1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30
ฟังเพลง Jazz ให้เป็น ไม่ยากเย็นอย่างที่คิด 1
คงไม่มีใครแย้งว่าบ้านเราตอนนี้นั้นดนตรีแจ๊สกำลังมาแรงสุดๆ บางคนให้เหตุผลว่ามันเป็นวัฏจักรที่วนมาบรรจบอีกรอบหนึ่งหลังจากที่เคยฮิตมาแล้วครั้งหนึ่ง บ้างก็ว่าเป็นผลมาจากทัศนคติที่เปลี่ยนไปของคนรุ่นใหม่ๆ ที่สนใจที่จะหาอะไรที่สนองความชอบที่แท้จริงของตนเอง ฯลฯ จะด้วยเหตุผลอันใดก็ตามแต่ ดนตรีแจ๊สก็ยังเป็นดนตรีที่เสพกันในวงที่ค่อนข้างจำกัด ด้วยเหตุผลที่พอจะจำแนกออกมาได้ดังนี้ ๑. ดนตรีแจ๊สเป็นดนตรีที่ฟังแล้วไม่ติดหูโดยทันที ต้องอาศัยการตั้งใจฟังและความรู้พื้นฐานทางด้านดนตรีในระดับหนึ่ง (ซึ่งเป็นความรู้ในระดับพื้นฐานจริงๆ ไม่ได้ยากเย็น) หรือฟังแรกๆ แล้วติดหูเล็กน้อยแต่ฟังๆ ไปกลับฟังไม่รู้เรื่อง ๒. ด้วยเหตุผลในข้อหนึ่งทำให้หลายๆ คนคิดว่าเป็นการยากที่จะฟังแจ๊สให้รู้เรื่องและเพลิดเพลิน จึงเกิดอาการกลัวที่จะเริ่มฟังแจ๊ส เมื่อกลัวก็เลยไม่คิดจะฟังมันซะเลย ๓. คิดว่าแจ๊สเป็นดนตรีของคนที่เล่นดนตรีแจ๊สเท่านั้น ซึ่งไม่จริงเลยสักนิด ๔. หรือไม่ก็พอลองฟังแล้วไม่เข้าใจ เลยรู้สึกว่าไม่เพราะ แล้วก็พาลหาเรื่องไม่ให้คนรอบข้างฟังด้วย (อันหลังนี้มีเกิดขึ้นจริง แต่ไม่บ่อยนัก) ๕. รู้สึกว่าฟังอย่างอื่นเข้าใจง่ายกว่า เช่นฟังเพลงป๊อป (แหงล่ะ ไม่งั้นจะเรียกเพลงป๊อปรึ) ทั้งๆ ที่ครั้งหนึ่งนานมาแล้วดนตรีแจ๊สเคยเป็นดนตรีป๊อปมาก่อน ๖. จริงๆ ก็อยากฟังแจ๊ส หรือไม่ก็ฟังแล้วชอบแจ๊สแล้วล่ะ แต่กลัวเพื่อนไม่คบ เพราะโดนข้อหาดัดจริตบ้าง ทำตัวแปลกแยกบ้าง เพราะเจอเพื่อนแบบข้อสี่ ๗. และอื่นๆ..... ถ้าหากอาการ ไม่ฟังแจ๊ส ของคุณเกิดจากสาเหตุตั้งแต่ข้อสามลงมา บทความนี้ก็คงช่วยอะไรคุณได้ไม่มากนัก หรืออาจจะถึงขั้นช่วยอะไรไม่ได้เลย เพราะวันนี้ผมจะชวนคุณๆ คุยถึงเรื่องการฟังเพลงแจ๊สอย่างไรให้ซาบซึ้งกินใจ โดยเริ่มต้นคุยตั้งแต่ในระดับขั้นพื้นฐานไปจนถึงการฟังขั้นละเอียดที่สุดเท่าผู้ฟังทั่วๆ ไปจะสามารถฟังได้ ส่วนท่านที่คิดว่าตนเองเป็นนักฟังขั้นหูทองหรือสุดยอด โปร+อลังฯ แล้วนั้นก็จงหยุดอ่านเสียแต่บัดเดี๋ยวนี้ หรือจะอ่านต่อเผื่อว่าจะได้อะไรดีๆ ไปแนะนำเพื่อนๆ ที่ยังเข็ดขยาดกับเพลงแจ๊สอยู่ก็ได้ไม่ผิดกติกาอันใด เอาล่ะเข้าเรื่องกันเสียที เกริ่นมานานจนเกินงามละ เริ่มแรกนั้นเราควรที่จะหาเพลงแจ๊สที่มันฟังไม่ยากเกินไปนักมาลองฟังก่อน โดยเฉพาะในกรณีที่คุณเป็นผู้ฟังที่พึ่งเริ่มหัดฟังแจ๊สนั้น กระผมไม่แนะนำที่จะให้ท่านเริ่มฟังอะไรที่มัน ยากที่จะเข้าใจเกินไป แน่นอนครับทุกสิ่งมันต้องมียากมีง่าย ถึงตรงนี้หลายคนอาจจะสงสัยว่าแล้วทำไมจะต้องมานั่งเขียนเพลงที่มันฟังยากๆ ออกมาด้วยเล่า ก็ยากที่จะตอบครับ บอกได้แค่เพียงว่าชอบแบบไหนนั้นมันอยู่ที่ความชอบแต่ละบุคคลครับ เหมือนอาหารนั่นแหละ ทำไมบางคนถึงชอบอาหารเผ็ดจัดนักหนา ทั้งๆ ที่กินเข้าไปแล้วก็ทรมานทั้งเวลากินและช่วงหลังจากที่กินเสร็จ แต่บางคนเผ็ดนิดเผ็ดหน่อยไม่ได้เลย นอกเรื่องอีกละ.... ทีนี้เราจะรู้ได้ไงว่าแผ่นไหนที่มันฟังยากกว่าหรือง่ายกว่า ตรงนี้เราต้องพึ่งผู้รู้หรือไม่ก็ไกด์จากนิตยสารแจ๊สชั้นดีอย่างเช่น Jazz Seen เป็นต้น แฮ่ม... โดยที่คุณๆ สามารถพลิกไปอ่านได้ที่หน้ารีวิวแผ่นได้เลยครับแผ่นไหนที่บอกว่าเป็น Smooth Jazz หรือ Easy Listening Jazz ล่ะก็ใช่เลย หรือไม่ก็นี่เลย David Sanborn, Dave Koz, Darren Rahn หรือไม่ก็มาเป็นวงเช่น Spyro Gyra หรือ Rippington ทีนี้สมมุติว่าเราเลือกมาได้แผ่นหนึ่งละ เป็นแผ่นของ David Sanborn ชุด Time Again ซึ่งออกเมื่อปี 2003 เป็นแผ่นที่ฟังไม่ยาก ดนตรีมีความเป็น jazz และ pop อยู่ในสัดส่วนที่พอเหมาะ เพลงที่อยู่ในแผ่นก็มีทั้งเพลงที่เป็น standard jazz, rock และ soul รวมถึงงานแบบ smooth jazz ที่แต่งโดย Sanborn เอง นักดนตรีที่ร่วมเล่นในอัลบัมนี้ก็ระดับยอดฝีมือทั้งนั้น....ขึ้นมาเพลงแรก โอ้วว...คุ้นมากๆ เคยได้ยินจากโฆษณาทีวีนี่นา พอถึงตรงนี้ผมมีการบ้านให้ท่านผู้อ่านลองไปฟังและแยกแยะดูว่าตรงไหนน่าจะเป็นท่อนทำนองหลัก แล้วตรงไหนเป็นท่อน improvisation เอ้า...มีคำศัพท์เฉพาะโผล่มาอีกละ....อะไรล่ะเนี่ย.... improvisation คือการที่ผู้เล่นแต่งทำนองและบรรเลงสดๆ ณ บัดเดี๋ยวนั้นโดยไม่ได้มีการเขียนล่วงหน้ามาก่อน โดยใช้โครงสร้างของเสียงประสาน (chord progression) เป็นแนวทาง ก็เหมือนกับท่อน solo ที่เราเจอในดนตรี pop หรือ rock นั่นแหละ เพียงแต่ของ jazz นั้นเล่นกันทั้งเพลงเลย ไม่ใช่เฉพาะแต่เป็นบางท่อน นี่ไง....จุดที่นักฟัง jazz ที่ดีควรที่จะฟังให้ออก และสิ่งนี้แหละคือสิ่งที่เป็นเสน่ห์ของดนตรี jazz และก็เป็นตัววัดความสามารถของผู้บรรเลงด้วยว่าใครเจ๋งกว่าใคร และก็เป็นจุดที่ทำให้ดนตรี jazz แตกต่างจากดนตรีประเภทอื่นๆ ดังนั้นหากผู้ฟังไม่สามารถแยกแยะได้ว่าตรงไหนเป็นทำนองหลักและตรงไหนเป็นทำนองที่ผู้เล่น improvise เอาสดๆ ก็บอกได้คำเดียวว่าป่วยการที่จะฟัง jazz ครับ แล้วที่นี้เราจะรู้ได้ไงล่ะว่าท่อนทำนองหลักมันจบลงตอนไหนแล้วท่อน improvise มันเริ่มตั้งแต่เมื่อไหร่ ตรงนี้ไม่ยากหรอกครับแต่ต้องตั้งใจฟังดีๆ หน่อย และนี่ก็คือเหตุผลหลักเลยล่ะว่าทำไมผมถึงให้เริ่มจากอัลบัมที่มันฟังง่ายๆ ก่อน เช่นเพลงแรกในอัลบัม Time Again คือเพลง Comin Home Baby เนี่ยมันมีทำนองที่ฟังง่าย ร้องตามได้ทันที space ของทำนองชัดเจน พอฟังไปเรื่อยๆ ถึงตรงที่คุณ Sanborn แกเริ่มออกลวดลายเล่นมากขึ้น ฟังแล้วร้องตามยากๆ นั่นแหละครับคือตอนที่แกเริ่ม improvise ถึงตรงนี้อยากให้ผู้ฟังเริ่มตั้งใจฟังสิ่งที่คุณ Sanborn พยายามทำหรือพยายามสื่อให้ผู้ฟังได้รับรู้ (ผมเองเคยเจอคนที่บอกว่า โอ้วว...