Group Blog
|
รวมเกร็ดความรู้ว่านสี่ทิศ (Hippies Tips) - 2 Hippies Tips รวมเกร็ดความรู้ว่านสี่ทิศ ตอนที่ 2 ก้านช่อดอกสั้นจากการแช่เย็น การแช่เย็นหัวว่านเพื่อเก็บรักษาหรือบังคับดอก ที่อุณหภูมิ 13 องศาเซลเซียส เป็นเวลานานเกินไป 14-16 สัปดาห์ ทำให้เกิดปัญหาในการงอกของราก ซึ่งอาจทำให้ช่อดอกสั้น และดอกมีขนาดเล็ก ส่งผลถึงการติดฝักและเมล็ดด้วย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์ด้วย (ปัญหาช่อดอกสั้นยังเกิดจากสาเหตุอื่นๆ ได้อีก เช่น ฐานเน่า อากาศร้อนจัด โรคและแมลง)  ฐานหัวราขึ้นง่าย เวลาวางหัวให้ฐานหัวลอยขึ้น เพื่อนๆ ทราบมั้ยครับว่าฐานหัวนั้นเป็นส่วนที่ราขึ้นง่ายมาก หัวที่ยังไม่ได้ปลูก หรือผึ่งแห้งไว้นั้น หากวางโดยฐานหัวหันลงกับพื้นหรือติดพื้น (วางหัวตั้งตรง) ราก็จะมาเยี่ยมเยือนอย่างแน่นอน และเมื่อราเข้าไปในฐานแล้วซึ่งใช้เวลาไม่นานเพียง 3-7 วัน ก็จะแก้ไขยาก  ภาพที่ 1 แสดงการวางหัวในร้านขายหัวดอกไม้ สังเกตเห็นว่าพื้นถาดวางเป็นตะแกรงเพื่อความโปร่งและราไม่ขึ้น พื้นซีเมนต์ พื้นกระเบื้องจะมีความชื้นอยู่ทำให้ราขึ้นง่ายอีกด้วย เวลาวางหัวควรจะให้ส่วนฐานลอยยกขึ้นจากพื้นทั้งหมด โดยวางด้านข้างของหัวติดพื้นแทนแล้วฐานหัวลอยยกขึ้น (ภาพที่ 2)  หากวางด้านข้างแล้วยังมีขอบของฐานหัวติดพื้น ให้วางคอเอียงลงติดพื้นเลย (ภาพที่ 3)  การเขียนชื่อลูกผสมที่ถูกต้อง เวลาที่เราผสมพันธุ์ว่านสี่ทิศ แล้วลูกผสมที่เราได้เราจะเขียนชื่อพ่อแม่แบบนี้ Red Lion X Blossom Peacock โดยต้องเอาชื่อแม่ผู้ให้ฝักขึ้นก่อนเสมอ แล้วตามด้วยชื่อ พ่อผู้ให้ละอองเกสร แบบนี้ แม่ X พ่อ ทีนี้เวลาเราเจอข้อมูลที่ไหนเขียนชื่อลูกผสมยกตัวอย่าง Red Lion X Blossom Peacock เราก็จะรู้ทันทีว่า แม่คือ Red Lion และพ่อคือ Blossom Peacock จัดแจกันดอกว่านสี่ทิศ เราสามารถตัดดอกว่านสี่ทิศตอนตูมใกล้จะบาน (ดูรูปประกอบจากฟาร์มดอกไม้ตัดดอก) เพื่อนำไปจัดช่อหรือใส่แจกันได้ ดอกจะไปบานต่อในแจกัน ใช้เวลาในการบานเท่าเดิม และดอกจะอยู่ในแจกันได้นาน 2-3 สัปดาห์  โดยกรีดปลายก้านช่อดอกตามแนวยาว ดังรูปที่ 3 แล้วนำไปใส่ในแจกันที่มีน้ำ คอยเปลี่ยนน้ำทุก 2-3 วัน  