สุนทรภู่ครูของฉัน
เกิดวันจันทร์ในปีม้า
ยี่สิบหกมิถุนา
เมื่อเวลาสองโมงเช้า

เสรี หวังในธรรม - ประพันธ์

ปีนี้ครบ 222 ปีชาติกาลของกวีศรีรัตนโกสินทร์ "สุนทรภู่"
หลายหน่วยงานจัดกิจกรรมรำลึก ..และเราก็ไม่มีโอกาสได้ไปร่วมชมงานไหนทั้งสิ้น (ตามเคย)

ในฐานะหนอนหนังสือที่ชอบกลอนคนนึง
และถนัดกลอนแปดเป็นหลัก ถือเป็นกลอนครูเลยก็ว่าได้
(แต่งเล่นๆ ก็พอได้อยู่บ้าง ประมาณว่า "กลอนพาไป" อ่ะนะ)
ก็ถือโอกาสนี้ คุยเรื่องสุนทรภู่บ้าง ครั้นจะหยิบประวัติและผลงานมาไล่เรียง
เราก็คิดว่าเพื่อนๆ หาอ่านเอาได้จากหลายเวปอยู่แล้ว
จะให้วิจารณ์บทประพันธ์ หรือหาข้อมูลใหม่มานำเสนอหักล้าง
ก็ไม่ได้มีวิชาการแก่กล้าพอจะทำได้
สุดท้ายเราก็เลือกที่จะนำเสนอในเรื่องที่ถนัดดีกว่า

คิดได้แล้วก็ไปขุดคุยรื้อค้นตู้หนังสือในบ้าน
พบหนังสือที่เกี่ยวข้องกับ "สุนทรภู่" อยู่จำนวนหนึ่ง
เอามาบันทึกไว้ตรงนี้

ส่วนแรกเป็นหนังสือที่แต่งโดย "สุนทรภู่" หรือมีขัอมูลหักล้างในภายหลังว่า บางเรื่องก็ไม่ใช่

วรรณคดีที่ถือได้ว่าสร้างชื่อเสียงให้แก่ สุนทรภู่ จนได้รับยกย่องว่าเป็น ปราชญ์ ก็คือ


หนังสือเรื่อง พระอภัยมณี (นิทานคำกลอน) นี้ ราชบัณฑิตสภาชำระ และตีพิมพ์ครั้งแรกเป็น 3 เล่มจบ
โดยเล่ม 1 ตอนที่ 1- 26 และเล่ม 2 ตอนที่ 27 - 46 ในงานพระราชทานเพลิงศพ พลเรือเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา เมื่อพ.ศ. 2468
และเล่ม 3 ตอนที่ 47 -64 ในงานบำเพ็ญพระกุศลสิ้นพระชนม์ครบรอบปีของ
สมเด็จเจ้าฟ้ามาลินีนพดารา ศิรินิภาพรรณวดี กรมขุนศรีสัชนาลัยสุกัญญา

ที่เราบ้านเรามีปกสีส้ม 2 เล่มจัดเป็นภาคต้น ตอนที่ 1 - 64 เป็นฉบับพิมพ์ครั้งที่ 12 เมื่อพ.ศ.2513
โดยสำนักพิมพ์แพร่พิทยา ราคาเล่มละ 65 บาท (ปกแข็ง) ถัดมาเป็นปกสีฟ้านั้น ก็คือ เล่มที่ 3 ภาคจบบริบูรณ์ ตอนที่ 65 - 132
เป็นฉบับพิมพ์ครั้งที่ 2 เมื่อพ.ศ. 2515 โดยสำนักพิมพ์แพร่พิทยา
ราคา 65 บาท (ปกแข็ง) หนังสือชุดนี้แม่ซื้อไว้เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน 2523

สำหรับภาคจบนี้ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ อธิบายไว้ในคำนำฉบับพิมพ์ครั้งแรกว่า กรมศิลปากรได้ชำระขึ้นใหม่ เป็นตอนต่อ
ที่กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ รับสั่งให้สุนทรภู่แต่งต่อ จากที่ตั้งใจให้จบแต่เพียง 25,098 คำกลอนนั้น

ชุดถัดมา คือ ประเภทนิราศและสุภาษิต เป็นหนังสือที่เราซื้อมาเอง แต่ไม่ได้ลงไว้ว่าซื้อมาเมื่อไหร่ ช่วงตั้งใจเก็บสะสมวรรรณคดี
ทุกวันนี้ก็ยังพยายามตามซื้อมาเก็บไว้ใน collection อยู่


สุภาษิตสุนทรภู่ ฉบับพิมพ์ปีพ.ศ. 2527 โดยสำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร ราคา 30 บาท (ปกแข็ง) / 162 หน้า

