Bloggang.com : Siri_waT_bkk : เมณฑกเศรษฐี (๑)

เมณฑกเศรษฐี (๑)

มาต่อกันด้วยเรื่องของมหาเศรษฐีคนที่สอง ซึ่งในตอนก่อนบอกว่าเคยเป็นญาติเกี่ยวข้องกับอปราชิตเศรษฐีเมื่อสมัย ๙๑ กัปก่อน แต่มาชาตินี้ทั้งสองเกิดกันคนละแคว้น คนนี้เป็นมหาเศรษฐีใหญ่มากชื่อว่า เมณฑกเศรษฐี เป็นมหาเศรษฐีแห่งภัททิยนคร แคว้นอังคะ ที่ชื่อเมณฑกะเพราะมีแพะทองคำตัวเท่าโคอยู่เต็มหลังบ้าน

นอกจากจะรวยแสนรวยแล้ว รายจ่ายของเศรษฐีแทบจะไม่มีอะไร เพราะข้าวเปลือกในยุ้งฉางของเศรษฐีไม่เคยพร่องลงเลย จะขนออำไปกี่ร้อยเล่มเกวียนในยุ้งฉางก็ยังมีข้าวเปลือกอยู่เท่านั้น

นอกจากตัวเองจะรวยระดับมหาเศรษฐีแล้ว รอบตัวของเมณฑกเศรษฐีก็ล้วนเป็นมหาเศรษฐี คือ ภรรยาชื่อจันทปทุมาก็เป็นมหาเศรษฐี บุตรชายชื่อธนัญชัย ลูกสะใภ้ชื่อสุมนาเทวี ก็เป็นมหาเศรษฐี มารุ่นหลานคือหลานสาวชื่อวิสาขา และหลานชายชื่ออุคคหะ ก็ล้วนเป็นมหาเศรษฐีทั้งสิ้น

ก่อนจะเล่าถึงชีวิตในชาติปัจจุบัน ก็ขอยอ้นกลับไปเมื่อ ๙๑ กัปก่อนครับ

บุรพกรรมสร้างศาลาราย

อดีตกาล ๙๑ กัปล่วงมาแล้ว ครั้งนั้นเป็นพุทธกาลของพระวิปัสสีพุทธเจ้า พระองค์ประทับจำพรรษาในพันธุมวดีนคร เศรษฐีชื่อ อปราชิตะ มีจิตศรัทธาสร้างพระคันธกุฎีถวายพระศาสดา

อปราชิตเศรษฐีมีหลานชายคนหนึ่งชื่อ อวโรชะ หลานชายได้ข่าวว่าลุงกำลังสร้างพระคันธกุฎีจึงมาขอร่วมทำบุญด้วย แต่อปราชิตเศรษฐีปฏิเสธ บอกว่าบุญนี้ลุงตั้งใจทำคนเดียว แม้อวโรชะอ้อนวอนหลายครั้งเศรษฐีก็ไม่ยอม อวโรชะคิดว่าเมื่อลุงไม่ยอมให้ร่วมสร้างพระคันธกุฎี เขาก็จะสร้างศาลารายแทน คิดแล้วจึงสั่งให้คนไปขนไม้จากในป่ามาสร้างศาลาราย

อวโรชะให้สร้างศาลารายอย่างวิจิตร เสาของศาลาต้นหนึ่งบุด้วยทองคำ ต้นหนึ่งบุด้วยเงิน ต้นหนึ่งบุด้วยแก้วมณี พวกขื่อ คาน บานประตู บานหน้าต่าง ก็บุด้วยทองคำทั้งหมด บนหลังคามีจอมยอด ๓ ยอด ประดับด้วยทองคำ แก้วผลึก และแก้วประพาฬ

กลางศาลารายให้สร้างมณฑปประดับแก้วและตั้งธรรมาสน์ไว้ เท้าธรรมาสน์ทำด้วยทองคำสีสุกเป็นแท่ง เท้าธรรมาสน์รองด้วยแพะทองคำ ๔ ตัว มีแพะทองคำ ๒ ตัวตั้งไว้ใต้ตั่งสำหรับรองเท้า และมีแพะทองคำอีก ๖ ตัวตั้งแวดล้อมมณฑป ถักธรรมาสน์ด้วยด้าย ทองคำ และแก้วมุกดา

เมื่อสร้างศาลารายเสร็จแล้ว อวโรชะก็นิมนต์พระศาสดาพร้อมภิกษุ ๖ ล้าน ๘ แสน มาถวายทานฉลองศาลาเป็นเวลา ๔ เดือน วันสุดท้ายได้ถวายผ้าไตรจีวรแก่พระภิกษุทุกรูป

อวโรชะเมื่อทำกาละแล้ว ก็ไปอุบัติในเทวโลก

เศรษฐีตกยาก

อวโรชะท่องเที่ยวอยู่ในเทวโลกและมนุษย์โลก จนถึงภัททกัปนี้ก็ได้มาเกิดเป็นเศรษฐีในนครพาราณสีในช่วงที่โลกว่างจากพระศาสนา

วันหนึ่ง เศรษฐีไปเข้าเฝ้าพระราชาได้พบกับปุโรหิตจึงถามว่า ท่านอาจารย์ ท่านตรวจดูฤกษ์ยามบ้างหรือไม่ว่าบ้านเมืองของเราจะเป็นอย่างไร ปุโรหิตตอบว่าตรวจดูแล้ว ล่วงไป ๓ ปีนับจากปีนี้ บ้านเมืองของเราจะเกิดฉาตกภัย คือ ภัยจากความอดอยาก

เศรษฐีฟังคำของปุโรหิตแล้วไม่ประมาทเตรียมตัวรับฉาตกภัย สั่งให้บริวารปลูกข้าวจำนวนมากและรับซื้อข้าวเปลือกมาเก็บตุนไว้เต็มฉาง ๑,๒๕๐ ฉาง เมื่อเก็บข้าวจนเต็มยุ้งฉางแล้ว ก็นำข้าวไปบรรจุตุ่มไหจนเต็มนำไปฝังดินไว้อีก และนำข้าวเปลือกที่เหลือมาขยำกับดินฉาบทาฝาเรือนไว้

เมื่อกรุงพาราณสีเริ่มเกิดภัยความอดอยาก เศรษฐีจึงนำข้าวเปลือกที่เก็บไว้ในฉางออกมาบริโภคและเลี้ยงทาสบริวาร เมื่อข้าวเปลือกในฉางหมดแต่ภัยยังไม่หมดก็นำข้าวเปลือกในตุ่มในไหที่ฝังดินไว้ออกมาใช้อีก ในที่สุดก็บริโภคข้าวเปลือกจนหมด เศรษฐีจึงเรียกบริวารมาบอกว่าตอนนี้อาหารหมดแล้ว พวกเจ้าจงแยกย้ายกันไปก่อน วันหน้าเมื่ออาหารบริบูรณ์หากอยากจะกลับมาอยู่กับเราอีกก็จงกลับมา

ทาสบริวารทั้งหลายจึงพากันแยกย้ายไป ยกเว้นทาสคนหนึ่งชื่อปุณณะขออยู่กับเศรษฐีต่อไป ครั้งนั้นเรือนเศรษฐีจึงเหลือคนอยู่ ๕ คน คือ เศรษฐี ภรรยา บุตรชาย บุตรสะใภ้ และนายปุณณะ ทั้ง ๕ คนอยู่รอดได้ด้วยการนำดินที่ฉาบฝาเรือนไว้มาละลายน้ำ แยกข้าวเปลือกออกมาตำเป็นข้าวสาร ใช้เลี้ยงชีวิตด้วยความลำบาก

วันหนึ่ง ภรรยาเศรษฐีได้พังฝาเรือนชิ้นสุดท้ายนำดินมาแช่น้ำ ได้ข้าวเปลือกประมาณ ๒ ทะนาน ตำเป็นข้าวสารได้ทะนานหนึ่ง เธอนำข้าวสารใส่หม้อฝังดินไว้เพราะกลัวพวกโจร

ฝ่ายเศรษฐีกลับมาจากเข้าเฝ้าพระราชา ถามภรรยาว่า ฉันหิว เธอมีอะไรกินบ้างไหม ภรรยาบอกว่ามีข้าวสารอีกทะนานหนึ่งฝังดินไว้ ถ้าหุงข้าวสวยก็จะพอกินมื้อเดียว แต่ถ้าหุงเป็นข้าวต้มจะพอกิน ๒ มื้อ ท่านจะให้หุงข้าวแบบไหน

เศรษฐีบอกว่า หุงข้าวแบบไหนสุดท้ายพวกเราก็ต้องอดตายกันอยู่ดี เธอจงหุงเป็นข้าวสวยก็แล้วกัน ภรรยาเศรษฐีจึงหุงข้าวสวยแล้วแบ่งเป็น ๕ ส่วน สำหรับ ๕ คน คดข้าวสวยส่วนหนึ่งมาให้เศรษฐี

ถวายภัตพระปัจเจกพุทธเจ้า

ขณะนั้น พระปัจเจกพุทธเจ้าออกจากสมาบัติ พิจารณาด้วยทิพพจักษุญาณว่าเศรษฐีและบริวารเป็นผู้ควรสงเคราะห์ และพวกเขาถึงพร้อมด้วยความศรัทธา พระปัจเจกพุทธเจ้าจึงถือบาตรมาจากภูเขาคันธมาทน์ ไปแสดงตนยืนอยู่ที่ประตู เรือนเศรษฐี

