สถานที่ท่องเที่ยวแห่งต่อไปในลำพูนก็อยู่ถนนเส้นเดียวกันทีผ่านหน้าวัดพระธาตุหริภุญไชยและไม่ไกลกันมากครับ  ได้มาเที่ยวเมืองหริภุญไชย หรือ ลำพูน ก็ต้องมาเที่ยวสถานที่ที่เป็นต้นกำเนิดเมืองลำพูนซะหน่อยนะครับ

กำแพงเมืองลำพูนและประตูท่านาง

การเดินทางมาเที่ยวกำแพงเมืองลำพูนกับประตูท่าทางก็ไม่ยากเลยครับ เมื่อเดินทางมาถึงหน้าวัดพระธาตุหริภุญไชยแล้วขับรถเลยมาอีกนิดเดียวก็จะถึงกำแพงเมืองลำพูนและประตูท่านาง อยู่ตรงข้ามวัดช้างรองเลยครับ

จังหวัดลำพูน หรือ นครหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณนับย้อนขึ้นไปได้ถึงพุทธศตวรรษที่13 มีการวางผังเมืองอย่างดี มีการก่อกำแพงเมืองและขุดคูเมืองรอบแนวกำแพงเมืองแล้วชักเอาน้ำจากแม่น้ำกวงมาใช้สอยภายในเมืองและเพื่อป้องกันเมืองด้วย สัณฐานของนครหริภุญไชยเป็นรูปไข่ยาวๆ บางตำราก็ว่ารูปร่างคล้าย “เปลือกหอยสังข์” ซึ่งก็ตรงกับที่ปรากฏอยู่ในตำนานมูลศาสตร์ตอนที่พระวาสุเทพฤาษีและสุกกทันตฤาษีร่วมกันสร้างนครหริภุญไชยว่า ได้มีนกหัสดีลิงค์ (นกในตำนานตัวเป็นนกหัวเป็นสิงห์มีงวงคล้ายช้างเป็นนกในตำนานของภาคเหนือ) คาบเอาเปลือกหอยสังข์มาให้เพื่อกำหนดรูปร่างของเมือง ซึ่งตามคติการสร้างเมืองโบราณ....

กำแพงนครหริภุญไชยแต่เดิมคงเป็นคันดินพูนสูงและคงได้มีการบูรณะมาตลอดจนมาถึงสมัย “พระเมืองแก้ว” กษัตริย์ในราชวงศ์มังราย ครองเมืองเชียงใหม่ ได้มาครองนครหริภุญไชยเป็นเวลา 2 ปี ประมาณพุทธศตวรรษที่ 21 ทรงดำริว่าเมืองหริภุญไชยนี้กว้างขวางมาก ถ้าข้าศึกเข้าตีจะทำการรักษาเมืองลำบาก จึงให้รื้อกำแพงเมืองเก่าออก ขุดคูเมืองขึ้นใหม่ให้กว้างกว่าของเดิมพร้อมทั้งตั้งศาลหลักเมือง (แสดงว่าก่อนสมัยพระเมืองแก้วเมืองหริภุญไชยมีอาณาเขตกว้างขวางกว่านี้) เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น 5 ค่ำ เดือนยี่ ปีรวายไจ้ (ปีชวด) จุลศักราช 878 (พ.ศ. 2095)