ประกอบด้วย สุภาษิตสอนหญิง โอวาทกษัตริย์ พาลีสอนน้อง กฤษณาสอนน้อง พิเภกสอนบุตร
ทศกรรฐ์สอนน้อง สุภาษิตสอนเด็ก สุภาษิตขี้ยา และสวัสดิรักษา

นิราศพระประธม ฉบับชำระใหม่พร้อมแผนที่และภาพ กรมศิลปากรจัดพิมพ์ เมื่อเดือนตุลาคม 2504 ราคา 10 บาท (ปกแข็ง) / 81 หน้า

นิราศของสุนทรภู่ ฉบับพิมพ์ปีพ.ศ. 2527 โดยสำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร ราคา 70 บาท (ปกแข็ง) / 616 หน้า

ประกอบด้วย นิราซเมืองแกลง นิราศพระบาท นิราศวัดเจ้าฟ้า นิราศเมืองเพชร นิราศพระประธม-พระโทณ นิราศพระปฐม นิราศอิเหนา นิราศภูเขาทอง นิราศทวาราวดี นิราศพระแท่นดงรัง นิราศเกาะจาน นิราศถลาง นิราศสุพรรณ กาพย์นิทานเรื่องพระไชยสุริยา เสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร นิราศเพลงยาวถวายโอวาท
บทเห่กล่อม และนิราศรำพึง (รำพันพิลาป)

เหตุด้วยสุนทรภู่เป็นกวีหลายแผ่นดิน มีชีวิตระหกระเหิน มีผลงานหลากหลาย
จึงเป็นกวีอีกท่านหนึ่ง ที่มีนักวิชาการด้านวรรณคดีไทยให้ความสนใจเรื่องราวของท่านมาก
มีผู้เขียนถึงประวัติของท่าน หรือคัดเลือกบทกลอนออกมารวบรวมไว้


สุนทรภู่ครูกวี โดย เปลื้อง ณ นคร สำนักพิมพ์ข้าวฟ่าง พิมพ์ครั้งที่ 1 : มิถุนายน 2542 ราคา 80 บาท / 120 หน้า
ซื้อเมื่อ 26 มิถุนายน 2542
รวมข้อเขียน ข้อคิดเห็น ของอาจารย์เปลื้อง ณ นคร ที่เคยเผยแพร่ในโอกาสต่างๆ
ทางสนพ.รวบรวบจัดพิมพ์เนื่องในโอกาสที่อาจารย์อายุย่าง 90 ปี

ฝากไว้ให้แผ่นดิน สำนักพิมพ์ลายกนก ราคา 95 บาท /136 หน้า
ซื้อเมื่อ 30 มีนาคม 2539
เป็นหนังสือที่รวบรวมบางตอนของบทประพันธ์ชิ้นเอกมาไว้เป็นหมวดหมู่

แล้วก็ยังมีนักวิชาการบางท่าน ที่ศึกษาค้นหาจนพบหลักฐานจากบันทึกหรือเอกสารอ้างอิงต่างๆ ออกมาหักล้างข้อมูลเดิม
ที่กรมพระราชดำรงราชานุเคยทรงนิพนธ์ไว้ ...ทั้งในเรื่องจุดเรื่องต้นของเรา รึว่าเรื่องนี้ สุนทรภู่ไม่ได้แต่ เรื่องนี้เลียนจากสามก๊ก จนทำให้มีหนังสือรวมบทวิเคราะห์ออกมาหลายแง่มุมให้ศึกษา



สุนทรภู่ ครูเสภาและทะเลอันดามัน โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ บรรณาธิการ
สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งที่ 1 : มิถุนายน 2538 ราคา 120 บาท / 183 หน้า
ซื้อเมื่อ 14 กรกฎาคม 2538

เล่มนี้รวมบทความที่ คุณสุจิตต์เขียนขึ้นเป็นเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยระหว่างที่ทำหน้าที่ควบคุมการบันทึกเสียงเสภาตอนกำเนิดพลายงาม โดยครูแจ้ง คล้ายสีทอง (ชุดนี้เรามีเป็นเทป)
ตีพิมพ์ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรมและมติชนสุดสัปดาห์ แล้วนำมาพิมพ์รวมเล่มในลักษณะ
"ศิลปวัฒนธรรม ฉบับพิเศษ"
โดยรวมเอาบทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน กำเนิดพลายงาม และ เสภาเรื่องพงศาวดาร ไว้ด้วย

โลกทัศน์ของสุนทรภู่ โดย สมบัต์ จันทรวงศ์
สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งที่ 1 : มิถุนายน 2538 ราคา 110 บาท / 262 หน้า
ซื้อเมื่อ 13 กรกฎาคม 2537