เศรษฐีเห็นพระปัจเจกพุทธเจ้ายืนอยู่หน้าประตูเรือนก็มีจิตเลื่อมใส คิดว่าเราประสบฉาตกภัยอดอยากปานนี้เพราะเราไม่ให้ทานในกาลก่อน อาหารมื้อนี้ถ้าเรากินก็มีประโยชน์แค่อิ่มมื้อเดียว แต่ถ้าเราถวายทานแก่พระผู้เป็นเจ้าก็จะมีประโยชน์เกื้อกูลแก่เราหลายโกฏิกัป คิดแล้วจึงนิมนต์ให้พระปัจเจกพุทธเจ้าเข้ามาในเรือน

เศรษฐีนำข้าวสวยของตนใส่บาตรพระปัจเจกพุทธเจ้า เมื่อตักข้าวใส่บาตรได้ครึ่งหนึ่ง พระปัจเจกพุทธเจ้าก็เอามือปิดบาตรแสดงท่าว่าพอแล้ว เศรษฐีจึงกล่าวว่า “ท่านผู้เจริญ ข้าวสุกทั้งหมดนี้ไม่อาจแบ่งเป็น ๒ ส่วนได้ ขอท่านจงสงเคราะห์ให้ข้าพเจ้าได้ถวายโดยไม่ให้มีส่วนเหลือด้วยเถิด”

เมื่อเศรษฐีใส่บาตรด้วยข้าวสวยทั้งหมดแล้ว เขาได้ตั้งความปรารถนาว่า

“ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายข้าวสวยนี้ ขออย่าให้ข้าพเจ้าต้องประสบกับความอดอยากอีกเลยในทุกชาติที่เกิดมา และเมื่อใดที่ข้าพเจ้านั่งอยู่ที่ประตูฉางและแลดูเบื้องบนเท่านั้น ขอให้ฉางข้าวที่ว่างเปล่าของข้าพเจ้าจงเต็มไปด้วยข้าวสาลีแดงเพียงพอแจกชาวชมพูทวีปได้ทั้งสิ้น และขอให้ข้าพเจ้าได้อยู่ร่วมกับคนเหล่านี้ในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้ภรรยาผู้นี้เป็นภรรยา ให้บุตรผู้นี้เป็นบุตร ให้สะใภ้ผู้นี้เป็นสะใภ้ และให้ทาสผู้นี้มาเป็นทาส ด้วยเถิด”

ฝ่ายภรรยาของเศรษฐีเห็นสามีถวายข้าวสวยจนหมด จึงได้นำส่วนของตนถวายแก่พระปัจเจกพุทธเจ้าบ้าง แล้วตั้งความปรารถนาว่า

“ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายข้าวสวยนี้ ขออย่าให้ดิฉันต้องประสบกับความอดอยากอีกเลยในทุกชาติที่เกิดมา และเมื่อใดที่ดิฉันแจกจ่ายภัตแก่ชาวชมพูทวีปอยู่ หากดิฉันยังไม่ลุกจากที่แจกภัตเพียงใดขอให้ภัตนั้นจงบริบูรณ์อยู่อย่างเดิมเพียงนั้น และขอให้ดิฉันได้อยู่ร่วมกับคนเหล่านี้ในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้สามีผู้นี้เป็นสามี ให้บุตรผู้นี้เป็นบุตร ให้สะใภ้ผู้นี้เป็นสะใภ้ และให้ทาสผู้นี้มาเป็นทาส ด้วยเถิด”

ฝ่ายบุตรเศรษฐีเห็นบิดามารดาถวายข้าวสวยแล้ว จึงได้นำส่วนของตนถวายแก่พระปัจเจกพุทธเจ้าบ้าง แล้วตั้งความปรารถนาว่า

“ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายข้าวสวยนี้ ขออย่าให้ข้าพเจ้าต้องประสบกับความอดอยากอีกเลยในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้ข้าพเจ้ามีทรัพย์แจกจ่ายแก่ชาวชมพูทวีปทั้งสิ้น เมื่อใดที่ข้าพเจ้าถือถุงกหาปณะพันหนึ่งแจกจ่ายไป ขอให้ถุงนั้นยังเต็มไปด้วยกหาปณะอยู่อย่างเดิม และขอให้ข้าพเจ้าได้อยู่ร่วมกับคนเหล่านี้ในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้บิดาผู้นี้เป็นบิดา ให้มารดาผู้นี้เป็นมารดา ให้ภริยาผู้นี้เป็นภริยา และให้ทาสผู้นี้มาเป็นทาส ด้วยเถิด”

