จาก "ชักแม่น้ำทั้งห้า" ถึง "ร่ายยาว"

ใกล้จะเปิดเทอมแล้ว ผมนั่งกระแซะกับแม่ ชมแม่ว่าแม่ยังสวยเหมือนเดิม กาลเวลากลับทำให้แม่ดูเปล่งปลั่งขึ้น สุขภาพของแม่ยังสมบูรณ์แข็งแรง เนื้อหนังไม่มีเหี่ยวย่นแม้แต่สักนิด แล้วผมก็จูบแก้มแม่ทั้งซ้ายขวาด้วยความรักและความหวังในใจ

แม่ดูจะรู้ทัน ขยี้ผมค่อนข้างยาวของผมแล้วถามว่า ที่ผมมาชักแม่น้ำทั้งห้าท่านั้นท่านี้น่ะจะเอาอะไร ผมรีบพูดคำที่ติดปากอยู่เป็นนิตย์ว่า เปล่า ไม่เอาอะไร แค่อยากได้เงินเพิ่มสักหน่อย แล้วผมก็อดปากคันถามแม่ไม่ได้ว่า ชักแม่น้ำทั้งห้าของแม่น่ะ มีแม่น้ำอะไรบ้าง

แม่ยิ้มจนเห็นไรฟันขาวสะอาด บอกว่าแม่ไม่ได้เรียนมาเหมือนผม แต่แม่คิดว่าคงเป็นแม่น้ำ ปิง วัง ยม น่าน แล้วก็แม่น้ำเจ้าพระยา มั้ง

ผมปล่อยหัวเราะก๊ากออกมา พอนึกขึ้นได้ว่าในใจหวังอะไรจากแม่ไว้ จึงรีบหุบปากทันควัน ทำหน้ายิ้มประจบ จูบแก้มแม่อีกที แล้วจึงแก้ความเข้าใจของแม่ใหม่ว่า ชักแม่น้ำทั้งห้า เป็นสำนวนมาจากเรื่องมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์กุมาร ตอนที่ชูชกไปพบพระเวสสันดรเพื่อจะทูลขอชาลีกัณหาไปเป็นคนรับใช้ให้กับนางอมิตตดา ผู้เป็นภรรยาคราวลูก แล้วแม่น้ำทั้งห้านี้เขาหมายถึงแม่น้ำคงคา ยมุนา อจิรวดี สรภู และมหิ คือชูชกไม่กล้าทูลขอลูกจากพระเวสสันดรตรง ๆ เลยพูดจาหว่านล้อมโดยชักแม่น้ำทั้งห้ามาพูดว่ามีประโยชน์ต่อประชาชนมากมายเพียงใด เปรียบได้กับน้ำพระทัยของพระเวสสันดรที่มีต่อคนทั่วไปฉันนั้น

แล้วผมก็แกล้งถามแม่ต่อว่าเรื่องมหาเวสสันดรชาดกมีกี่กัณฑ์ แม่รู้ไหม แม่ผมตอบทันทีว่ามี ๑๓ กัณฑ์ เพราะแม่ฟังพระเทศน์บ่อย ๆ กัณฑ์แรกน่ะแม่จำแม่น เพราะเป็นสามีของคุณแก้ว อภิรดี ดาราที่แม่ชื่นชอบ

ผมเลยถือโอกาสนี้เล่าเรื่องแต่ละกัณฑ์ให้แม่ฟังตามที่เรียนมา แม่เลยตีแขนผมดังเผียะ แล้วบอกว่า ผมจะร่ายยาวให้ได้อะไรขึ้นมา จะเอาเงินเท่าไหร่ก็บอกมา

ผมละเขินเลย แม่เล่นรู้ทัน แต่ปากก็อดพูดไม่ได้อีกว่า แม่เก่งนะที่รู้จักร่ายยาว มันเป็นอย่างไรหรือ แม่เลยบอกว่า ไม่รู้หรอก ก็พูด ๆ ตาม ๆ เขาไป ผมเลยถือโอกาสอีกทีอธิบายกับแม่ซะเลยว่า ร่ายยาว จริง ๆ แล้วเป็นคำประพันธ์ประเภทร้อยกรองประเภทหนึ่ง มักจะแต่งเพื่อใช้เทศน์หรือสวด เช่น ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก บางทีก็ใช้เป็นบทกล่อมลูกของคนในสมัยก่อน แม่เลยบอกว่าเคยได้ยินคุณยายของแม่ร้องเพลงกล่อมเด็กให้ฟังตอนเด็ก ๆ แต่จำไม่ค่อยได้แล้ว

การแต่งร่ายยาวก็ง่ายมาก แต่ละวรรคจะใช้กี่คำก็ได้ อาจเป็นสิบถึงสิบห้าคำ แล้วคำท้ายวรรคจะต้องสัมผัสสระกับคำที่เท่าไรก็ได้ของวรรคต่อไป ขออย่าเป็นคำสุดท้ายของวรรคก็แล้วกัน พูดง่าย ๆ ว่าสัมผัสสระกันเป็นลูกโซ่นั่นแหละ คำที่สัมผัสสระ ก็คือคำที่ใช้สระดัวเดียวกัน ถ้ามีตัวสะกดต้องใช้แม่เดียวกันด้วย เช่น จะ ปะ ละ นี่ไม่มีตัวสะกด แต่ใช้สระตัวเดียวกัน หรือ กิน ดิน สิน นี่มีตัวสะกดแม่กนเหมือนกัน และใช้สระตัวเดียวกัน

