สถานที่ท่องเที่ยวแห่งต่อไปของจังหวัดจันทบุรีก็ต้องอยู่ใกล้ๆกับ “คุกขี้ไก่” ครับ ขับรถเลยมาตามถนนเส้นเดียวกันไม่ไกลนักครับสถานที่ท่องเที่ยวแห่งนี้ก็เป็นอีกที่หนึ่งซึ่งชาวจันทบุรี “ไม่ภูมิใจนัก”เพราะเป็นสถานที่ที่ทำให้รำลึกถึง “ความป่าเถื่อน และความโหดร้ายของการล่าอณานิคมของชาติตะวันตกที่มักจะบอกกับใครๆว่าชาติของตัวเองเป็นชาติที่เจริญแล้ว” แต่ชาติตะวันตกมักจะสนใจผลลัพธ์มากกว่าจนลืมไปว่ากว่าจะได้ผลลัพท์ที่เป็นชาติมหาอำนาจก็ได้ไปแสดงความป่าเถื่อนไว้ที่ไหนบ้าง

ตึกแดงปากน้ำแหลมสิงห์ จันทบุรี

การเดินทางมา ตึกแดง ปากน้ำแหลมสิงห์ ก็มาไม่ยากครับจากตัวจังหวัดจันทบุรีมุ่งหน้าปากน้ำแหลมสิงห์ ใช้ทางหลวงหมายเลข 3 (จันทบุรี-ตราด) ไปทางอำเภอขลุงเลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 3149 ตรงไปเกือบสุด ตึกแดงตั้งอยู่ริมถนนก่อนถึงท่าเทียบเรือข้ามฟากสิงห์อำนวยทางด้านซ้ายมือครับ

ประวัติความเป็นมาของตึกแดงสามารถย้อนขึ้นไปถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 คือบริเวณที่สร้างตึกแดงในปัจจุบัน เป็นที่ตั้งของป้อมพิฆาตปัจจามิตรที่สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่3 เพื่อใช้ป้องกันพวกญวน

ในเรื่องชื่อของป้อมนั้นก็ยังขัดแย้งกันในหลายตำราในพระราชนิพนธ์ การเสด็จประพาสเมืองจันทบุรีของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงบันทึกไว้เกี่ยวกับป้อม 2 ป้อม ที่ตำบลแหลมสิงห์ไว้ว่า "...ป้อมทั้ง 2 ป้อมคือแหลมสิงห์ที่เราขึ้นเดี๋ยวนี้กับป้อมที่หัวโขดเป็นแหลมเยื้องขึ้นไปกว่าป้อมนี้หน่อยหนึ่งนั้นทำแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว..." และ"...จึงให้สร้างป้อมและเมืองขึ้นไว้ให้มั่นคงเป็นที่รับข้าศึกสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่ (สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงษ์ หรือดิศ บุนนาค)ตั้งทำเมือง ให้สมเด็จเจ้าพระยาเดี๋ยวนี้ทำป้อมนี้ แต่ท่านให้พระยาอภัยพิพิธ(กระต่าย) บิดาพระยาจันทบุรีเดี๋ยวนี้เป็นผู้ทำป้อมหัวแหลมนั้นเจ้าคุณทิพากรวงษ์แต่ยังเป็นจมื่นราชามาตย์เป็นผู้ทำป้อมนั้นทำก็คล้ายๆ กับที่ปากน้ำเจ้าพระยา ไม่ผิดอะไรกันนัก แต่ยังไม่มีชื่อมาเมื่อทูลกระหม่อม (พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔)ยังทรงผนวชอยู่นั้น เสด็จออกมาทอดพระเนตรเห็นป้อมถามชื่อไม่มีจึงประทานชื่อป้อมเขาแหลมสิงห์ นั้นว่าป้อมไพรีพินาศ ป้อมหัวแหลมนั้นว่า ป้อมพิฆาฎข้าศึก..."

แต่ในพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓ ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ได้กล่าวถึงป้อมทั้งสองที่อยู่ที่ตำบลแหลมสิงห์ไว้ว่า"...แล้วให้จมื่นราชามาตย์ ชื่อข้า ไปทำป้อมที่แหลมด่านปากน้ำป้อม ๑ ชื่อ ป้อมภัยพินาศที่เขาแหลมสิงห์ป้อมเก่าทำเสียใหม่ป้อม ๑ ชื่อ ป้อมพิฆาฎปัจจามิตร..."

 

ปัจจุบันป้อมบนเขานั้นไม่หลงเหลือหลักฐานให้เห็นแล้วยังคงเหลือเพียงสิ่งก่อสร้างที่สร้างอยู่ใกล้เคียงกันและสันนิษฐานว่าคือคลังกระสุนส่วนป้อมบริเวณหัวแหลมนั้นภายหลังฝรั่งเศสให้รื้อและสร้างอาคารตึกแดงแทนในช่วงเวลาที่ยึดเมืองจันทบุรีปี พ.ศ. 2436 อันเป็นช่วงวิกฤตการณ์ร.ศ. ๑๑๒

 

ประวัติศาสตร์ช่วงร.ศ. 112 ของเจ้าของบล็อกไม่แม่นนักครับเพราะมีทั้งส่วนประวัติศาตร์และส่วนของการเมือง ขอไม่เล่าในรายละเอียดนะครับเดี๋ยวจะปล่อยไก่เล่าอะไรผิดๆไป

ตึกแดง เป็นอาคารชั้นเดียวก่ออิฐถือปูน กว้าง 7 เมตร ยาว 32เมตร มีระเบียงสองด้านตามแนวยาวของตัวตึก ทาสีแดงชาด หลังคามุงกระเบื้อง สร้างขึ้นโดยการรื้อป้อมเก่าที่หัวแหลมลงและเอาอิฐที่ได้จากการรื้อป้อมเก่ามาสร้างเพื่อใช้เป็นที่พักนายทหารและกองรักษาการณ์ปากน้ำแหลมสิงห์ เมื่อครั้งเกิดกรณีพิพามบนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงหรือวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 ซึ่งทำให้ฝรั่งเศสเข้ายึดและปกครองดินแดนส่วนหนึ่งของเมืองจันทบุรีเป็นเวลา10 กว่าปี เรายังสามารถมองเห็นร่องรอยของอิฐก้อนใหญ่ๆที่ใช้สร้างป้อมเก่าตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 ได้ในบริเวณรอบๆตึกแดงครับ

ตึกแดงได้รับการบูรณะเมื่อปี พ.ศ. 2527 และใช้เป็นอาคารห้องสมุดและศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนของอ.แหลมสิงห์ ต่อมาเลิกใช้และเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชม

วันที่เราไปเที่ยวไม่แน่ใจว่าเพราะเย็นมากไปหรือเปล่าปะตูทางเข้าจึงปิดล็อค ไม่สามารถเข้าไปชมภายในได้ครับแต่รายละเอียดในอินเตอร์เนตบอกไว้ว่า ภายในแบ่งเป็น 5 ห้องมีประตูเปิดถึงกันหมด ภายในตึกแดงจัดแสดงนิทรรศการประวัติเมืองจันทบุรีมีข้อมูลจำนวนมากเป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ ตรงกลางมีปืนใหญ่โบราณตั้งอยู่

Chubby Lawyer Tour ........................................... เที่ยวไป .................. ตามใจฉัน