิดใหม่ เรื่อยไป แทบจะไม่มีที่สิ้นสุด คือมีตัวตน หรือวิญญาณที่ถาวร ซึ่งเวียนว่ายตายเกิด เรื่อยไปในวัฏฏสงสารจะมีจุดจบต่างๆ กันตามแต่ลัทธินั้นๆ จะบัญญัติไว้อย่างไร เพราะพระพุทธเจ้า ท่านมุ่งเน้นการปฏิบัติเพื่อสลายความมีตัว มีตนนั่นเองครับ ดังนั้นการที่มายืนยันว่า พุทธศาสนา มีหลักเรื่องการตายแล้วเกิดใหม่ ในทำนองความเชื่อแห่งยุคศาสนาพราหมณ์โบราณ ย่อมเป็นเป็นความไม่ยุติธรรมต่อพุทธศาสนา                                                  

                     

 

Cloud Atlas เป็นหนึ่งในหนังที่ผมคิดว่า พวกเราชาวพุทธ หรือผู้ที่สนใจในพุทธศาสนาควรติดตามชมครับ แต่หลังชมภาพยนตร์จบแล้วก็ควรพิจารณาและศึกษาต่อด้วยครับว่า แท้จริงแล้วหนังต้องการจะให้แง่คิดกับเราในด้านใด โดยเราควรเปิดใจให้กว้างขึ้น ไม่โน้มเอียงไปกับประสบการณ์หรือความเชื่อเดิมๆที่เรามี(เหมือนเทน้ำชาที่แทบจะล้นถ้วยออกบ้างน่ะครับ) แล้วจะพบว่าหนังเรื่องนี้มีคุณค่าและให้แง่คิดที่ดีจริงๆครับ