คำว่า ร่ายยาว ที่แม่พูดเป็นสำนวน แปลว่าพูดยาว อธิบายมาก พูดให้เข้าใจ สามารถใช้ได้ทั้งในทางลบและทางบวก อย่างแม่บอกกับผมว่า ผมจะร่ายยาวให้ได้อะไรขึ้นมา แสดงว่า ร่ายยาว ใช้ในทางลบ คือผมพูดมากเกินไป ถ้าแม่บอกผมว่า ไหนร่ายยาวมาซิ อย่างนี้ใช้ร่ายยาวในทางบวก คือให้อธิบาย ขยายใจความให้ชัดเจนหน่อย

ผมร่ายยาวจนน้ำลายแตกฟอง ชักแม่น้ำทั้งห้าจนแม่ใจอ่อน ยอมให้เงินผมเพิ่มเพื่อไปซื้อหนังสือเรียนของเทอมนี้

โธ่...คุณครับหนังสือพวกวิศวะ ไม่ใช่ราคาถูก ๆ แต่ละเล่ม ผมเอาไปนอนหนุนหัวจนเมื่อยคอเชียวละ.



Create Date : 07 พฤษภาคม 2549
Last Update : 7 พฤษภาคม 2549 14:52:49 น.
Counter : 1385 Pageviews.

17 comments
  
แอบมาเยี่ยมบ้าง
แล้วก็ได้เสริมรอยหยักในสมอง ประดับกระโหลกอันหนาทึบกลับไป
หลายสาระแล้วขอรับ
หกานำไปเผยแพร่จะมาขออนุญาตนะขอรับ
โดย: นายหนหวย (นายหนหวย ) วันที่: 7 พฤษภาคม 2549 เวลา:15:24:10 น.
  

แอบมาเยี่ยมบล็อกของคุณครับ อ่านแล้วได้สาระดีครับ เขียนไปเรื่อยๆครับ ผมจะแอบมาอ่านบ่อยๆ
โดย: หนุ่มร้อยปี (หนุ่มร้อยปี ) วันที่: 7 พฤษภาคม 2549 เวลา:15:29:06 น.
  
เรื่องเรียนภาษาไทยไม่เคยมีในหัวเลย แต่พออ่านแล้ว มันเข้าใจง่ายดี เราเองก็เอกภาษาไทย แต่สอบตกภาษาไทยตลอดเลย ไว้จะมาอ่านอีกนะ
โดย: C'est Si Bon (C'est Si Bon ) วันที่: 7 พฤษภาคม 2549 เวลา:22:57:01 น.
  
c'est moin

et bon a perti
โดย: fish IP: 203.113.77.73 วันที่: 8 พฤษภาคม 2549 เวลา:10:56:31 น.
  
โดย: จูๆๆน้อย IP: 203.170.163.10 วันที่: 18 สิงหาคม 2549 เวลา:10:38:29 น.
  
รู้อักขระ รู้จักใช้ ภาษาไทย ให้คงอยู่<รักในหลวง
โดย: อิส IP: 61.7.157.39 วันที่: 27 สิงหาคม 2549 เวลา:18:03:36 น.
  
โดย: vgh IP: 202.143.128.198 วันที่: 6 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:12:25:03 น.
  
โดย: 111111 IP: 61.19.214.219 วันที่: 24 มิถุนายน 2550 เวลา:20:53:01 น.
  
ไม่เห็นอยากรู้เลย
โดย: เป้ IP: 203.172.57.139 วันที่: 2 กันยายน 2550 เวลา:13:59:47 น.
  
แต่งร่ายได้นี้เก่งจังเลยเน้อ
โดย: พิว IP: 222.123.220.169 วันที่: 22 กันยายน 2550 เวลา:11:18:44 น.
  
แต่งไปได้เน้อออออออ

อิอิ

แต่ก็เก่งดีนิ....................0.0
โดย: กอล์ฟ IP: 117.47.79.110 วันที่: 25 พฤศจิกายน 2550 เวลา:11:02:13 น.
  
กำลังหาแม่น้ำทั้งห้าไปอธิบายเด็กพิ่มอยู่พอดี
ไม่เสียทีที่เข้ามาอ่าน....แล้วจะหาโอกาสเข้ามาบ่อยๆ

ขอบคุณมากค่ะ
โดย: AA IP: 125.26.245.231 วันที่: 21 มกราคม 2551 เวลา:18:45:20 น.
  
โดย: No...namE IP: 58.137.129.220 วันที่: 13 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:11:40:00 น.
  
แต่งได้ยอดเยี่ยมมากคะ ขอชื่นชม
โดย: ป๊อบอายจัง IP: 117.47.131.62 วันที่: 26 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:17:39:46 น.
  
หวัดดี
โดย: panlee IP: 203.172.206.61 วันที่: 4 มีนาคม 2551 เวลา:9:04:58 น.
  
ก็สนุกดี
โดย: หนูหลิ่ง IP: 124.157.151.252 วันที่: 25 พฤษภาคม 2551 เวลา:16:27:18 น.
  
ทำไมไม่ยกตัวอย่างการแต่งร่ายในหลายๆเรื่องอ่ะคะ
โดย: หนูนิด IP: 202.149.25.234 วันที่: 3 กันยายน 2551 เวลา:18:41:21 น.
ชื่อ :
Comment :
 *ใช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิก
 

basbas
Location :
กรุงเทพ  Thailand

[ดู Profile ทั้งหมด]
 ฝากข้อความหลังไมค์
 Rss Feed
 Smember
 ผู้ติดตามบล็อก : 3 คน [?]



สนใจเรื่องทั่วไป
ใจชอบเล่นกีฬา
แต่เรียนไฟฟ้าครับ
พฤษภาคม 2549

 
1
2
3
4
5
6
8
9
11
12
13
14
16
17
18
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
 
 
MY VIP Friend