ต้อยติ่งเทศเป็นไม้พุ่มล้มลุก สูงได้ถึง 80 ซม. ใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบตรงข้าม ใบยาวเรียว ขอบใบเรียบ กว้าง 1.5-3 ซม. ยาว 10-15 ซม. ดอกเป็นกรวยปลายแยกเป็น 5 กลีบ มีหลายสี ขาว ชมพู ฟ้าไปจนถึงม่วงเข้ม ผลเป็นฝักแบบแคบซูลรูปร่างยาว เมื่อแห้งและโดนน้ำจะแตกตามตะเข็บตามความยาวของฝัก เมล็ดแบนคล้ายเมล็ดพริก

ดอกและใบต้อยติ่งเทศ กลีบดอกเป็นกรวยปลายเป็น 5 กลีบ

เกสรของดอกต้อยติ่งเทศภายใต้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราดแสดงไว้ด้านล่าง

ละอองเกสรสดของต้อยติ่งเทศเป็นทรงกลมมีลายตาข่ายเป็นสัน

สีสันหลากหลายของดอกต้อยติ่งเทศ 

ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้อยติ่งเทศในเว็บไทยนั้นสับสนมาก โดยมักจะใช้ชื่อเป็น R. squarrosa แต่เมื่อค้นหารูปดอกไม้ของ R. squarrosa เราจะพบเป็นดอกไม้ชนิดอื่นที่มีดอกคล้ายกันแต่มีลักษณะของลำต้นและใบที่ต่างไป  ผมเองต้องขอขอบคุณเว็บของกรมการอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช โดยเฉพาะในส่วนของเว็บ-ชื่อพรรณไม้ เต็ม สมิตินันท์ //www.dnp.go.th/botany/mplant/index.aspx ที่ช่วยให้ค้นหาชื่อวิทยาศาสตร์ของต้อยติ่งเทศ Ruellia simplex C. Wright  และเมื่อนำชื่อที่นี้ไปค้นหารูปจากอินเตอร์เน็ตก็สอดคล้องกัน 

จะโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตามบางครั้งข้อมูลที่ผิดพลาดที่ดูมีความเป็นวิชาการ เป็นวิทยาศาสตร์ดูมีหลักการหลักฐาน หรือถูกเสนอโดยคนที่น่าเชื่อถือ และด้วยความน่าเชื่อถือดังกล่าวข้อมูลที่ผิดพลาดนั้นจะถูกคัดลอกและเผยแพร่ไปโดยขาดการตรวจสอบ  จนหลายคนกลายเป็นพาหะของความผิดพลาด และหลายคนต้องกลายเป็นเหยื่อของการเผยแพร่ข้อมูลที่ผิดพลาดนี้ ดังนั้นต้องเตือนตัวเองก่อนเสมอว่าให้ตรวจสอบให้ดีก่อนจะเชื่อหรือเผยแพร่ข้อมูลต่อไป

ขอความสุขสงบสถิตย์ในดวงใจ