ชอบ แจ๊สมากๆ ค่ะ/ครับ แต่พอเวลาไปฟัง jazz กลับไม่สนใจตั้งใจฟัง อย่าว่าแต่ตรงท่อน improvisation เลย ท่อนทำนองยังไม่ฟังด้วยซ้ำ แถมยังส่งเสียงคุยกันด้วยเสียงอันดังรบกวนชาวบ้านที่เขากำลังตั้งใจฟังอยู่อีกต่างหาก ก็งงว่ามันจะเสียเงินออกมาจากบ้านมาทำไม) คือกำลังจะชี้ให้เห็นว่าถ้ารักจะฟัง jazz ต้องตั้งใจฟังมากพอสมควรเลยล่ะ เอาล่ะสมมุติอีกว่าขณะนี้ท่านผู้ฟังทั้งหลายนั้นสามารถแยกแยะได้แล้วว่าท่อนอะไรเป็นท่อนอะไร ขั้นตอนต่อไปคือให้เราลองมาตั้งใจฟังกันให้ลึกลงไปอีกนิดว่าผู้บรรเลงกำลังบอกอะไร หรือทำอะไรกับการ Improvisation นั้นๆ เพื่อที่เราจะสามารถซาบซึ้งและทราบได้ว่าทำไมคนนี้ถึงเล่นเพราะจังเลย แต่อีกคนกลับฟังดูแปลกๆ ไม่เพราะเลย ว่ามาถึงตรงนี้ก็หมดพื้นที่พอดี เอาไว้เจอกันคราวหน้าละกันนะครับ สวัสดี
Create Date : 21 พฤศจิกายน 2548
Last Update : 11 ธันวาคม 2548 14:36:44 น.
20 comments
Counter : 2273 Pageviews.
โดย: spize วันที่: 21 พฤศจิกายน 2548 เวลา:21:19:26 น.
โดย: 5150_b วันที่: 22 พฤศจิกายน 2548 เวลา:9:43:06 น.
โดย: slowboy2525 (slowboy2525 ) วันที่: 22 พฤศจิกายน 2548 เวลา:13:17:30 น.
โดย: สาหร่าย (แร้ไฟ ) วันที่: 23 พฤศจิกายน 2548 เวลา:2:40:06 น.
โดย: พลอยสีสวย (พลอยสีสวย ) วันที่: 23 พฤศจิกายน 2548 เวลา:16:25:05 น.
โดย: vodca IP: 58.136.19.10 วันที่: 24 พฤศจิกายน 2548 เวลา:10:09:37 น.
โดย: เจนวายุ วันที่: 26 พฤศจิกายน 2548 เวลา:9:57:03 น.
โดย: เจนวายุ วันที่: 26 พฤศจิกายน 2548 เวลา:10:00:37 น.
โดย: ANGEL IN THE BLUE IP: 58.136.192.72 วันที่: 26 พฤศจิกายน 2548 เวลา:12:26:48 น.
โดย: กลางวัน IP: 210.246.64.239 วันที่: 28 พฤศจิกายน 2548 เวลา:10:49:41 น.
โดย: Bramasole วันที่: 28 พฤศจิกายน 2548 เวลา:16:34:57 น.
โดย: เจ้าคุณท่าน IP: 202.44.136.42 วันที่: 29 พฤศจิกายน 2548 เวลา:15:27:02 น.
โดย: บูมเมอร์ วันที่: 29 พฤศจิกายน 2548 เวลา:19:13:15 น.
โดย: พลอยสีสวย วันที่: 1 ธันวาคม 2548 เวลา:11:42:01 น.
โดย: JazZy IP: 58.10.36.173 วันที่: 2 ธันวาคม 2548 เวลา:16:36:34 น.
โดย: Neverland IP: 58.9.237.148 วันที่: 9 กุมภาพันธ์ 2549 เวลา:22:54:15 น.
โดย: Comet IP: 58.9.109.77 วันที่: 13 สิงหาคม 2549 เวลา:17:18:35 น.
โดย: นางมารตาหวาน IP: 203.113.66.72 วันที่: 30 ตุลาคม 2550 เวลา:21:59:39 น.
โดย: Nick IP: 58.9.52.3 วันที่: 5 มีนาคม 2551 เวลา:14:24:12 น.