เล่าสู่กันฟัง: เมล็ดว่านสี่ทิศถูกแช่แข็งก็ยังงอกได้! วันนี้มีเรื่องจากคุณดอนน่ามาเล่าให้ฟัง คือเธอลืมเมล็ด Exotica x Rio Negro ใส่ไว้ในกล่องเก็บละอองเกสรตัวผู้ เธอวางเกสรทับไปเรื่อยๆ จนลืมว่ามีเมล็ดอยู่ด้านล่าง จากนั้นก็จับแช่เย็นในช่องแช่แข็งไปพร้อมกัน (-4 องศา) เป็นเวลาประมาณ 2 เดือน ฤดูร้อนปีนี้มีว่านสี่ทิศบานหลายพันธุ์เธอจึงนำเกสรออกมาดูว่าจะผสมกับพันธุ์ไรดี แล้วก็พบเมล็ดอยู่ด้านล่าง จึงลองเพาะด้วยวิธีลอยน้ำดู ปรากฏว่างอกสมบูรณ์รากขาวอวบอ้วน! ส่วนเรื่องระยะเวลาแช่แข็งกี่วันที่ยังให้อัตราการงอกดีอยู่นั้น หรือมีผลกระทบยังไง ยังไม่มีใครทราบนะครับ คงต้องลองกันดู อิอิ มีใครอยากลองมั้ยครับ แต่ผมแปลกใจเรื่องนึงคือ ช่องแข็งที่บ้านผมอุณหภูมิ -20 องศา ทำไมของเค้าแค่ -4 องศานะ ^__^  Picture by Donna แดดน้อยไปทำให้ใบไหม้??? งงมั้ยล่ะครับ จ่าหัวเรื่องแบบนี้ นี่คือสิ่งที่พ่อบอก เมื่อผมไปปรึกษาว่าทำไมใบว่านสี่ทิศของผมปลายใบไหม้เกือบทั้งหมดทีเดียว ไม่เพียงแต่ปลายใบเท่านั้น มันยังลามลงมาเรื่อยๆ บางใบ 1/3 ของใบทีเดียว ของพ่อปลูกไม่มีใบไหม้แม้แต่ต้นเดียว พ่อบอกว่า หากไม่ได้รับแสงแดดตั้งแต่เริ่มออกใบ เมื่อแดดแรง หรือฤดูร้อนมาถึง เค้าจะทนไม่ค่อยได้ และทำให้ใบไหม้ ตั้งแต่เริ่มปลูกควรให้ได้รับแสงแดดเต็มที่ เพื่อจะได้เคยชิน และเค้าก็จะสามารถปรับตัว และทนความร้อนได้มากกว่า  ต้นกล้าว่านสี่ทิศใส่ปุ๋ยหน้าสูง เมื่อต้นกล้าที่เพาะไว้ เริ่มมีใบที่ 2 แล้ว ก็ถึงเวลาให้ปุ๋ย ตอนแรกผมใส่แต่ปุ๋ยเน้นโปเตสเซียมสูง คิดว่าจะทำให้หัวใหญ่เร็ว แต่การเจริญเติบโตกลับดูธรรมดา เป็นไปอย่างช้าๆ จกที่สังเกตุดูต้นกล้าจะโตเร็วขึ้นในเดือนที่ 4 ภายหลังผมจึงใส่ปุ๋ยเน้นไนโตรเจนสูง สูตร 25-5-5 โดยใส่ปริมาณน้อยๆ (ประมาณครึ่งหนึ่งของที่ระบุไว้บนฉลาก) และให้ได้รับแสงแดดมากขึ้น ต้นกล้าก็เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว มีใบมากขึ้น ใบขนาดใหญ่ขึ้นมาก และทำให้หัวมีขนาดใหญ่ขึ้นด้วย สังเกตุจากความกว้างของโคนใบ  ตอนแรกผมใส่ปุ๋ยเน้นโปเตสเซี่ยม การเจริญเติบโตเป็นไปอย่างช้าๆ  เมื่อใส่ปุ๋ยไนโตรเจนสูงสูตร 25-5-5 ยังไม่ครบเดือนดี โตเร็ว