มีหลายท่านสอบถาม มิสเตอร์เอฟบี เกี่ยวกับเรื่องการชาร์จไฟแบตเตอรี่ เช่น ชาร์จกี่ชั่วโมง หรือ แบตเตอรี่จำเป็นต้องชาร์จไฟหรือไม่ ภายหลังเติมกรดไปแล้ว ก่อนขายให้ลูกค้า ผมขอถือโอกาสนี้ตอบคำถามเหล่านี้ เป็นการแชร์ความรู้กันนะครับ ถูกผิดประการใด โปรดแนะนำ มิสเตอร์เอฟบี ด้วยครับผม :)

...........................................................................................................................

การชาร์จไฟแบตเตอรี่อย่างถูกต้องและปลอดภัย

1. ชาร์จด้วยวิธีชาร์จแบบปกติ หรือ ที่มิสเตอร์เอฟบีพยายามสร้างอารมณ์ขันด้วยการบอกว่า ชาร์จด้วยวิธีของพี่เป้า สายัญ สัญญา นะครับ ไม่แน่ใจว่ามันสร้างอารมณ์ขันหรือเปล่า แต่เป้าหมายคือ ต้องการสื่อสารว่า ให้ชาร์จด้วยกระแสน้อยๆ แต่ชาร์จนานๆ นั่นเอง แต่ก็มีคำถามถามต่อครับว่า ชาร์จด้วยกระแสน้อยๆ น้อยเท่าไหร่ และ ชาร์จนาน ๆ นานขนาดไหน รับรองว่าบทความนี้ตอบทุกคำถามคาใจแน่นอน

1.1 หมุน จุกปิดแบตเตอรี่ทั้ง 6 อันออก และวางกลับเข้าไปโดยไม่ต้องหมุนเกลียว เพื่อให้จุกสามารถเคลื่อนที่ได้ในกรณีที่ต้องระบายความดันที่อาจเกิดขึ้นระหว่างชาร์จ โดยไม่ทำให้น้ำกรดกระเด็นออกมา

1.2 กระแสชาร์จ โดยปกติกระแสชาร์จไฟ ต้องวัดออกมาเป็นค่ากระแสตรงจากมิเตอร์วัดกระแสตรง แต่โชคไม่ดีที่เครื่องชาร์จในบ้านเรา มักติดตั้งมิเตอร์วัดกระแสชาร์จชนิดกระแสสลับ ไว้ที่เครื่อง ซึ่งจะให้ค่ากระแสที่สูงกว่ากระแสตรง อย่างไรก็ดี มิสเตอร์เอฟบี แนะนำว่า ร้านควรมีมิเตอร์วัดกระแสตรงชนิดห่วง (Clamp Amp. Meter) ที่เชื่อถือได้ เอาไว้วัดค่ากระแสตรงที่ปลายสายชาร์จ เพื่อเปรียบเทียบกับค่ากระแสสลับที่อ่านได้จากเครื่องชาร์จ สิ่งที่เราต้องการคือ ค่ากระแสตรงที่ออกไปสู่แบตเตอรี่ โดยไม่ต้องสนใจค่าที่เราอ่านได้จากมิเตอร์วัดกระแสสลับในเครื่องชาร์จของเรา

1.3 การตั้งกระแสชาร์จไฟนั้น หากอิงตามทฤษฎี มีแนะนำไว้ว่า ให้ตั้งกระแสชาร์จไฟ (กระแสตรง) ไปที่ 8 เปอร์เซ็นต์ของความจุของแบตเตอรี่ (Capacity 20 Hrs.) อ้างอิงได้จาก Catalog เช่น ชาร์จแบตเตอรี่ที่มีความจุ 50 Ah. ให้ตั้งค่ากระแสไปที่ 50 x 8% = 4 แอมแปร์ (A.) อย่างไรก็ดี ในการปฏิบัติจริง เราใช้ค่าที่ 10% จะง่ายกว่าในการคำนวนครับ ดังนั้น ควรตั้งค่าเป็น 50 x 10% = 5 A.

1.4 วิธีพิจารณาว่าแบตเตอรี่ชาร์จไฟเต็ม (Fully Charged) มี 3 ลักษณะดังต่อไปนี้ โดยให้พิจารณาทั้ง 3 รายการควบคู่กันไป

1.4.1 เกิดฟองก๊าซเล็กละเอียดมากมายในทุกช่อง เห็นเป็นสีขาวขุ่น (ในช่วงต้นของการชาร์จ จะเกิดฟองก๊าซขึ้นเช่นกัน แต่ไม่เล็กละเอียดและมีไม่มากนัก แต่จะค่อยๆ เพิ่มจำนวนขึ้นในระหว่างการชาร์จ)