เดิมเป็นรายการการวิจัยเมื่อปีพ.ศ. 2520 เกี่ยวกับชีวิตและงานของสุนทรภู่ที่อาจารย์สมบัติแห่งคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จัดทำ ซึ่้ึ่งเขียนขยายจากบทความที่เคยตีพิมพ์ ในหนังสือรวบบทความทางวิชาการ
สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ เมื่อปีพ.ศ.2519

เพลงยาวนิราศสุนทรภู่โดย เทพ สุนทรศารทูล
สำนักพิมพ์พระนารายณ์ พิมพ์เมื่อปีพ.ศ. 2535 ราคา 60 บาท / 216 หน้า
ซื้อเมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2536

ผู้เขียนนำเสนอหลักฐานวิเคราะห์ประวัติสุนทรภู่ขึ้นใหม่และระบุว่า สุนทรภู่ แต่งนิราศไว้เพียง 5 เรื่องเท่านั้น คือ นิราศเมืองแกลง นิราศพระบาท นิราศเมืองเพชร นิราศภูเขาทอง นิราศสุพรรณ และนิราศพระปธม นอกนั้นเป็นผลงานศิษย์ที่แต่งแบบครูเท่านั้น

ในปีพ.ศ. 2539 เป็นปีเกิดครบรอบ 200 ปีของสุนทรภู่ และองค์การยูเนสโกยกย่องให้ "สุนทรภู่เป็นกวีเอกของโลก"
นับจากนั้นงานฉลอง งานรำลึก งานยกย่องต่างๆ ก็มีขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงเดือนมิถุนายน
และแต่ละงานก็จะมี สูจิบัตร หรือหนังสือในโอกาสพิเศษออกมาด้วย


รำพันพิลาปของสุนทรภู่ วรรณศิลป์สโมสรพิมพ์ถวายวัดเทพธิดาราม เมื่อครั้งจัดงานครบรอบวันเกิดสุนทรภู่
เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2530 ถือเป็นฉบับพิมพ์ครั้งที่ 26
จำไม่ได้ว่าซื้อหามาจากไหน ...
หนังสือน่าตาเหมือนหนังสืองานศพชะมัดเลยล่ะ

ชีวิตไทยในวรรณกรรมสุนทรภู่ เรียบเรียงโดยแผนกส่งเสริมและเผยแพร่ ศูนย์วัฒนธรรมมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต
เนื่องจากทางมหาวิทยาลัยได้รับเชิญจากแม่งานวันสุนทรภู่ในปีพ.ศ. 2531 ไปจัดนิทรรศการชื่อเดียวกันนี้
ณ หอวชิราวุธานุสรณ์ จำหน่ายราคาเล่มล่ะ 12 บาท ซื้อเมื่อไหร่ไม่ได้จดไว้

นิราศเมืองแกลงของสุนทรภู่ สุจิตต์ วงษ์เทศ บรรณาธิการ เป็นหนังสือจัดพิมพ์พิเศษ ในกิจกรรมวันสุนทรภู่
จัดที่วัดเทพธิดารามเมื่อปีที่แล้วนี้เอง มีคำอธิบายพร้อมแผนที่ แผนผัง และภาพประกอบ ตามสไตล์คุณสุจิตต์
เล่มนี้มีเพื่อนใจดีไปร่วมงานและซื้อมาให้ หนังสือส่งถึงมือเราเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2550

ทั้งหมดทั้งปวงข้างต้นนี้ก็เป็นหนังสือของสุนทรภู่ หนังสือที่กล่าวถึงสุนทรภู่ เท่าที่รื้อค้นออกมาได้เมื่อหัวค่ำนี้
คิดว่ายังมีหลงเหลืออยู่อีกนะ ถ้าหาเจอก็จะเก็บไว้แปะใหม่ในวันสุนทรภู่ปีหน้าแล้วกัน
ขอแนะนำไว้เผื่อว่าเพื่อนๆ จะสนใจศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับสุนทรภู่เพิ่มเติม

ปิดท้ายด้วยกลอนสุนทรภู่ บทโปรดของเรา จากเรื่องพระอภัยมณี

แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์
มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด
ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด
ก็ไม่คนเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน
มนุษย์นี้ที่รักอยู่สองสถาน
บิดามารดารักมักเป็นผล
ที่พึ่งหนึ่งพีงได้แต่กายตน
เกิดเป็นคนคิดเห็นจึงเจรจา
แม้นใครรักรักมั่งชังชังตอบ
ให้รอบคอบคิดอ่านนะหลานหนา
รู้สิ่งใดไม่สู้รู้วิชา
รู้รักษาตัวรอดเป็นยอดดี

Create Date : 26 มิถุนายน 2551
Last Update : 27 มิถุนายน 2551 12:40:23 น.		12 comments
Counter : 8087 Pageviews.
Share Tweet