และใบกว้างขึ้นมาก ต้นกล้าว่านสี่ทิศไม่มีการพักตัว ว่านสี่ทิศส่วนใหญ่ที่โตแล้วจะมีช่วงพักการเจริญเติบโต (พักตัว = Rest) ช่วงสั้นไม่ถึงเดือนบ้าง ยาวนานถึง 2 เดือนบ้าง ฤดูหนาวบ้าง ฤดูร้อนบ้าง แล้วแต่พันธุ์ เพื่อพัฒนาดอกที่อยู่ภายในหัว แต่เพื่อนๆ ทราบมั้ยครับว่า ต้นกล้าที่เพาะจากเมล็ดนั้นไม่มีการพักการเจริญเติบโต (พักตัว) เค้าเจริญเติบโตตลอดปีแรก ภายหลังจึงเริ่มมีการพักตัวแบบหัวเต็มวัย  ฐานหัวอย่าทิ้ง เอามาชำได้ การชำฐานหัวนั้นสามารถทำได้ แต่การเจริญเติบโตค่อนข้างช้า อาจเป็นเพราะไม่ได้รับอาหารจากกาบหัว โดยตัดฐานหัวออกมาให้ติดกาบหัวด้วยเล็กน้อย และชำทั้งรากตามวิธีการผ่าหัวปกติ  Picture by Chen Nanrong  สูตรผสมดินในต่างประเทศ วันนี้นำสูตรผสมดินในการปลูกว่านสี่ทิศของสวนไม้หัวแห่งหนึ่งในรัฐแคริฟอร์เนียมาฝาก ที่สวนแห่งนี้เค้าขยายพันธุ์ว่านสี่ทิศสายพันธุ์แท้ นอกจากจะใช้ปลูกว่านสี่ทิศแล้ว ยังใช้ปลูกไม้หัวอื่นๆ ได้อีกด้วย เนื่องจากสภาพอากาศในแต่ละพื้นที่ไม่เหมือนกัน เช่นอุณหภูมิ หรือความชื้น ทั้งนี้ยังขึ้นอยู่กับความลึกในการปลูกอีกด้วย ดังนั้นเราสามารถปรับเพิ่ม หรือลดจำนวนส่วนผสมได้ตามความเหมาะสม สูตร #1: สูตรมาตรฐานสำหรับว่านสี่ทิศพันธุ์ทั่วๆ ไป หินพัมมิส 1/3 + เพอร์ไลท์ 1/3 + พีทมอส 1/3 สูตร #2: สำหรับว่านสี่ทิศจำพวกกล้วยไม้ อย่าง H. calyptratum หินพัมมิส 2/3 + เปลือกไม้สน 1/3 สูตร #3: สำหรับว่านสี่ทิศที่ต้องการความแห้งมากๆ อย่าง H. parodii - หินพัมมิส 2/3 + พีทมอส 1/3 หรือ - หินพัมมิสล้วนๆ 100% ตัวอย่าง: H. reticulatum v. striatifolium ว่านรางนาค = สูตร #1 อาจเพิ่มหินพัมมิสอีกเล็กน้อย H. papilio, H. aulicum = ใช้สูตร #1 ก็สามารถเจริญเติบโตได้ดี หรือจะใช้สูตร #2 ก็ได้ ถ้าต้องการความชื้นเพียงเล็กน้อย และวัสดุโปร่งมากๆ  หินพัมมิสมีน้ำหนักเบา เพิ่มความโปร่งในวัสดุปลูก และเก็บความชื้นเพียงเล็กน้  เพอร์ไลท์มีลักษณะหยาบเหมือ ราคาลิตรละ 15-17 บาท ถุงละ 3 ลิตร 50 บาท  เปลือกไม้สนครับ เป็นวัสดุที่เหมาะสมในการปลูกกล้วยไม้ สามารถอุ้มน้ำและยังมีคุณสมบัติถ่ายเทอากาศได้สูง ทำให้ไม่แฉะแต่คงความชื้นไว้ได้ มีความทนทานต่อการใช้งานอีกทั้งสามารถอุ้มน้ำและธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับพืชบนผิวด้านนอก ทำให้ไม่ต้องเปลี่ยนกระถางบ่อยๆ  พีมมอส วิธีการดึงก้านช่อที่เหี่ยวแล้วออก  เมื่อว่านสี่ทิศให้ดอกและเมล็ดแล้ว ก้านช่อจะเริ่มเหี่ยวทันที ไม่ควรตัดก้านช่อออก ควรปล่อยให้เหี่ยวแห้งเองตามธรรมชาติเมื่อก้านช่อเหี่ยวและแห้งดีแล้ว ให้ใช้มือหนึ่งจับที่โคนก้านช่อที่เหี่ยวแห้ง แล้วอีกมือจับที่หัว จากนั้นโยนก้านช่อไปทางซ้ายขวาพร้อมกับค่อยๆ ดึงขึ้นด้วย อีกมือที่จับหัวไว้ระวังไม่ให้หัวยกขึ้นมา ควรรอให้ก้านช่อเหี่ยวแห้งจริงๆ จะดึงขึ้นมาได้ง่าย ถ้ายังไม่แห้ง หรือยังนิ่มๆ อยู่จะดึงไม่ค่อยขึ้น ก็ให้ปล่อยทิ้งไว้ให้แห้งก่อน แล้วค่อยกลับมาดึงใหม่ อย่างในภาพประกอบยังไม่แห้งดี ต้องรออีก 3-5 วัน ว่านสี่ทิศ Aphrodite ว่านสี่ทิศ Aphrodite เป็นว่านสี่ทิศไม่ผลัดใบ (Evergreen) ไม่พักตัว ให้ดอกมากถึง 6 ดอกต่อช่อ และออกดอกได้ปีละ 2-3 ครั้ง  การรดน้ำว่านสี่ทิศ (from Journal of Horticulture and Cottage Gardener (April 29, 1862) pp. 80 by Donald Beaton) เมื่อเริ่มปลูกว่านสี่ทิศ ให้รดน้ำเพียงครั้งเดียวในตอนที่เริ่มปลูก จากนั้นไม่ต้องรดน้ำอีกจนกว่าดินจะแห้ง (อาจ 2-3 วัน หรือถ้าปลูกในร่มอาจนานกว่านั้น) เพราะในช่วงแรกนั้นหัวยังไม่มีราก การรดน้ำมากเกินไปจะทำให้หัวเน่าได้ง่ายกว่าระยะอื่นๆ เมื่อหัวเริ่มมีรากแล้วจะสังเกตุเห็นว่าดินจะแห้งเร็วขึ้น และเมื่อใบเริ่มแทงออกมา ก็แสดงว่ามีรากแล้ว ในช่วงที่ใบของว่านสี่ทิศกำลังเจริญเติบโตนี้ ควรรดน้ำให้อย่างเพียงพอ เพราะว่านสี่ทิศต้องการน้ำในการสร้างใบ ไม่ควรปล่อยให้ดินแห้ง และในฤดูร้อนเมื่อใบเจริญเติบโตและยาวเต็มที่แล้วจึงรดน้ำให้น้อยลงได้ และจะพบว่าว่านสี่ทิศในระยะนี้สามารถทนแล้งได้เป็นอย่างดี การรดน้ำมากเกินไปจะทำให้หัวเน่า และเป็นโรคได้ง่าย เมื่อว่านสี่ทิศเข้าสู่ระยะพักตัว ให้งดน้ำน้อยลงอีก (อาทิตย์ละครั้ง และรดน้อยๆ) เราจะต้องศึกษาว่าพันธุ์ที่เราปลูกนั้นพักตัวในช่วงฤดูใด หรือสังเกตุได้ว่าหยุดการเจริญเติบโตเป็นเวลานาน ก็ให้งดน้ำได้ทันทีซึ่งมักเป็นช่วงเข้าฤดูหนาวสำหรับพันธุ์ลูกผสมฮอลแลนด์ H. cybister และรางนาค ส่วนพันธุ์ H. Papilio, H. aulicum พักตัวในฤดูร้อน การรดน้ำมากไปในระยะพักตัวจะทำให้หัวเน่าได้ง่าย สุดท้าย การรดน้ำสำหรับการเพาะเมล็ด ให้รดน้ำให้ดินชุ่มชื้นอยู่เสมอ สามารถรดน้ำได้ทุกวัน และไม่ควรให้ดินแห้ง  วิธีทำให้ว่านสี่ทิศสร้างหัวลูก - ความเครียดของพืช (Stress) นี่เป็นอีกหัวข้อหนึ่งที่ผมสนใจและพยายามหาข้อมูลเพิ่มเติมมาโดยตลอด การสร้างหัวลูกของว่านสี่ทิศนั้น ไม่ได้ขึ้นอยู่กับขนาดของหัว บางทีหัวที่มีขนาดใหญ่ก็ไม่ยอมสร้างหัวลูก บางทีหัวที่มีขนาดเล็กกว่ากลับสร้างหัวลูกมากกว่า (เปรียบเทียบกับพันธุ์เดียวกันนะครับ) ปัจจัยที่มีผลในการสร้างหัวลูก นอกจากเรื่องของสายพันธุ์แล้ว บางพันธุ์สร้างหัวลูกเก่งอย่าง Papilio หรือ Giraffe บางพันธุ์สร้างไม่เก่ง ยังมีเรื่องของ ความเครียดของพืช (Stress) คือสภาวะที่พืชไม่สามารถเจริญเติบโตได้อย่างปกติ โดยเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น สภาพภูมิอากาศ ความแห้งแล้ง โรคและแมลง รากได้รับการกระทบกระเทือน เป็นต้น ความเครียดของพืชนั้นมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช และมีผลต่อการสร้างหัวลูกในว่านสี่ทิศด้วย เช่น หัวได้รับความเสียหายจากแมลง หรือหัวถูกตัดหั่น จากประสบการณ์ของแฟนๆ ว่านสี่ทิศในต่างประเทศพบว่า เมื่อรากของว่านสี่ทิศขดจนแน่นกระถาง อาจก่อให้เกิดความเครียด และทำให้หัวสร้างหัวลูกออกมา พบในบางพันธุ์อย่าง H. blossfeldiae  ว่านสี่ทิศที่ปลูกในกระถางนานๆ จนรากเต็มกระถาง ให้หัวลูกหลายหัว Credit: brownest_thumb นอกจากนี้ยังพบว่า หัวที่ถูกหนอนแมลงวัน Narcissus Bulb Fly เข้ากัดกิน และรอดชีวิตมาได้ จะสร้างหัวลูกเป็นจำนวนมาก  หัวที่รอดมาได้จากหนอน Narcissus Bulb Fly แตกหัวลูกหลายหัว (Credit: jackie_o) อีกหนึ่งคำแนะนำในการผสมรางนาคให้ติดฝัก (H.reticulatum var. striatifolium) อากาศที่ร้อนและแห้งๆ (ไม่ใช่ร้อนชื้น) มักทำให้การผสมเกสรรางนาคไม่ติดฝัก ผู้ประสบความสำเร็จในการปลูกรางนาคในเรือนกระจก จะเน้นให้อากาศมีความชื้นสูง  เมื่อช่อดอกเจริญเติบโตออกมา ให้ย้ายกระถางไปไว้ภายในบ้านที่ได้รับแสงสว่าง