1.4.2 ค่าโวลท์ขณะชาร์จไฟ (ไม่ต้องปิดเครื่องชาร์จ และให้ระมัดระวังขณะวัด) อยู่ที่มากกว่า 15 โวลท์ขึ้นไป โดยให้วัด 3 ครั้ง ห่างกัน 15 นาที หากโวลท์มิเตอร์เป็นชนิด ดิจิตอล 2 ตำแหน่ง ให้พิจาณาทศนิยมตำแหน่งที่ 1 ก็เพียงพอ

1.4.3 ค่าความถ่วงจำเพาะขณะชาร์จไฟ มีค่าคงที่ โดยแบตเตอรี่น้ำ หรือ Conventional Battery จะมีค่า ถพ อยู่ที่ประมาณ 1.260 โดยที่ แบตเตอรี่แห้ง หรือ Maintenance Free Battery จะมีค่า ถพ อยู่ที่ประมาณ 1.280 ในบางรุ่นมีค่า (1.300)

2. ชาร์จด้วยวิธีชาร์จเร็ว หรือ Qulck Charge ซึ่งเป็นวิธีที่ไม่แนะนำ และหากจำเป็นต้องชาร์จด้วยวิธีนี้ จะต้องดำเนินการอย่างถูกต้องดังต่อไปนี้

2.1 ตั้งกระแสการชาร์จไฟไปที่ 50% ของความจุ เช่น แบตเตอรี่ที่มีความจุ 50 Ah. จะตั้งค่ากระแสชาร์จไว้ที่ 50 x 50% = 25 A.

2.2 ชาร์จไม่เกิน 1 ชั่วโมง เนื่องจากในการชาร์จเช่นนี้ จะทำให้แบตเตอรี่มีอุณหภูมิสูง และ อุณหภูมิสูง ไม่เป็นผลดีกับแบตเตอรี่

2.3 ต้องไม่ให้อุณหภูมิของแบตเตอรี่สูงเกิน 50 องศาเซลเซียส หรือ ไม่สามารถวางหลังมือบนผน้งของแบตเตอรี่ได้ อาจช่วยควบคุมความร้อนของแบตเตอรี่ได้ด้วยการหล่อเย็นด้วยน้ำธรรมดาที่อุณหภูมิห้อง โดยอาจจุ่มแบตเตอรี่ไว้ในอ่างน้ำ และควบคุมปริมาณน้ำหล่อเย็นไม่ให้มีอุณหภูมิสูงเกินไป และ ให้มีระดับพอดีกับระดับขีดบนที่ระบุไว้ด้านข้างแบตเตอรี่ หรือ สูงกว่าเล็กน้อย เพื่อไม่ให้น้ำหล่อเย็นไหลเข้าไปในแบตเตอรี่

หมายเหตุ :

1. การชาร์จด้วยวิธีชาร์จเร็วนี้ เป็นการชาร์จไฟที่มิสเตอร์เอฟบีไม่แนะนำ เพราะนอกจากยุ่งยากแล้ว ยังต้องระมัดระวังในหลายจุด การไม่ระวัง ไม่มีการควบคุมที่ดี อาจส่งผลถึงคุณภาพของแบตเตอรี่ อายุการใช้งานของแบตเตอรี่ หรือ แม้แต่อาจจะเกิดความเสียหายต่อทรัพย์สินหรือร่างกายได้ เนื่องจาก ต้องใช้กระแสสูงในการชาร์จไฟ เกิดความร้อนสะสมมากกว่าปกติ

2. ในการชาร์จแบตเตอรี่เคลม ที่มีปัญหาไฟหมดนาน มีค่า ถพ กรด ทุกช่อง และ ค่าโวลท์ ต่ำผิดปกติ สามารถใช้การชาร์จด้วยวิธีชาร์จเร็วนี้ กระตุ้นแบตเตอรี่สัก 1 ชั่วโมง อย่างที่บางท่านเรียกว่า ละลายซัลเฟต ก่อนการชาร์จไฟปกติได้ ซึ่งหลายครั้งสามารถช่วยกระตุ้นให้แบตเตอรี่ที่มีปัญหาไฟหมดนาน สามารถถูกใช้งานได้อีก แต่ไม่ทุกลูกที่สามารถถูกกระตุ้นได้ ขึ้นอยู่กับสภาพของแบตเตอรี่ลูกนั้น ๆ ครับ :)

3. จะเห็นว่า มิสเตอร์เอฟบี ไม่ได้ระบุว่า การชาร์จไฟจะมีระยะเวลาเท่าไหร่ เนื่องจากไม่สามารถตอบได้ครับ เพราะขึ้นอยู่กับสภาพของแบตเตอรี่แต่ละลูก แต่เป้าหมายในการชาร์จของเราอยู่ที่ แบตเตอรี่ทุกลูกจะต้องถูกชาร์จไฟจนเต็ม ก่อนติดตั้งในรถ หรือ ก่อนการใช้งานครับ :)