ฝ่ายลูกสะใภ้เศรษฐีก็นำข้าวสวยส่วนของตน ถวายแก่พระปัจเจกพุทธเจ้าเช่นเดียวกัน แล้วตั้งความปรารถนาว่า

“ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายข้าวสวยนี้ ขออย่าให้ดิฉันต้องประสบกับความอดอยากอีกเลยในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้ดิฉันมีข้าวเปลือกแจกจ่ายแก่ชาวชมพูทวีปทั้งสิ้น เมื่อใดที่ดิฉันตั้งกระบุงแจกข้าวเปลือกอยู่ ขอให้ข้าวเปลือกนั้นยังเต็มกระบุงอยู่เสมอ และขอให้ดิฉันได้อยู่ร่วมกับคนเหล่านี้ในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้พ่อผัวผู้นี้เป็นพ่อผัว ให้แม่ผัวผู้นี้เป็นแม่ผัว ให้สามีผู้นี้เป็นสามี และให้ทาสผู้นี้มาเป็นทาส ด้วยเถิด”

แม้นายปุณณะผู้เป็นทาสก็ถวายข้าวสวย แล้วตั้งความปรารถนาว่า

"ด้วยอานิสงส์แห่งการถวายข้าวสวยนี้ ขออย่าให้ข้าพเจ้าต้องประสบกับความอดอยากอีกเลยในทุกชาติที่เกิดมา ขอให้ได้คนใจบุญทั้งหลายเหล่านี้เป็นนาย และเมื่อใดที่ข้าพเจ้าไถนาอยู่ ขอให้รอยไถปรากฏเป็น ๗ รอย ขนาดเท่าเรือโกลน ตรงกลาง ๑ รอย ด้านซ้าย ๓ รอย และด้านขวา ๓ รอย ด้วยเถิด”

พระปัจเจกพุทธเจ้าฟังคำปรารถนาของคนเหล่านั้นแล้ว จึงกล่าวอนุโมทนาว่า “จงเป็นอย่างนั้นเถิด” แล้วเหาะกลับภูเขาคันธมาทน์ นำภัตที่บิณฑบาตได้ไปแบ่งให้พระปัจเจกพุทธเจ้าอื่นอีก ๕๐๐ องค์ ด้วยอานุภาพของพระปัจเจกพุทธเจ้า ภัตนั้นก็เพียงพอแก่พระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหมด โดยเศรษฐีและบริวารมองเห็นอาการของพระปัจเจกพุทธเจ้านั้นโดยตลอด

รอดตายจากฉาตกภัย

เมื่อถวายทานเสร็จแล้ว ภรรยาเศรษฐีได้ล้างหม้อข้าวแล้วปิดไว้ ส่วนเศรษฐีนอนหลับไป ครั้นตื่นขึ้นเวลาเย็นเศรษฐีรู้สึกหิวมากบอกภรรยาว่า ฉันหิวเหลือเกิน มีข้าวตังก้นหม้อบ้างไหม

ภรรยารู้ว่าข้าวตังก้นหม้อไม่มีแล้วเพราะเป็นผู้ล้างหม้อด้วยตนเอง เธอไม่ตอบแต่ลุกขึ้นไปหยิบหม้อมาจะเปิดให้สามีดูด้วยตาตัวเอง แต่เมื่อเปิดฝาหม้อปรากฏว่ามีข้าวสวยอยู่เต็มหม้อ สีสวยดังดอกมะลิตูม ทั้งหมดจึงได้บริโภคข้าวสวยนั้น และไม่ว่าจะบริโภคไปมากมายเท่าไร ข้าสวยในหม้อนั้นก็ไม่พร่อง มีรอยเหมือนตักออกเพียงทัพพีเดียวเท่านั้น

และในวันเดียวกันนั้น ฉางที่ว่างเปล่าก็กลับเต็มไปด้วยข้าว เศรษฐีจึงให้ป่าวประกาศว่าใครต้องการข้าวเปลือกก็ให้มารับที่เรือนเศรษฐี ครั้งนั้นชาวชมพูทวีปจึงพ้นจากฉาตกภัยด้วยอาศัยเศรษฐีนั้นเอง

เศรษฐีทำบุญให้ทานแล้ว เมื่อทำกาละก็ไปบังเกิดในเทวโลก

ก็จบประวัติในอดีตชาติครับ ผลบุญทั้งหลายนั้นนำพาให้เศรษฐีมาเกิดเป็นมหาเศรษฐีในชาติต่อๆ มาครับ โดยเฉพาะตอนหน้ามาเกิดเป็นเมณฑกเศรษฐี

Create Date : 31 สิงหาคม 2553

Last Update : 31 สิงหาคม 2553 15:32:43 น.

0 comments

Counter : 1648 Pageviews.