กำแพงเมืองใหม่มีความยาวทั้งสิ้น 1,586 วา ก่อด้วยอิฐถือปูนขนานไปกับคูเมืองทั้ง 3 ด้าน อีกด้านหนึ่งติดแม่น้ำกวงซึ่งเป็นปราการตามธรรมชาติ ตัวกำแพงแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ส่วนฐานสูง 3 เมตรก่อด้วยศิลาแลงด้านบนก่อด้วยอิฐทำเป็นรูปใบเสมา มีประตูเมืองชั้นในทั้งหมด 6 ประตู ด้านที่ติดแม่น้ำกวงมีประตู 3 ประตู คือ ประตูท่าข้าม หรือ ประตูท่าขาม (อยู่บริเวณสำนักงานประปา) ประตูท่าสิงห์ หรือ ประตูขัว (อยู่หน้าวัดพระธาตุหริภุญไชย มีสะพานไม้ใหญ่ข้ามไปฝั่งคุ้มเวียงยองได้) และประตูท่านาง ทิศเหนือมี 1 ประตูคือ ประตูช้างสี (ถนน-ไปเชียงใหม่เส้นเดิม) ทิศตะวันตกมี 1 ประตูคือ ประตูมหาวัน (บริเวณอนุสาวรีย์พระนางจามเทวีเป็นประตูหลักของนครหริภุญไชย) และทิศใต้มี 1 ประตูคือ ประตูลี้ (อยู่ใกล้ๆวัดประตูลี้) ใช้ศิลาแลงทั้งสิ้น 56,780 ก้อน อิฐ 6,315,000 ก้อน ควบคุมการก่อสร้างโดย “พันหยาน้อย”

กรมศิลปากรจะขึ้นทะเบียนกำแพงเมืองลำพูนเป็นโบราณสถานวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2478 แต่ก็มีการขออนุญาตรื้อกำแพงเมืองหลายครั้งทั้งเหตุผลในการพัฒนาจังหวัดลำพูน เหตุผลในการคมนาคมและเหตุผลเพื่อความปลอดภัยของประชาชนจนสุดท้ายเหลือประตูท่านางเท่านั้น

ประตูท่านางไม่ใช่ประตูหลักของนครหริภุญไชย ประตูหลักคือประตูมหาวันซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตก เล่ากันว่าในสมัยพระนางจามเทวีการเดินทางไปมาระหว่างนครละโว้(ลพบุรี) กับ นครหริภุญไชย (ลำพูน) ที่สะดวกที่สุดคือทางน้ำ พระนางจามเทวีใช้ประตูท่านางในการเสด็จออกนอกพระนครจึงเรียกประตูนี้ว่าประตูท่านาง

แต่ประตูท่านางก็ยังมีความสำคัญทางเศรษฐกิจด้วยเพราะเป็นท่าน้ำใหญ่ที่มีการค้าขายระหว่างเมืองอย่างคึกคัก ในพงศาวดารจีนสมัยพระนางจามเทวีมีการบันทึกชื่อประตูแห่งนี้เอาไว้ว่า “หนี่หวังก๊ก” คำหว่า “หนี่” ในภาษาจีนแปลว่า เธอ หมายถึง ผู้หญิง ส่วนคำว่า “หวังก๊ก” หมายถึง เมือง ดังนั้นคำว่า “หนี่หวังก๊ก” จึงหมายถึงเมืองที่มีผู้หญิงเป็นกษัตริย์

ในสมัยต่อมาเมื่อมีการตัดถนนการเดินทางมายังลำพูนหรือจากลำพูนไปยังจังหวัดอื่นๆไม่จำเป็นต้องใช้แม่น้ำกวงอีกต่อไปทำให้ย่านการค้าของลำพูนเปลี่ยนแปลงไปมิใช่ย่านประตูท่านางเหมือนแต่ก่อน ย่านประตูท่านางจึงหมดความสำคัญลงคงเหลือเพียงชุมชนเล็กๆบริเวณประตูท่าทางเท่านั้น

กำแพงเมืองลำพูนและประตูท่านาง เป็นสิ่งที่สะท้อนให้จินตนาการถึงความยิ่งใหญ่และเจริญรุ่งเรืองของนครหริภุญไชยได้ดีทีเดียวครับ ถ้ามีโอกาศแวะมเที่ยวจังหวัดลำพูนอย่าลืมมาเที่ยวชมกำแพงเมืองลำพูนและประตูท่าทางนะครับนอกจากจะเป็นโบราณสำคัญแล้วทัศนียภาพของประตูท่านางยังสวยงามด้วยครับ

Chubby Lawyer Tour …………………. เที่ยวไป...................... ตามใจฉัน