เช่นริมหน้าต่าง หรือในที่ร่มจนกว่าฝักจะแก่ ที่อุณหภูมิประมาณ 20-27.7C และพ่นน้ำใส่ใบทุกๆ 2-3 วัน หากไม่สามารถย้ายกระถางเข้าที่ร่มได้ ให้ใช้สแลนค่อนข้างทึบบังแดดไว้ แล้วพ่นน้ำใส่ใบทุก 1-2 วัน เน้นให้อากาศมีความชื้นสูงๆ จะมีโอกาสสำเร็จมากกว่า น่านำไปใช้กับพันธุ์อื่นๆ ที่ผสมติดยากๆ ด้วยนะครับ ต้องลองทำดู แล้วได้ผลอย่างไรเล่าสู่กันฟังด้วยนะครับ  ระยะเวลาในการปลูก รากกับความสมบูรณ์ของดอก จากประสบการณ์ในการปลูกว่านสี่ทิศในครั้งนี้ ผมพบว่า ระยะเวลาปลูกและรากนั้น มีความสำคัญต่อคุณภาพดอกมาก ดังตัวอย่าง ภาพที่ 1 - Picotee กระถางนี้ปลูกด้วยกัน 2 หัวแต่หัวแรกปลูกตั้งแต่เดือนธันวาคม หัวที่ 2 ปลูกเดือนมกราคม ห่างกันเกือบเดือน หัวที่ปลูกช้ากว่าก้านช่อดอกสั้นมาก และดอกมีขนาดเล็กกว่ามาตรฐาน หัวที่ปลูกก่อนมีเวลาสร้างราก และสร้างใบด้วย ทำให้สามารถหาน้ำ และอาหารเพิ่มเติมได้ จะเห็นว่าก้านดอกยาวกว่ามาก และดอกใหญ่ได้มาตรฐาน เปรียบเทียบ ว่านสี่ทิศ Picotee จำนวน 2 หัวที่ปลูกห่างกัน 1 เดือน ภาพที่ 2 และภาพที่ 3 - Cherry Nymph ทั้ง 2 ภาพนี้เป็นต้นเดียวกัน ช่อแรกในภาพที่ 2 เพิ่งเริ่มปลูกใหม่ ก้านช่อดอกสั้นมาก สูงเพียง 30 cm และดอกมีขนาดเล็ก 17 cm หลังจากหมดดอกช่อแรกแล้ว ต้นมีรากและใบ สามารถหาอาหารได้ จึงเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วทั้งใบ และดอกช่อที่ 2 และ 3 ซึ่งช่อดอกยาวกว่ามาก สูง 50 cm และได้ดอกขนาดใหญ่ได้มาตรฐาน 22 cm ในภาพที่ 3  Cherry Nymph เพิ่งเริ่มปลูก ตอนซื้อมาปลูกก็เห็นช่อดอกเริ่มแท  Cherry Nymph ช่อดอกที่ 2 หลังจากต้นมีรากและใบแล้ว ดอกช่อแรกอาจไม่สมบูรณ์ สวยงาม แต่เมื่อต้นได้สร้างรากและใบแล้ว ดอกช่อต่อไปจะมีความสมบูรณ์มากกว่า หัวว่านสี่ทิศกว่าจะส่งมาถึงประเทศไทย และเก็บไว้ที่ผู้ขายอีก โดยมากหัวมักจะตื่นจากการพักตัวแล้ว และมักมีแต่รากแห้งๆ เสีย ดังนั้นเมื่อซื้อว่านสี่ทิศมาแล้ว ให้ปลูกเร็วที่สุด เพื่อให้ต้นได้มีเวลาสร้างรากใหม่ (บางพันธุ์อาจสร้างรากช้า หรือหลังหมดดอกแล้ว)
|
หงส์ฟู่
 ฝากข้อความหลังไมค์ Rss Feed  Smember ผู้ติดตามบล็อก : 46 คน [?]
Link |
|||||||||||||
